О. Р о з щ о в, С. O f a e b, М. М а Х м у д о в, Б. А д и з о в


Download 2.23 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/61
Sana10.11.2023
Hajmi2.23 Mb.
#1761534
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   61
Bog'liq
ТАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯСИ


з$ар бир у ц у в
 
элементини тул и ц в а тугри у зл аш ти р и ш , би- 
нобарин, э тал он д а р а ж а с и д а урган и ш
учун А, Б, В, Г, Д > Е 
м а ^ с а д л а р т а к р о р л а н а д и . Би р уцувчи з!,ар бир уцув элементини 
э тал он д а р а ж а с и д а узл аш ти р и ш учун А, Б, В, иккинчи у^увчи 
А, Б, В, Г, учинчи уцувчи А, Б, В, Г, Д з^аракатларини цилиши 
мумкин. ^ а т т о А, Б, В, Г, Д , Е з^аракатлари д о и р а с и д а м а ^сад - 
га эриш ид и ган уц увч и лар з^ам топилади.
Ш унд ай тас ав ву р дилинг: синф у ^ у в ч и л а р и д а н 10 таси, з^др 
бир уцув элементини А, Б, В з^аракатлари асосида урганди, 15, 
киши 
А, 
Б, В, Г з^аракатларини цилиб урганди, 7 киши б арча 
з^аракатларни б а ж а р и б , м а ц с ад га эриш ди. Энди худди ш у ерд а 
таъ л и м н и оп т и м а л л а ш т и р и ш принципи 
иш га 
туш ади : 
синф 
у^ув чи л арн н и гуруз^ларга а ж р а т и ш , з^ар бир гуруз^га 
мос иш 
услуби, и оситаларини иш л ати ш , б о л а л а р у р т а с и д а у з а р о з^ам- 
корлик (ё р д а м ) ни т аш к и л этиш, улгурмовчи у ^ у в ч и л а р г а цу- 
ш имча вац т а ж р ати б , алоз^ида 
м аш рулот 
утказиш . 
Т а ъ л и м
технологияси о п ти м ал л аш ти р и ш н а за р и я с и
р оял ари
асосида 
б ойи ти л ганд а ту лиц у зл а ш т и р и ш га олиб келади .
Туртинчи бос^ич. Э талонни тузиш.
« У н д ал м а » л а р н и у р г ати ш д а етакчи уцув м а ц с ад и : 
орзаки 
ва ёзм а нутцда у н д а л м а л а р н и турри иш латиш .
Мсщсад — эталон.
Шарт — 1) у и д а л м а л а р г а м устацил т а ъ р и ф б е р а олиш; 2) 
содда ва м у р а к к а б у н д а л м а л а р н и а ж р а т а билиш; 
3) ш а х сга 
ва п р ед м етл ар г а ц ар а т и л г а н у н д а л м а л а р н и ф а р ц л а й олиш; 4) 
у н д а л м а л а р д а тиниш б елгиларини турри 
и ш л ати ш
в а тугри
Уций олиш; 5) г ап д а у н д а л м а л а р н и н г урнини билиш в а ундал- 
м ани э г а д а н ф а р ^ л а й билиш.
29


Натижа — 1) у н д а л м а г а оид б и л и м л ар н и э г а л л а ш ; 2) ун- 
д а л м а г а оид м а л а к а л а р н и бери лган уцув ^ о л а т л а р и д а ^у л л а ш ; 
3) у н д а л м а л ар и ш ти роки да и ж одий ^икбя тузиш; 4) у н д а л м а- 
л а р и и бош ца лин гвисти к ^ о д и с а л а р , м а с а л а н , кириш суз, r a n
б у л а к л а р и д а н ф а р ^ л а ш ; 5) б ери лга н ёки т у зи л ган м а т и д а ун- 
д а л м а л а р н и и г нутцдаги а^ а м и яти н и айтиб бериш.
У л ч а ш м е ъ ё р и ва б а ^ о л а ш у с у л и  — 1) бери лган
мицдор- 
д аги уцув топш и риц л ари н и (тестни) ай ти л ган вац т м о б ай н и д а 
б а ж а р а олиш ; 2) б а ж а р и л г а н т о п ш и р и ^ л а р
буйича 
ахборот 
(огза ки ёки ё зм а ) т а й ё р л а ш ; 3) у н д а л м а
буйича 
уз билими, 
м а л а к а с и , иж од йй ф а о л и я т т а ж р и б а с и , уз мун осабатин и
узи 
б а ^ о л а ш .
Д йри м м у т а х асс и с ла р э тал о н ва у буйича 
б а ж а р и л а д и г а н
топ ш и ри ц л арн и и а з а р д а тутиб, « т е с т = т о п ш и р и ц + э т а л о н » ш ак- 
л и д а ц а р а ш а д и . Би зн и н гча , э тал о н тест ва унга оид топширик;- 
л а р д а н к а тта. Ч ун ки бир э тал о н буйича бир ц ан ча умумий уцув 
м а ц с а д л а р и + о р а л и ^ м а ц с а д л а р ва у л а р г а мувофиц уцув топ- 
ш и р и ц л а р и + у^ув м а т е р и а л л а р и н и у зл а ш ти р и ш н и н г ^ а р бир 
д а р а ж а с и учун алол;ида т е с т л а р д а н ф о й д а л а н и л а д и . Энди тест- 
л а р н и и г мо^ияти, т у р л а р и , тузилиши.ни т а ^ л и л ц или ш га ута- 
миз.
6. ТЕС Т
«Тест» инглизча суз булиб, синаб куриш, тек ш и риш маъно- 
л ар и н и англатаДи. Тестнинг энг асосий, бош хусусияти унинг 
уцув м а т е р и а л л а р и н и у з л а ш т и р и ш д а р а ж а с и г а вали дли гид и р. 
В а л и д л и к з^ам и нгл и зча «валИд» с^зи д ан олинган булиб, «^а- 
^иций», «яро^ ли » д еган м а ъ н о л а р н и ан гл атад и . 
М аъ н о с и д ан
куриниб турган и дек, У^ув м а т е р и а л л а р и н и у зл а ш т и р и ш 1- д а ­
р а ж а с и г а — д а с т л а б к и н а т и ж а г а (к ун и км а д а р а ж а с и д а у зл а ш - 
ти р и ш га) узл аш ти р и ш н и н г шу хусусиятини ^исобга 
олиб т у ­
зи л га н т е с т л а р ги н а тугри ке ла д и . М а л а к а ёки туш ун ч а д а р а ­
ж а с и д а у з л а ш т и р и ш г а я р о ^ л и тес т л а р у зл аш ти р и ш н и н г а й ^ а н
ш у д а р а ж а л а р и н и ^и собга о л и б тузи л ад и . Б у л а р д а н куринади- 
ки, тест тузи ш ва у л а р воси таси д а уц увч и ларни н г 
билимини 
т е к ш и р и ш д а ц атор п си хо-д и д ак ти к т а л а б л а р г а риоя цилинади.
Т естнинг в ал и д л и ги — т е с тд а б ери лга н топш ирицнинг м а з- 
муни у^ув м а т е р и а л и н и у зл а ш ти р и ш н и н г 1- д а р а ж а с и в а бирин- 
чи д а р а ж а д а г и ф а о л и я т —
к у н и к м а 
д а р а ж а с и д а г и
хатти- 
^ а р а к а т л а р , II д а р а ж а с и ва иккинчи д а р а ж а д а г и ф а о л и я т — 
м а л а к а д а р а ж а с и д а г и х а т т и - ^ а р а к а т л а р г а , 
I I I д а р а ж а с и
ва 
учинчи д а р а ж а д а г и ф а о л и я т
туш ун ча 
д а р а ж а с и д а г и
хатги - 
^ а р а к а т л а р г а мос булищ и л о зи м . У зл а ш ти р и ш н и н г бу уч д а- 
р а ж а с и в а у л а р г а ои д ф а о л и я т л а р н и ан и ^ ч е г а р а л а ш имкони- 
я т л а р и 5^ам м а в ж у д : 1- д а р а ж а в а унга оид ф а о л и я т
п ай ти д а 
б о л а л а р уй лаб, ц о и д а - т а ъ р и ф л а р н и э сл аб , 
ай ри м
^ о л л а р д а
х атол й р ^илиб, т у з а т и ш л а р киритиб, секинлик б и л ан ф а о л и я т
к у р с ати ш ад и . Ш у с а б а б л а р г а к у р а у ёки бу тес тл ар н и б а ж а -
30


'
ри ш г а н исбатан купроц в а ц т с а р ф л а н а д и ; 
2 - д а р а ж а
в а унга 
оид ф а о л и я т п ай ти д а ц о и д а -т а ъ р и ф л а р зу д л и к б и л а н Эсга ту- 
ш и ри лади , уцув и ш л а р и д а тезк о р л и к б ош л ан ад и, к а м ч и л и к ва 
х а т о л а р к а м а я д и , б и л и м ларн и у^ув ^ о л а т л а р и г а та т б и ц этиш
а в т о м а т л а ш а бош лайди. Ш у л а р г а к у р а тест ёки тес т л а р тизи- 
мини б а ж а р и ш г а олдингига нисбатан ка м р о ц вац т с а р ф л а н а д и ;
3 - д а р а ж а ва унга оид ф а о л и я т д а х а то л а р
б ^л м ас л и ги
шарт. 
Аммо б о л а л а р н и н г ф а о л и я т и д а камчилик, х а т о л а р уч раш и з^ам 
табиий. Ш уни з^исобга олиб, паст у зл а ш т и р г а н
ук;увчиларни 
гу р у ^ л а р га а ж р а т и ш , з^ар бир гуру^га ёки алоз^ида уцувч и лар- 
га цуш имча т оп ш и ри ц лар берилиб, ян а бир бор син овдан ^т- 
к а зи л а д и . У злаш ти риш ни н г энг охирги д а р а ж а с и д а эри ш и л ган
н а т и ж а э тал бн д а р а ж а с и д а булиши, т у л и ^ у зл а ш т и р и ш т а л а б - 
л а р и г а м у т л а ^ о мос келиш и лозим.
У ^ув м а т е р и а л л а р и н и узл аш ти р и ш д а р а ж а л а р и , ф аол и ят- 
нинг узлуксиз р и в о ж л а н и б бориш ини з^исобга олиб, тес тл арн и
з^ам уч тои ф ага а ж р а т с а булади: 1 -д а р а ж а д а г и тест. 
Б у тои ­
ф а д а ги тест ж ори й н а зо р а тга мос келади : 2 - д а р а ж а д а г и тест. 
Б у н д а й тест о р а л и ц н а з о р а т учун восита була олади; 3 - д а р а ж а - 
даги тест. У ндан якуний н азо р а т пай тид а ф о й д а л а н и ш мумкин.
1— 2 -д а р а ж а д а г и тестл арн ин г н а т и ж а с и б а л л а р
б и л ан
цай д
этилади. баз^о ^уйилм айди. Зеро, у л а р таъ ли м н и д а в о м эттириш , 
бинобарин, т а ъ л и м бериш, б о л а л а р н и огоз^лантириш 
(^ зл а р и
етиб келган н у^тани фаз^млаш, уз б и л и м л ар и ч егарасин и анг- 
л а ш ) , р а г б а т л а н т и р и ш (яна уз у сти м д а и ш лаш и м за р у р ) к а б и
ички э ф ф е к т л а р г а э га булади. 3 -д а р а ж а д а г и тес тл ар н и н г н а ­
ти ж а с и баз^оланади.
Тестнинг ани^лиги унинг ян а бир белгисидир. Тест уни ба- 
ж а р а д и г а н у^увчи учун туш ун арл и булиши, 
у н д а
болани н г 
билими, т а й ё р г а р л и к д а р а ж а с и , р е а л билин! имконияти з^исоб- 
га олиниши зарур. Тестнинг ан и цли гига к у р а бош л ан гич синф- 
л а р д а ф ой дал ан ил ад и Г ан тес тл ар юцори с и н ф л а р д а б а ж а р и л а -
диган те с т л а р д а н ф а р ц цилади.
Тестнинг бир хил ^ и м м а т га эгал иги з^ам алоз^ида урганиш ни 
(т а д ^ и ^ ^и л иш ни ) тац о зо этади. У^итувчи тест воси таси да бир 
хил н а т и ж а , 
ке л га н
комиссия тест д а н ф о й д а л а н и б я н а бош- 
^ а ч а н а т и ж а олса, б о л а л ар н и н г тест синовига 
ишончи 
з^ам, 
ц ар аш и з^ам у зг ар а д и . Тестнинг бир хил ц и м м атга э га л и ги б ола 
учун руз^ий аз^амият касб этиб, унга риоя ^и л и ш асосий п е д а ­
гогик ш а р т л а р д а н са н а ла ди .
Тестнинг ишончлилигини з^ам унинг я н а бир хусусияти си- 
ф а т и д а а ж р а т с а булади. А гар тестнинг бир хил ц и м м атга э г а ­
лиги уни б а ж а р у в ч и ш ахе билан, унинг руз^ияти б и л ан боглиц 
булса, тестнинг ишончлилигй унинг узи га (тестга) д ахл дорд и р. 
Бир хил ^ и м м а тг а, ^и й ин лик в а м у р а к к а б л и к к а эга тест воси­
тас и д а ан и ц л а н г ан н а т и ж а шу типдаги, ц им м атд аги , цийинлик- 
даги, м у р а к к а б л и к д а г и б о ш ^ а бир тест в оси таси д а худди шун- 
д а й (олдингидай) н а т и ж а олинса, у л ар н и н г и к к а л а с и з^ам ишонч- 
ли тест з^исобланади.
31


Уцув м а т е р и а л л а р и н и у зл аш ти р и ш н и н г б а р ч а д а р а ж а Л а р и - 
га (I д а р а ж а + Н д а р а ж а + Ш д а р а ж а ) мос к е л а д и г а н уч хил 
т ес т л а р т у п л а м и тузи л ди деб т а с а в в у р цилинг. Уч хил д а р а ж а -
г а м ос ла б ту зи л г ан тес т л а р туп л ам и ни «зи напоя тес т л а р туп ­
л а м и » д еб ^ а р а й м и з. З и н а п о я ш а к л и д а г и тес тл ар

Download 2.23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling