Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti magistratura bo

1.4-rasm. Vizual dasturlash
V izual dasturlash – kod yozishning o‘rniga grafik obyektlarni boshqarish bilan dastur yaratish usuli. Bunda dasturlash jarayonida maxsus funksiyalardan iborat bloklardan foydalaniladi. [7]
Dastur tuzish esa Lego orqali biron buyumni yasash jarayoniga o‘xshash bo‘ladi. Bu usulda dastur tuzuvchidan dasturlash tillarini yuqori darajada bilish talab qilinmaydi. Ayrim taniqli dastur mualliflari vizual dasturlashni dasturlash tillarini rivojlantirishning keyingi bosqichi (keyingi avlod) deb tan olishadi. [7]
Mobil ilovalarni yaratish uchun bir qancha turli texnologiyalar mavjud. Ba'zi mashhur texnologiyalar quyidagilar:

1. Native ilovalarni yaratish uchun imkoniyatlar mavjud bo'lgan diller (Java, Kotlin Android ilovalari uchun yoki Bashqa turli iOS ilovalari uchun Swift yoki Objective-C)

2. Kross-platforma ilovalarni yaratish imkoniyatlarini beradigan Kotlin Multiplatform Mobile, Flutter, React Native va Xamarin kabi imkoniyatlarga ega.
3. Qullanish qulayligi, ilovani axborot tizimi bilan aloqasi va boshqa mobil ilovalarda umumiy funksional qo'shimchalari uchun Appcelerator Titanium, PhoneGap, Ionic va Sencha Touch kabi texnologiyalarni o'z ichiga oladi.
Barcha texnologiyalarda, tashqi kutubxonalar yordamida mobil ilovalarni tezkor yaratish va ularga qo'shimcha funksiyalar qo'shish uchun imkoniyatlar mavjud. Shuningdek, ko'p texnologiyalar yopishgan korporatsiyalarni ham o'z ichiga oladi. Bu mamlakatlar quyidagilardan iborat: Apple (Swift, Objective-C), Google (Java, Kotlin, Flutter), hamda Microsoft (Xamarin).
Har bir texnologiyada o'zining xususiyatlari va qanchalik dorilik va axborot tizimi bilan ishlay oladi qarash mumkin.
Foydalanuvchilarga kod yozishga hojat qolmasdan mahalliy mobil ilovalarni yaratishga imkon beradigan bir nechta mobil ilova yaratuvchi vositalari mavjud. Ba'zi mashhur dastur yaratuvchi vositalari quyidagilardir:
1. Thunkable: Foydalanuvchilarga Android va iOS ilovalarini yaratishga imkon beradigan drag-and-drop ilovasini yaratuvchi vosita.
2. Appy Pie: Foydalanuvchilarga push-xabarnomalar va dasturdagi xaridlar kabi xususiyatlarga ega bo'lgan maxsus mobil ilovalarni yaratish imkonini beruvchi ilova quruvchi vositasi.
3. BuildFire: Foydalanuvchilarga Android va iOS platformalari uchun mobil ilovalarni yaratish va sozlash imkonini beruvchi vosita.
4. AppInstitute: Foydalanuvchilarga biznes uchun mobil ilovalarni, shu jumladan ijtimoiy media integratsiyasi va sadoqat dasturlari kabi xususiyatlarni yaratish imkonini beruvchi ilova quruvchisi.
5. GoodBarber: Foydalanuvchilarga geo-izlash, push-bildirishnomalar va maxsus brendlash kabi xususiyatlarga ega mobil ilovalar yaratishga imkon beruvchi vosita.
Har bir ilova yaratuvchi vosita o'zining o'ziga xos xususiyatlari va imkoniyatlariga ega bo'lib, foydalanuvchilarga maxsus mobil ilovalarni tez va oson yaratish imkonini beradi. Foydalanuvchilar o'z ehtiyojlariga qarab vositani tanlashlari mumkin, masalan, Android va iOS ilovasini ishlab chiqishni qo'llab-quvvatlaydigan vosita yoki geo-izlash yoki ijtimoiy media integratsiyasi kabi aniq xususiyatlarga ega bo'lgan vosita.
Mobil ilova yaratish imkonini beruvchi ko‘plab dasturiy vositalar mavjud. Ularning ayrimlarini ko‘rib chiqamiz.
Android Studio
Android Studio – 2013-yil 16-may kuni Google I/O konferensiyasida e’lon qilingan Android platformasi bilan ishlash uchun o‘rnatilgan dasturlash muhiti (IDE). IDEni yuklab olish va undan foydalanish mutlaqo bepul. Android studiyada smartfon va planshetlar uchun ilovalar ishlab chiqish vositalari, shuningdek,
Android TV, Android Wear, Android Auto, Glass va qo‘shimcha kontekstli modullar uchun yangi texnologik yechimlar mavjud.
Android Studioda dasturlash 2 muhitda amalga oshiriladi:
1) ilova interfeysini yaratish;
2) ilova funksiyalarini yaratish.
Ilova interfeysini 2 usulda: kod orqali va komponentlar orqali yaratish mumkin. Kod orqali yaratishda XML tilidan foydalaniladi. Bunda har bir elementning nomi yozilib, so‘ngra uning parametrlari sozlanadi. Interfeysni komponentlar yordamida yaratishda esa tayyor komponentlar ilova oynasiga joylanadi va ularning parametrlari sozlanadi. Komponentlarga tugmachalar, yozuv maydonlari, mediamahsulotlarni namoyish qilish maydonlari, veb- maydon kabilar kiradi. [7]
Ilovaning funksiyalarini yaratish dasturlash tillarida amalga oshiriladi. Android Studio muhitida dastlabki versiyalarida dasturlash jarayonlari uchun Java dasturlash tili belgilangan edi. [7]
2017-yil 17-may kuni o‘tkazilgan Google I/O konferensiyasida Google Android Studioda Javaga qo‘shimcha ravishda Android platformasi uchun rasmiy dasturlash tili sifatida Kotlin tilini qo‘llashini e’lon qildi.