Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika matematika fakulteti

Tasvir ingichka linzalarni beradi.

A nuqtada ob'ektivda joylashgan ixtiyoriy yo'nalishdagi nurlanish SA nurini ko'rib chiqaylik. Buning uchun SA ga parallel ravishda va optikaning O optik markazidan o'tadigan OB nurini quramiz. Ob'ektivning birinchi xususiyatiga ko'ra, OB nurlari yo'nalishini o'zgartirmaydi va V nuqtada fokal tekislikni kesib o'tadi, ob'ektivning ikkinchi xususiyatiga ko'ra, unga parallel bo'lgan SA nurlari, sinishdan keyin fokus tekisligini bir xil nuqtada kesishi kerak. Shunday qilib, linzadan o'tib, SA nurlari AB yo'lidan yuradi.

Boshqa nurlar shunga o'xshash tarzda qurilishi mumkin, masalan, SPQ nurlari.

Ob'ektivdan yorug'lik manbasiga SO masofani u bilan, ob'ektivdan nurlanish nuqtasiga qadar OD masofani v fokus uzunligini f ga qaratamiz. Ushbu miqdorlarga tegishli formulani olamiz.

O'xshash uchburchaklar ikki juftligini ko'rib chiqamiz:

1) SOA va OFB; 2) DOA va DFB. Biz nisbatlarini yozamiz:

(3.1)

(3.2)

Birinchi nisbatni ikkinchisiga bo'lamiz,

(3.3)

(3.4)

Ifodaning ikkala qismini v ga bo'lgandan so'ng va shartlarni o'zgartirgandan so'ng, biz oxirgi formulaga kelamiz

(3.5)

Xulosa

Tabiat hamma vaqt o’z tarovati, husni va g’ayritabiiy hodisalari bilan insonlarni o’ziga jalb qiladi. Kurs ishi mavzuyimni yoritish jarayonida tabiatdagi hodisalar o’z-o’zidan yuz bermasligini, har bir tabiiy hodisa ortida qanchadan-qancha olimlarhodisani yuz berish sabablarini o’rganish ustida ish olib borganlarini o’rgandim.

Kurs ishi bajarilish jarayonida quyidagi vazifalar bajarildi:

• 
  Tabiat hodisalari haqida adabiyotlar bilan tanishish va ma’lumot to’plash.
  
• 
  Kamalak va tabiatdagi boshqa optik hodisalarni
  

sodir bo’lish holatlarini ilmiy jihatdan fizikasini o’rganish.

• 
  Tabiat hodisalarini optik tasnifini o’rganish.
  
• 
  Mavzuni internet ma’lumotlari bilan boyitish.
  

Yuqoridagilardan quyidagi xulosaga keldik, fizikani o’rgatishda olimlarning izlanishlariga tayangan holda va tajribalar, hayotiy misollar va yangicha metodlardan foydalansak, o’quvchilar mavzuni tushunishiga birmuncha yordam bergan bo’lamiz.