О л и й ЎҚув юрт л а р и н и н г
Тоғэн сўзида иккита унли тов)ти (ў, о)
Download 67.76 Kb. Pdf ko'rish
|
Lingvistik tahlil (T.Qudratov, T.Nafasov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- СУ, СУ, СУС.
Тоғэн сўзида иккита унли тов)ти (ў, о), учта ундош
товуш бор: т, ғ, н. ғ — чуҳур тил орҳа, жарангли, сирғалувчи, порт- ловчи, шовҳннли товуш. Уни талаффуз этишда тилнинг энг орҳа томонн юмшоҳ танглайнииг орҳа қисмига яқинлашади ва ҳаво оҳими жаранг билан ҳисилйб ўта- ди. Жуфти бор: ғ — х, У сўзда ҳар ҳандай позицияда кела олади. Контекстда кучли позицияда, икки унли орасида келган, аниҳ эшитишади. Сўз икки бўғинли. Биринчиси очиҳ бўғин. Бўғиннинг тузилиши: ундош + унли, ундош + унли + ундош, яъни СУ, СУС. Урғу кўчувчан, сўзга морфема қўшилиши билан урғу сўз охирига ҳараб снлжиб боради. Урғу охирги бўғин- га тушган. Сўзда бешта товуш ва бешта ҳарф бор. ънженер сўзида иккита унли (и, е), учта ундош бор: н, ж, р. Бир ундош икки марта ишлатилган. ж — тил олди, сирғалувчи, жарангли, шовҳинли то- вуш. Уни талаффуз ҳилганда тилнинг олдияги ҳисми пастга ҳайрилиб, ўрта ҳисми юҳорига кўтарилиб, ол- динга томон силжийди, ҳаво оқими тил ва танглайнинг слдинги ҳисми орасидан сирғалиб ўтади. Жуфти бор: ж — ш. ж фонемаси асосан четдан ўзлашган сўзларда учрайди. Сўзда сонор (н) ва унли (е) орасида келган, кучли позицияда, аниҳ эшитилади. Сўз уч бўғинли, биринчи ва учинчи бўғинлар ёпнҳ. Бўғин тузнлиши: унли + ундош, ундош+унли, ■ ун- дош + унли + ундош, яъни СУ, СУ, СУС. Луқмонча хафаҳол, шифтга тикилди.,. (А .‘Мухтор.) Хафзҳэл сўзида иккита унли (а, о), тўртта ундош бор: х, ф, ҳ, л. х — чуҳур тил орҳа, жарангсиз, сирғалувчи, порт- ловчи, шовҳинли товуш. Унвнг талаффузида тялнинг энг орқа томони юмшоқ танглайнинг орҳа ҳисмига яҳинлашади ва ҳаво оҳими жарангсиз шовҳин билан 25 www.ziyouz.com kutubxonasi ўтади. Жуфти бор: х — ғ. х — сўзнинг ҳар қандай бў- ғинида кела олади. ф — сирғалувчи шовқинли лаб товуши. Уни талаф- фуз этишда остки лаб бир оз тортилиб юқориги тиш- ларга яқинлашади, қаво оқими улар орасидан жаранг- сиз шовқин билан ўтади. Жуфти бор: ф — в. Бу товуш, асосан, бошқа тиллардан ўзлашган сўзларда учрайди. Оддий талаффузда кўпинча п га ўтади. Сўзда икки ун- ли орасида келган, аниқ эшитилади. Сўз уч бўғинли, учинчи бўғин ёпиқ. Бўғин тузили- ши: ундош Н- унли, ундош + унли, ундош + унли + ун- дош. СУ, СУ, СУС. Урғу кўчувчан характерда, ҳозир сўзнинг охирги (ҳол) бўғинида. Сўзда еттита товуш ва шунча қарф бор. Бир товуш- ни бир ҳарф ифодалайди. Download 67.76 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling