O ’simliklarda sitoemriologiya

2. Epistaz ta
’sir - Fenotipda bir dominant genning allel bo’lmagan ikkinchi 
dominant gendan ustunlik qilishiga aytiladi. Epastaz dominantlikka o
’xshaydi. 
Dominantlikda dominant gen (A va 
В) retsissiv (a va в) dan ustun chiqadi va bu bir 
juft allel genlar ichida ro
’y beradi. Epistazda esa boshqa allelomorf juftga oid 
bo
’lgan bir dominant gen ikkinchisidan ustun chiqadi. Misol: A gen allel bo’lmagan 
В gendan ustun chiqadi. A - epistatik, В - giposttik gen deyiladi. 
3. Polimer ta
’sir - allel bo’lmagan bir xildagi bir nechta genning bitta 
belgining rivojlanishiga ta
’sir ko’rsatishiga aytiladi. Bunday genlar yig’indisi ko’p 
bo
’lsa, organizm belgilari kuchli rivojlanadi, kam bo’lsa sekin rivojlanadi. Polimer 
hodisa organizmning miqdoriy belgilarida uchraydi. Misol: hayvonlar og
’irligi, 
o
’simliklar bo’yi, tarkibi va boshqalar. Polimeriya hodisasida allel bo’lmagan genlar 
nazoratida hosil bo
’ladigan 2 yoki undan ko’p genlar bir belgining rivojlanishiga 
o
’xshash ta’sir ko’rsatadi. Bu hodisani 1908-yilda shved genetigi Nilson Ele 
o
’rgangan.
Sariq va oq onli bug
’doy chatishtirilganda F
2
da monogibrid chatishtirishga 
xos bo
’lgan 3:1 nisbat yuz bergan. Keyinroq doni shunday, ya’ni sariq tusdagi 

---

19 
boshqa bug
’doy formasini (ССDD x ssdd) chatishtirib СсDd oraliq tusli don oladi. 
Bunda 15 qism sariq, 1 qism oq donli bo
’ladi. 15 qism to’q sariqdan och sariqga 
o
’zgarib boradi. Bunda allel bo’lmagan С va D genlar donning rangini belgilaydi. 
Retsissiv (ssdd) genlar oq rang hosil qiladi. Rangning o
’zgarishi genotipda ishtirok 
etuvchi dominant genlar soniga bog
’liq. 
1 to
’q sariq, 4 sariq, 6 oq sariq, 4 juda och sariq, 1 oq.