Nutq turlari. Nutq rasmiy va norasmiy turlarga boTinadi. Yozma nutqning so‘zlashuv, badiiy, publitsistik uslublaridagi nutq norasmiy nutq hisoblanadi. Shuning uchun bu uslublarda nutq egasi erkin harakat qiladi

Nutq turlari. Nutq rasmiy va norasmiy turlarga boTinadi. Yozma nutqning so‘zlashuv, badiiy, publitsistik uslublaridagi nutq norasmiy nutq hisoblanadi. Shuning uchun bu uslublarda nutq egasi erkin harakat qiladi. Nutqdan maqsad va uning kimga moTjallanganligiga qarab nutq egasi til birliklaridan istaganicha foydalana oladi. Masalan, so'zlashuv nutqida so‘zlovchining adabiy yoki sheva unsurlaridan, ilmiy terminlardan foydalanishini, jumlalarning toTiq yoki notoTiq bo‘lishini, imo-ishora vositalarini qay tarzda qoTlashini hech kim nazorat qilmaydi va xmga baho berib o'tirmaydi. So‘zlovchi faqat nutq 22 sharoiti, nutq vaziyati va hamsuhbatning kimligidan kelib chiqqan holda o‘zini o‘zi nazorat qiladi. Badiiy va publitsistik uslub nutqi haqida ham shunday deyish mumkin. Rasmiy va ilmiy uslubdagi nutq rasmiy nutq hisoblanadi. Rasmiy nutq o'matilgan qoidalar asosida tashkil etiladi. Ma’ruzalar, dokladlar og‘zaki ko‘rinishda bo‘lganda ham, rasmiy nutq hisoblanadi. Shuning uchun bunday og‘zaki nutq bilan yozma nutq orasida jumlalar qurilishi, so‘zlaming qoilanishida farqlar kam seziladi. Rasmiy doiralarda norasmiy, norasmiy doiralarda rasmiy nutq tinglovchilar uchun noqulay holatni keltirib chiqaradi. Buning yorqin misolini yozuvchi Abdulla Qalihor “Nutq” hikoyasida eming o‘z uyida xotiniga so‘zlagan nutqi misolida yorqin ifodalaydi: - O'rtoq rafiqam! Ijozat berasiz, xushchaqchaq hayotimizni sharaf bilan davom ettirib, oilaviy burchimizni namunali bajarib kelayatganimizga bir yil bo ‘Igan kunda sizni bevosita tabrik qilishga... Siz bilan biz biryillik oilaviy faoliyatimiz natijasida qanday yutuqlarga erishdik? Avvalo shuni ta ’kidlab о ‘tish kerakki, biz и yoki bu masalada yuz beradigan prinsipial kelishmovchiliklarni chetdan kuch jalb qilmasdan, о 'z kuchimiz bilan, о ‘zaro keng muhokama qilishyo ‘li bilan bevosita bartaraf qiladigan bo ‘lib qoldik Ikkinehidan, о ‘rtoq rafiqam, oilamizni tashkiliy xojalik jihatdan misli ko'rilmagan darajada mustahkamladik. Men bu bobda faktlarga murojaat qilib о ‘tirmayman, chunki ordenli onangiz o'zlarining har bir tarixiy kelishlarida bu narsani ayrim ravishda qaydqildilar... (Abdulla Qahhor). Jamiyatda bunday nojo‘ya nutqlar uchrab turadi. Bu nutq madaniyatiga ega emaslik yoki unga rioya qilmaslik natijasida kelib chiqadi.
Главное отличие деловых текстов от большинства других – это особый официальный стиль. Официальные тексты имеют множество разновидностей, но выделяют две основные группы – официально-документальный язык, которым передают юридическую информацию, и обиходно-деловой, применяемый в деловой переписке.
Основная цель деловых документов – обеспечить качественное взаимодействие в общении сторон. К деловым текстам относятся:
- коммерческая корреспонденция, формирующаяся в результате контактов бизнес-партнеров;
- юридические акты: законы, кодексы, судебные документы;
- дипломатическая почта;
- внутренняя служебная переписка предприятий и организаций;
- личные документы граждан.