Nomoddiy akтivlar hisobi

Nomoddiy aktivlarga amortizatsiya hisoblash tartibi.

Buxgalteriya hisobiningmilliy standartlarida ko`rsatilganidek, nomoddiy aktivlarning qiymati uning xizmat muddati mobaynida, biroq xo`jalik yurituvchi sub`ektning faoliyat ko`rsatish muddatidan ko`p bo`lmagan muddat mobaynida mun-tazam ravishda hisobdan chiqarilib borishi kerak. Bu jarayon nomoddiy aktiv-larning amortizatsiyasi deb ataladi. Nomoddiy aktivning taxmin qilinayotgan xizmat qilish muddati noaniq bo`lsa, unga amortizatsiya 5 yil davomida hisob-lanadi.

Хizmat qilish muddatining o`zgarishi nomoddiy aktivlar hisobiga ta`sir qiladi. Agar xizmat muddati o`zaytirilgan bo`lsa, amortizatsiya qilinmay kolgan qiymat qolgan davr davomida amortizatsiya qilinadi.
Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi hisobi "Nomoddiy aktivlar amor-tizatsiyasi hisobi hisobvaraqlari»"da olib boriladi. Asosiy vositalarga eskirish hisoblanishi singari nomoddiy aktivlarga ham eskirishni hisoblash aktivlar ishga tushirilgan oydan keyingi oyning 1 kunidan boshlanadi va aktivlar hisob-dan chiqarilgan oydan keyingi oyning 1 kunidan boshlab amortizatsiya hisob-lanishi to`xtatiladi. Shuningdek, hisobdan chiqarilgan nomoddiy aktivlar bo`yicha amortizatsiya hisoblanmaydi.
Nomoddiy aktivlarga amotizatsiya hisoblaganda quyidagi buxgalteriya o`tkazmalari beriladi:


Dt Asosiy ishlab chiqarish (yoki boshqa tegishli xarajatlar hisobvaraqlari)
Kt Nomoddiy aktivlarni amortizatsiyasi

Nomoddiy aktivlarni chiqib ketishining hisobi

Nomoddiy aktivlar ma`lum muddat korxona faoliyatida foydalanib borish jarayonida ham ma`naviy, ham jismoniy eskirib boradi. Shu sababli,nomoddiy aktivlar ham turli usullar (sotilishi, yaroqsizligi, boshqa korxonalarga beg`araz berilishi va Ustav kapitaliga ulush sifatida qo`yilishi) orqali hisobdan chi-qariladi. Nomoddiy aktivlarni hisobdan chiqarishning sabablari:

to`liq eskirganda;
­qisman eskirganda;
ortiqcha (sotiladigan) bo`lganda.

Nomoddiy aktivlar to`liq eskirishi (to`liq amortizatsiya hisoblanishi) sababli hisobdan chiqariladigan bo`lsa quyidagi buxgalteriya o`tkazmalari beri-ladi:

a) nomoddiy aktivlarning boshlang`ich qiymatiga: