Nizomova muhayyo tilavoldiyevna

ratsionallikka asoslanga individual manfaatdorlik kabi xususiyatlarga ega
bo’ladi.
Yopiq jamiyat esa o'zida:
-totalitarizm;
kollektivizm:
irratsionalizm;
utopizm kabi sifatlarni mujassamlashtiradi.

---

Jamiyat tushunchasi
“Fuqarolik jamiyati” va “huquqiy davlat” tushunchasi birgalikda XVIII asrda paydo bo‘lgan.
Odamlar hayoti va faoliyatining ikki tomoni: ularning shaxsiy manfaatlari, tashabbusi, ixtiyoriy
faoliyati jabhasi va odamlar xulq-atvori davlatning xohish-irodasiga bo‘ysunuvchi xalq
hokimiyati jabhasi shu tushunchalar bilan ifodalandi.
Fuqarolik jamiyati atamasi fuqarolik va fuqaro haqidagi tushunchalar tarkib topganidan
keyingina paydo bo’lgan va shu tariqa fuqarolar majmui sifatida jamiyat tushunchasi yuzaga
kelgan.Dastlabki davrlarda fuqarolik jamiyati bilan davlat o’rtasidagi farqlanish e’tirof
etilmagan. Masalan Arastuning fikricha, davlat fuqarolar majmuidan, fuqarolik jamiyatidan
boshqa narsa emas edi. Sen Simon esa, jamiyatning birdek nafrat bilan qaraydigan ikki
dushmani bor, ular anarxiya( hokimiyatsizlik) va despotizm(zolimlik)dir, deya ta’kidlagandi.
Amalda fuqarolik jamiyati ijtimoiy munosabatlarning shunday yetuklik holatidirki, unda
yuqoridagi har ikki illat amalda mustasno qilinadi.
Fuqarolik jamiyatining asosiy xususiyatlari iqtisodiy, siyosiy va
ma’naviy birlikda o’z
ifodasini topadi. Bular iqtisodiy sohada nodavlat tashkilotlar, shirkatlar, ijara va aksiyadorlik
jamoalari , uyushmalar, korporatsiyalarning mavjudligidir;

---

Nemis
mutaffakiri
Gegel
bo’yicha
jamiyatning
mukammal tipi bo’lib, German davri hisoblanadi. Bu
davrda ilgari bo'lmagan holat: ilohiy va insoniy
tabiatning birlashishi, fuqaro jamiyatining intellektual
ilohiy podsho-lik bilan birlashishi ro'y berdi. Bu
birlashishning muhim sababchilaridan biri, barcha
insonlar
teng,
ozod
va
o'z
hayotlarini
o'zlari
belgilaydilar, kabi ta‟limot beruvchi xristianlikdir.
Insonning ichki erkinligini ta‟minlagan holda, xristianlik,
uning ozodligi real ro'y berishi va tadbiq etilishi lozim,
deb hisoblaydi.Demak Gegel jamiyat tiplariga tarixiy
jihatdan yondashib, uning asosiy mezoni sifatida inson
erkinligi va uning ma‟naviy kamolotini ta‟minlaydigan
ijtimoiy shart-sharoitlar bilan tavsiflaydi.

---