Новости Почему нельзя спускать влажные салфетки и ватные


KIMYOVIY LAZER VA BOSHQALAR


Download 0.55 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/26
Sana16.06.2023
Hajmi0.55 Mb.
#1501618
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   26
Bog'liq
Lazer nurlanishining qanday xususiyatlari

KIMYOVIY LAZER VA BOSHQALAR 
Yangi lazerlarni, lazer nurlanishining kuchini oshirishning yangi usullarini izlash turli 
yo'nalishlarda olib borilmoqda. Ular orasida, masalan, kimyoviy pompalanadigan kvant 
generatori, uning birinchi versiyasi SSSR Fanlar akademiyasining Kimyoviy fizika institutida 
Fanlar akademiyasining muxbir a'zosi V. L. Talroze laboratoriyasida yaratilgan. Bunday 
lazerda ftor F birikmasining vodorod H2 yoki deyteriy D2 bilan reaksiyasi jarayonida hosil 
bo'lgan HF yoki DF molekulalari yuqori energiya darajasiga o'tadi. Bu darajadan tushib, ular 
lazer nurlanishini - 2700 nm to'lqin uzunligidagi HF molekulalarini, 3600 nm to'lqin 
uzunligidagi DF molekulalarini yaratadilar. Ushbu turdagi lazerlarda 10 kVtgacha quvvatga 
erishiladi. 
Nisbatan kuchli takrorlanuvchi impulsli gaz lazerlari
dan birida ishchi modda sifatida 1500 ° 
C haroratdagi mis bug'lari yoki oddiyroq versiyada 400 ° C haroratda bir juft mis tuzi 
ishlatiladi. Nasos gaz razryadda harakatlanuvchi elektronlar energiyasi bilan amalga 
oshiriladi. Lazer nurlanishi mis atomlari qo'zg'aluvchan holatdan ikkita metastabil holatdan 
biriga o'tganda sodir bo'ladi va bu holda radiatsiya ikkita yashil rangga mos keladigan 510,6 
nm va 578,2 nm bo'lgan ikkita to'lqin uzunligida mumkin. Diametri 5 sm va uzunligi 1 m 
bo'lgan intensiv pompalanadigan trubka bo'lgan rezonatorda 15-20 ns pulsning davomiyligi, 
10-100 kHz takrorlash tezligi, o'rtacha quvvati 40 kVt impuls kuchiga erishildi. bir necha 
o'nlab vatt va 1% dan ortiq samaradorlik - "mis" lazerining o'rtacha quvvatini 1 kVtgacha 
oshirish ishlari olib borilmoqda. 
Maxsus sinf yuqori quvvatli bo'yoq lazerlari tomonidan shakllantiriladi, ularning asosiy 
afzalligi chastotani silliq o'zgartirish qobiliyatidir. Ularda ishlatiladigan suyuq muhit "diffuz" 
ga ega. 
energiya darajalari
 va ko'p chastotalarda hosil qilish imkonini beradi. Ulardan birini 
tanlash rezonatorning parametrlarini o'zgartirish orqali, masalan, uning ichidagi prizmani 
burish orqali amalga oshirilishi mumkin. Nasos uchun yuqori quvvatli nurlanish manbalari 


ishlatilsa, xususan, impulsli lazerlar va suyuq bo'yoqning intensiv aylanishi amalga oshirilsa, 
o'rtacha quvvati taxminan 100 Vt va pulsning takrorlanish tezligi bilan sozlanishi chastotali 
lazerlarni yaratish haqiqatga aylanadi. 10-50 kHz. 
Istiqbollar haqida gap ketganda, eng ko'p yod lazeri deyiladi, uning rezonatorida yod, ftor va 
uglerod CF3J birikmasi yoki ultrabinafsha nurlanish ta'sirida yanada murakkab molekulalar 
ajralib chiqadi va parchalanadi. Ajratilgan yod atomlari hayajonlangan holatda bo'ladi va 
keyin 1315 nm to'lqin uzunligi bilan infraqizil lazer nurlanishini beradi. Odatda faqat 
hayajonlangan holatda bo'lishi mumkin bo'lgan eksimer molekulalariga asoslangan lazerlar 
ko'pincha lazerlar deb ataladi. Nasos jarayonida tarqoq atomlarni molekulaga birlashtirish 
uchun energiya sarflanadi va shu bilan birga u darhol hayajonlangan, nurlanishga tayyor 
bo'lib chiqadi. Va nurlanish kvantidan voz kechib, lazer nurlarining shakllanishiga hissa 
qo'shgan holda, eksimer molekulasi shunchaki parchalanadi, uning atomlari deyarli bir 
zumda tarqaladi. Birinchi eksimer lazer o'n yil oldin akademik N. G. Basov laboratoriyasida 
yaratilgan bo'lib, bu erda 176 nm to'lqin uzunligidagi ultrabinafsha lazer nurlanishi kuchli 
elektron nurli hayajonli suyuq ksenon Xe2 orqali olingan. Besh yil o'tgach, bir nechta 
Amerika laboratoriyalarida lazer nurlanishi boshqa eksimer molekulalarida, asosan inert 
gazlarning halogenlar bilan birikmalarida, masalan, XeF, XeCl, XeBr, KrF va boshqalarda 
olingan. Eksimer lazerlari ham ko'rinadigan, ham ultrabinafsha diapazonda ishlaydi va ular 
ma'lum chastota o'zgarishiga imkon beradi. Lazerlar 10% samaradorlik va bir impuls uchun 
200 J energiya bilan yaratilgan. 

Download 0.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling