O' zbekiston respublikasi oli y va o r t a maxsus ta'lim vazirlig I abu rayhon beruniy n o m ida g I

6.4. 
M a'lum otlam i uzatish multipleksori 
M a'lum otlarni teleqayta ishlash protsessorlari
M a'lum otlam i uzatish multipleksori (MUM) - bu EHMlar bilan bir qancha 
bog'lanish kanallarini bog'lanishini ta'minlovchi qurilmadir. 6.5-rasmda MUMning 
soddalashtirilgan strukturasi keltirilgan.
MUM 
kompyuteming 
kiritish-chiqarish 
interfeysini 
bog'laydi, 
masalan, 
multipleksor kanalining chiqishini ma'lumotlami uzatish apparati bilan, xizmat 
ko’rsatuvchi bog'lanish kanallari orqali bog'laydi. Kiritish-chiqarish 
interfeysi 
bo’yicha MUM ga buyruqlar va ma'lumotlar uzatiladi va kompyuterga MUM, chiziqli 
adapteri va bog'lanish kanallari holatini xarakterlovchi baytlar uzatiladi. Kiritish- 
chiqarish kanali bilan bog'lovchi blok, interfeys funksiyalarini bajaradi, ya'ni 
uzatilayotgan ma'lumotlami tashkil etuvchi belgilar baytini qabul qilish va uzatish

---

funksiyasini bajaradi. Bu blok ma'lumotlar baytlari bilan mos adapterlar orqali axborot 
almashishni amalga oshiradi.
6.5-rasm. Ma'lumotlami uzatish multipleksori 
Bu yerda: KChQ- kiritish-chiqarish qurilmasi, KBB- kanalga bog'lanish bloki, 
ChA- chiziqli adapterlar.
MUM qurilmali va dasturlanuvchi bo’lishi mumkin. Barcha funksiyalar qurilma 
vositalarida bajariladigan MUM qurilmali MUM deyiladi. Dasturlanuvchi M UM
mukammallashtirilgan vosita hisoblanib, ularda bir qism funksiyalar xotirada 
saqlanuvchi mikrodasturlar yordamida bajariladi. Dasturlanuvchi MUMlar turli 
bog'lanish kanallariga ishlash rejimlariga oson moslasha oladi va ularda foydalanuvchi 
talabalami hisobga olish ancha yaxshi yo’lga qo’yilgan.
Foydalanish jihatidan ancha moslashuvchan bo’lib hisoblangan ma'lumotlami 
teleqayta ishlovchi protsessorlar (MTP), mikroprotsessorlami yaratishi bilan, ular M UM
o’mini to’liq egalladilar. MTPlar asosiy EHMlami qo’shimcha yordamchi ishlam i, 
ya'ni axborotlami uzatish va qabul qilish ishlaridan ozod qiladi. Ular uzoq masofadagi 
abonentdan kelib tushayotgan axborotlami EHMda ishlov berishga moslab berishga 
tayyorlaydi, EHMdan uzatilayotgan axborotni foydalanuvchiga moslab beradi. Undan 
tashqari MTP ma'lumotlar navbatini tashkil qiladi, ulami uzatishda xizmatchi 
axborotlar kiritib redaktorlik ishlarini amalga oshiradi va bu axborotlami ma'lumotlami 
qabul qilingandan so'ng olib tashlaydi. Aytilganlardan ko’rinib turibdiki, MTP - bu 
asosiy EHM bilan bog'lanish kanalini bog'lovchi asosiy universal vosita hisoblanadi.

---