Noelektrolit eritmali. Raul qonuni. Osmotik bosim, Krioskopiya va eblioskopiya

Aim.Uz

Noelektrolit eritmali. Raul qonuni. Osmotik bosim, Krioskopiya va eblioskopiya
Reja:
1. Noelektrolit eritmali
2. Osmotik bosim
3. Raul qonuni
4. Krioskopiya va eblioskopiya

Ma`lumki har qanday suyuq modda temperaturaning hohlagan qiymatida doimo o`z bug`i bilan muvozanatda bo`ladi:

Syuyqlik→ Bug`.
Suyuqlik ustidagi bug` gazsimon modda bo`lgani uchun o`z bosimiga ega. Suyuqlik ustidagi bug`ning bosimi, (har bir temperatura qiymatida )doimiy sondir.
Toza suyu1`lik, masalan suv erituvchi bo`lsa, uning aynintemperaturadagi to`yingan bug` bosimi P<sub>1</sub> ga teng. Suvda biror modda (shakar, glyukoza, mochevena) eritilsa, hosil bol`gan eritma ustidagi bug` bosimi P<sub>2</sub> bol`ladi. Va uning qiymati ayni temperaturadagi suvning bug` bosimidan kam bo`ladi.: P ₁>P₂
Ikkiala bosim o`rtasidagi farq, ΔP= P<sub>1</sub>-P<sub>2</sub> eritma to`yingan bug` bosimining pasayishi deyiladi. Bu ΔP farqning toza erituvchi (suv) to`yingan bug` bosimiga nisbati ΔP/P<sub>1</sub> = P<sub>1</sub>=P<sub>2</sub>/P <sub>1</sub> eritma to`yingan bug` bosimining nisbiy pasayishi deyiladi.
Fransuz fizigi Raul (1887 yil) eritma to`yingan bug` bosimini o`rganib, o`zining birinchi qonuninin kashf qildi. Bu qonunga binon, eritma to`yingan bug` bosimining nisbiy pasayishi eritmada erigan moddaning milyar qismiga to`g`ri proporsionaldir:

ΔP/P₁ =P₂-P₁/P₁=N₂=n₂/n₁+n₂

Bunda N₂- erigan moddaning molyar qismi.n₁ va n₂- erituvchi va erigan moddaning eritmadagi mollar soni.Buning sababi yuqoridagi suyuqlik-bug` muvozanat holatidan kelib chiqadi. Chunki suvda modda reriganda, suv molikulalari erigan modda molekulalari bilan birikma- gidratlarni hosil qilgani uchun suvdagi suv molekulalari miqdori kamayadi. Bu kamaygan molekulalarni suvli eritmada o`z ustidagi (bug` holatidagilarini) suv molekulalarini suyuqlikka aylanishi ya`ni (H₂O ) suv →(H₂O ) bug` muvozanatni chapga siljishi tufayli to`ldiradi. Bug` hlatidagi suv molekulalarining soninig kamayishi ayni temperaturadagi bosimning kamayishiga sababn bo`ladi va eritma ustidagiu bug` bosimi toza suvnikidan past bo`ladi. Bu hulosalar har qanday eritmalar uchun o`rinlidir.

Bu hulosalar suv va eritmaning holat diagramasi asosida izohlanadi.

Bu grafikka asosan toza suvning barcha hoaltlaridagi bug` bosimi (P<sub>1</sub>) suvli eritmaning bug` bosimi (P₂) dan yuqori va eritmaning konsntrasiyasi qanchalik yuqori bo`lsa, grafikdagi suv va eritmani ifodaliovchi egri chiziqlar o`rtasidagi farq shunchalik katta bo`ladi.