O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Biologik xususiyati. B ahorgi a rp a tu rli tu p ro q -iq lim sharo itlarig a 
moslashgan. U ru g ia ri 1-2°C h aro ratda k o ‘k ara boshlaydi. U nib chiqish 
uchun eng qulay h aro rat 20-22°C. M aysalari 8°C sovuqqa bardosh beradi. 
Gullash va pishish davrida o ‘simlik ozgina sovuqdan ham zararlanadi. 
D onning to iis h davrida m urtak uchun 1,5-3°C sovuq ham xavfli.
B ah o rg i a rp a n in g p a s t h a ro r a tg a ch id am lilig i tu rlic h a . Y u q o ri 
haroratga (40°C yuqori) ju d a chidamli. V.R.Zelenskiyning k o ‘rsatishicha,

---

arpa barglarining o ‘g‘izchalari 38-40°C da 25-30 soatdan keyin yopilish 
xususiyatini y o ‘qotadi, bahorgi bu g ‘doy 10-17 soatdan keyin. Bahorgi 
arpaning issiqlikka chidamliligi uning tezpisharligi va dastlabki rivojlanish 
bosqichlarida oziqa m oddalam i jadal o ‘zlashtirilishi bilan b o g iiq . 0 ‘sish 
davrida 1000-1500°C, tezpishar n av lar uchun 1900-2000°C sam arali 
h aro rat talab qiladi.
Namlikka talabi. T ranspiratsiya koeffitsiyenti 400 va 1 s don hosil 
qilish uchun tu p ro q d a 6-12 m m suv zaxirasi sarflanadi. Eng к о ‘p suv 
naychalash davrining oxiri boshoqlashga to ‘g ‘ri keladi. Eng qulay harorat 
va tu p ro q nam ligida tu p la n ish koeffitsiyenti 2,5-3,0 b o i a d i , nam lik 
kamaysa, bu k o ‘rsatkich pasayadi. 0 ‘zbekistonda unumli arpa navi yuqori 
haroratga va qurg‘oqchilikka ju d a chidamli hisoblanadi. U barglam ing 
suv ushlashi qobiliyati yuqoriligi, hujayra shirasi konsentratsiyasining 
yuqoriligi, xlorofflning k o ‘pligi bilan ajralib turadi.
Tuproqqa talabi. Bahorgi arp a unu m d o r tu p ro q larni xush k o ‘radi. 
Q um oq va qum li tu p ro q la rd a yom on rivojlanadi. U ning uchun torfli 
tuproqlar yaroqsiz, rN -6-7 eng qulay hisoblanadi.
0 ‘sish davri - navlarga b o g iiq holda 60 kundan 110 kungacha.
Navlar. Tem ur - pallidium tur xiliga kiradi. Bahorda va kuzda ekiladi. 
H osildorligi - b a h o rd a ekilganda sug‘oriladigan y erlarda 50-60 s/ga. 
S am K X I 0 ‘sim lik sh u n o slik , selek siy a va u r u g ‘ch ilik k a fe d ra sid a
yaratilgan.