O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi
|
14-PSIXOLOGIY-E-.G-Goziyev-2011-Darslik
|
Din psixologiyasi — psixologik va ijtimoiy psixologik
o m illa r n in g diniy ong b ila n s h artlan ganligini, d i n n i n g insonga t a ’sirini o ‘rganuvchi sohadir. Din psixologiyasi X I X asr oxiri, XX asrning bo sh larida vujudga kelgan b o ‘lib, insonni ibodat qilishdagi, d in iy a n ’analarni, r a s m - r u s u m - larni bajarishdagi hissiy h o latla rin i o ‘rganishni o ‘z o ld ig a m a q s a d qilib q o ‘yadi. D i n i y p six o lo g iy a n i o ‘r g a n i s h q u y id a g i y o ‘na!ishlarda a m a l g a osh irilad i: a ) u m u m iy nazariya: diniy ong, uning tuzilishi, diniy hissiyot, d i n n in g sha x s s h a k lla n is h id a g i a h a m i y a t i ; b) din p six o lo g iy a s i differensiatsiyasi: ijtimoiy m u h it va tarixiy davrdan s h a k l- langan o n g va hissiyot ta d q iq o ti; d) diniy guruh p s ix o - logiyasi; e) diniy rasm -ru s u m la r psixologiyasi; f) h u r fik r- lilik t a ’limi psixologiyasi va boshqalar. Siyosiy psixologiya — bu ja m iy a tn in g siyosiy h a y o ti - dagi psixologik xususiyatlar, h o latlar, qonuniyatlar, t a ’s ir - c h a n lik va t a ’sir o ‘tkazish j a r a y o n la r i kabi j a b h a l a r n i tekshiruvchi psixologiya sohasi hisoblanadi. Oila psixologiyasi — oila psixologiyasini o ‘r g a n u v c h i fanlararo tadqiqotlarni amalga oshirishni o ‘ziga maqsad qilib oigan. Oila psixologiyasi oilaning psixologik m u a m m o la rin i o 'rg a n a d i, u oilaga t a ’sir q iluvchi omillarni, oila h a r b i r a ’z o s in in g o ‘rnini belgilash n i, e r - x o t in m u n o s a b a t i n i , s h a x s l a r a r o m u n o s a b a t n i, y o s h x u s u s iy a tla rin i, j i n s i y tafovutlarga muvoUq m u lo q o tg a kirishish kabilarni o ‘r g a - nadi. Oila psixologiyasi t o m o n i d a n to 'p la n g a n m a te ria lla r oila m ustahkamligini saqlash u c h u n m aslahatlar be ris h d a , h a r bir sotsiologik va psixologik dasturlar tuzish da q o ' l l a - niladi. Shu nin g dck , oila tip lari, tuzilishi, iyerarxiyasi, 3 Psixologiya 3 3 ularga t a ’sir qiluvchi obyektiv va subyektiv om illar ham m a z k u r sohaning ta d q i q o t predmetiga kiradi. B oshqam v psixologiyasi — jam iy atd a faoliyat ko'rsa- tayotgan shaxslar, g u r u h la r va jam o a la r o'rtasidagi ishlab chiqarish bilan bogMiq b o l g a n nazorat, baholash, m u - nosabat q o n u n iy atla rin i, rahbar faoliyati va xarakterini, qobiliyati xususiyatlarini tadqiq qiladi. Fan p six o lo g iy a si — ilm iy t a d q i q o t o 't k a z i s h n i n g samaradorligini osh irish u c h u n psixologik t a ’sir omillarini o ‘rganadi. Fan psixologiyasi fanga oid boshqa sohalar bilan uzviy bog ‘liq b o llib, ishlab chiqarishda, ilmiy m arkazlarda ijtimoiy va individual xususiyatlarga ega b o 'lg an psixologik qonuniyatlarni ta d q iq qiladi, insonning ijtimoiy qobili- yatlari, aqliy im k oniyatlari ham da ulardan u n u m li foyda- lanish omillarini ku zatib , tckshirib boradi. Kashfiyotiarni am alga oshirilish negizlarini, mcxanizmlari, sha rt-sh a ro - itlari v a u n d a inson o m ilin in g o 'rn i kabi holatlami o'rganadi. K o m p yu terla sh tirish psixologiyasi — k o m p y u te r n in g ishlab chiqarishdagi o 'r n i , psixik aks ettirishga t a ’siri, shaxs tuzilishining o ‘zgarishini o ‘rganuvchi sohadir. M azkur soha k o m p y u te r va inson o ‘rtasidagi uzviy m un osab atni ham tadqiq qiladi, natijada „texnika — inson — texnika“ o ‘zaro t a ’siri m exanizm ini o ‘rganadi va tekshiradi h a m d a zarur jabhalarning o ‘zaro t a ’sirini aniqlaydi. Kompyuterlashtirish i n s o n p six o lo g iy asid a m u ay y a n o ‘z g a ris h la rn i yuzaga keltiradi, sermahsul tex nik a yaratish tizimini tezlashtirishga m u h im psixologik asos yaratadi. K om pyuterlashtirishning bosh m uam m osi — u n in g insonga t a ’sir o 'tkazish mexa- nizm larini tadqiq qilishdir. Parapsixologiya — hozirgi z am on fanining che gara - sidan tashqaridagi, tu sh un tirish qiyin b o ‘lgan psixik hodi- salarni o ‘rganadi. Ekstrosensorika — o Lta sezuvchanlik, telepatiya — fikrni m asofaga uzatish, kelajak haqid a basho- rat qilish va h o kazo . Parapsixologiyaga qiziqish q a d im da n m avjud b o ‘lib, u n g a ixlos to hozirgi ku n g acha kamaygani y o ‘q, goho uni p six o tro n ik a deb atashadi. X irom antiya — inson kelajagi va u n i n g taqdiri haqida o ld in d a n bashorat qilishdan iborat n o ilm iy soha. Spiritizm — o 'lg an o d a m la r a rv o h la ri, ruhlari bilan a l o q a o ‘rnatish m u m k i n , u l a r ham isha barhayot va biz bilan m u loqotga m u h to j d e g a n g 'o yan i ilgari suruvchi parapsixologiya sohalaridandir. Download Do'stlaringiz bilan baham: 
|