Oʻ zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti Fargʻ ona filiali sport turlari faoliyati fakulteti mbtjts 04-21 guruh talabasi Mamajonov Oybekning Falsafa fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Islom ta’limoti. Muhammad payg’ambar hayoti va faoliyati.
Qur’oni Karimda 25 gayg’ambarning nomi zikr etilgan. Diniy ta;limotga ko’ra 
hech kim payg’ambarlikka o’z bilimi, o’qib o’rganishi, yoki niyati bilan erisha 
olmaydi. Paeg’ambarlik- olloh o’zi suygan bandasiga in’om etilaligan ehsondir

---

Muhammad ibn iAbdulloh 570-yilda Makkaning quraysh qabilasiga mansub 
Hoshimiylar xonadonida tavallud topdi. Otasi Abdulloh Muhammad 
tug’ilmasidan 2 oy oldin 25 yoshida vafot etgan.
O’sha zamoh odatlariga ko’ra Muhammad Saad urug’idan bo’lgan Halima ismli 
ayolga enagalikka berilgan. 4 yoshidan so’ng Muhammadni yana onasi tarbiyalay 
boshladi . 6 yoshida Muhammadning onasiham bafot etadi. Oldin bobosi Abl al- 
Mutallib, keyinchalik esa amakisi Abu Tolib Muhammadni o’z tarbiyasiga 
oladi.25 yoshigacha tijorat bilan shug’ullangan Muhammad Xadicha ismli boy 
beva ayolga uylanadi. Ular 6 nffar farzand ko’radilar. Afsuski farzandlari asosan 
yoshlik chog’larida vafot etadi. Faqatgina qizlari Fotima unib- ulg’aydi va 
otasining izidan borib yuksak hurmatga sazovor bo’ldi.
Diniy adabieotlarda ta’kidlanishicha 610-yilda Muhammadning hayotida 
keskin burilish pallasi yuz berdi.endi uning hayotida payg’ambarlik davri 
boshlandi. Yani, ilk vahiy kela boshladi. Yana shu adabiyotlarda ta’kidlanishicha 
Olloh o’z inoyatini 3 xil shaklda bildiradi:
1.
Vahiy orqali
2.
Parda orqasidan gapirish orqali
3.
Farishtalar yuborish orqali
Shu paytdan boshlab Muhammad Ollohning rasuliga aylandi. Bu faoliyat 23 yil 
davom etdi. 23 yildan iborat payg’ambarlik haeotining bir qishmi Makkada, bir 
qismi Madinada o’tganligi sababli Qur’on sur’alari ham Mfkkai-90 ta va Madinai-
24 ta sur’alarga bo’linadi.
Muhammad payg’ambar makkaliklarni butga sig’inishdan qaytarish va yagona 
ollohga sig’inishga o’rgatish uchun 3 yil yashirincha targ’ibot bilan shug’ullandi. 
Uch yillik yashirin targ’ibot davomida islomga e’tiqod qiluvchilar soni 30 taga 
etdi. Makka aholisi ikkiga bo’lindi: Muhammad tarafdorlari – musulmonlar 
va ularga qarshi bo’lgan mushriqlar. Muslimlar va mushriqlar o’rtasida jiddiy 
kurash borgan. Sababi islomga o’tish Ka’badagi 360 ta butdan kechishni anglatar 
edi.Buni ko’pchilik istamasdi.
Muhammad boshliq musulmonlar mushariqlar tazyiqidan qochib 3 yil tog’larda 
yurishga majbur bo’lishgan. 619-yil Muhammadning boshiga katta tashvish 
tushgan oldin amakisi Abu Tolib, keyin xotini-Xadicha vafot etadi. 622yil esa 
Muhammad boshchiligidagi Musulmonlar Makkadan Madinaga hijrat qiladilar. 

---

Ko’chib borganlar islom tarixida muhojirlar deb nom oldilar. Madinaliklar islomni 
qabul qildilar va qisqa vaqt ichida kuchli Madina- islom vlati tashkil topdi.630-yili 
Makka 
bo’yso’ndirildi.632-yil 
Muhammad 
payg’ambar 
vafot 
etdi. 
Muhammadning vafotidan so’ng davlatni uning o’rinbosarlari- xalifalar 
boshqarganlar.
Islom dinining ta’limoti uning muqaddas kitobi Qur’oni Karimda bayon 
etilgan. Islom ta’limotining asosini iymon , iislom vaehson tashkil etadi.iymon 7 
aqidaga asoslanadi. Bular:
1)
Ollohga; 2) Farishtalarga; 3) Muqaddas kitoblarga; 4)Payg’ambarlarga; 5) 
Oxiratga; 6)Taqdirga;7) O’lgandan keyin tirilishga ishonishdir. Barcha 7 aqida 
to’laligicha imoni mufassal deb ataladi.
Shuningdek islomda “Islom arkonlari” degan tushuncha ham mavjud. U 5 ta 
asosiy narsani- diniy marosim talablarini o’z ichiga oladi. Bular:
1.
Kalimai shahodat
2.
Namoz o’qish
3.
Ro’za tutish
4.
Zakot berish
5.
Haj qilish
Bu 5 ta asosiy farzlardan tashqari janoza, sunnat, nikoh va qurbonlik qilish 
kabi muhim marosimlar ham mavjud.
Boshqa dinlarda bo’lganidek islomda ham diniy bayramlar mavjud. Bularning 
asosiylari-Ro’za hayiti, qurbon hayiti va Movlud ( Muhammad payg’ambar 
tug’ilgan kun)dir.
Ramazon islom olamida muqaddas oylardan sanaladi. Zikr qilinishicha Hadisi 
sharifda bu haqda “ Bu ummatim oyi , bunda yuz bergan gunohlar kechiriladi ” 
deyiladi
Ramazon haiti hijriy oylarning uchinchisi hisoblanmish shavval oyining birinchi 
kuni nishonlanadi . ramazon oyida 30 kun ro’za tutgan musulmonlar zimmalariga 
yuklatilgan farz amalini sog’ salolmat ado etib tugatganliklarimunosabati bilan 
xursandchilik izhor etish demakdir.

---

Qurbon haiti zulhilla oyining 10-kuni nishonlanadi. Bu kunda qurbonlik qilinadi. 
Qurbonlikollohga yaqin bo/lish uchun uning yo’lida qurbonlik kunlari biror jonliq 
so’yishdir. “ Bu nomning atalish sababi Ibrohim alayhyssalomning Ollohning 
fmri bilan o’g’illari Ismoilni qurbonlik qilishga kirishgan paytda, Tangri bir 
qo’chqor yuborib o’g’li o’rniga uni qurbonlik qilishga buyurgan”,- deyiladi. Bu 
haqda qur’onda ham aniq xabarlar berilgan. Shu bois hajga borganlar , boy-
badavlat musulmonlar zimmasiga qurbon hayiti kunlari jonliq so’yib qurbonlik 
qilish vojib qilingan.