O' zbekiston respublikasi oli y va o r t a maxsus ta'lim vazirlig I abu rayhon beruniy n o m ida g I

< + * *
I) ma'lumotlarga ishlov berish, 
mant¡q¡y q¡ymatlarga> haq¡q,y ^
o rmishida tasv.rlangan sonli ,
1
, ™ , ,atga va bdg¡lílr qa(origa |jMov 
) .iz,m b.lan to’Iiq hisoblash jaray„„l.ri„i hos|, , iluïchl mo
modul bilan o'zano aloqasini O In in|ovclli hisoblash jara,oniarini boshqarish- 
boshq, modullar bilan boglanishlami „•m „ i sh, «la, „ • „ , * * hlsoblash 
jarayonlanni hosil qilish uchun ma'lumotlar uzatish;
Yuqorida a„ilgan funkslyalam hisobga oiib, hisoblash tizinti moduli uchla
T
T
*
' ï a
iSh' ° V b‘ ",VCti (,BP)- b° shW
i (BP) -a kommutatsiya 
qiluvchi 
(KP) protsossorla, 10.plan, ldan tuzl|gan 
^
 
q>raiad. 
3 n r a s n i d a
o zgartinluvçhan s a u r a i , KTning .nodulla, tlzinti tarkibi ko-rsatilga«. Kom„,„.atsiy a 
№
sor, bir nechta (¡kkltadan-olti^ach,, 
^
 
^
ko rsatishim ta minlaydi
Ma’lumotlar uzatish 
3.11-rasm. O'zgaruvchan strukturaii modullar tizimi tarkibi.

---

Bu yerda: BP - boshqaruvchi protsessor, IBP - ishlov beruvchi protsessori, KP -
kommunikatsiya protsessori.
Fizik nuqtai nazaridan modul bitta mikro EHM asosida tashkil etilishi mumkin va 
bu modul multidasturli rejimda ishlov berish, jarayonlarini boshqarish, va 
ma'lumotlami uzatish kabi funksiyalarni bajaradi.
O'zgaruvchi strukturali KTlarida modullar matritsali, piramidali va kubik 
strukturali oddiy strukturalarga birlashtiriladi. Bu strukturalar ichida eng keng tarqalgani 
matritsali struktura hisoblanadi. Matritsali struktura fragmenti 3.12-rasmda ko’rsatilgan.
3.12-rasm. Matritsali struktura fragmenti. KP-kommutatsiya protsessori
Modullar kommutatsiya protsessori orqali matritsaga bog'lanadilar. Kommutatsiya 
protsessorlari va bog'lanish kanallari birgalikda kommutatsiya maydonini hosil qiladi. 
Kommutatsiya maydoni birgalikda ishlaydigan modullami bog lashni va ular o’rtasida 
ma'lumotlami uzatishni ta'minlaydi. Tizimdagi modullaming bir qismiga tashqi 
qurilmalar xizmat ko’rsatadi, ya'ni tizimning xohlagan modulida hosil qilingan 
protsessor bilan tashqi qurilmani o’zaro ishlashini ta'minlaydi.
O'zgaruvchan strukturali tizimni, kommutatsiya maydoniga ega bo’lgan hisoblash 
majmualari asosida ham tashkil etish usuli mavjuddir. Bunday tizimda kommutatsiya 
maydoni, markazlashtirilgan boshqaruvga ega bo’lgan kommutatorlar to’plamidan 
tashkil qilingan. Ayniqsa kommutatsiya maydonini ko’p darajali qilib tashkil etilishi 
ulami iqtisodli qilib yaratilishiga olib keladi. Ko’p darajali kommutatsiya maydoni 
tizimdagi xohlagan ikkita protsessor modulini bir-biri bilan bog'lay oladi.

---

O'zgartiriluvchi strukturali tizimlarda hisoblash jarayonini tashkil etishdagi asosiy 
muammo, uning tarkibidagi resurslarini markazlashtirilgan boshqarishni tashkil etish va 
hisoblash jarayonlarini parallel olib borishini ta'minlashdan iboratdir. Bu muammo 
hozirgi davrgacha to’liq hal qilinmagan. O'zgaruvchan strukturali kompyuter tizimlari 
asosan OMEN (Orthogonal Mini Embedme Nt), MINIMAKS, SUMMA tizimlarida 
tashkil etilgan.