O ’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Samarqand davlat universiteti

6. Sirkul va chizg‘ich yordamida yasashga doir masalalar.
Yasashga doir masalalarni faqat oddiy chizg‘ich sirkul vositasida yechish qadimgi Yunonistonda san’at darajasiga etgan. Albatta hayotda geometrik yasash istalgan asbob bilan bajarilishi mumkin va qulay. Ammo oddiy chizg‘ich vositasida masala yechish mantiqiy mushohada qobiliyatini o‘stiradi.
Shu paytgacha turli xil asboblar yordamida har xil geometrik shakllarni yasab keldik. Masalan, chizg‘ich yordamida to‘g‘ri chiziq, nur, kesma, uchburchak va boshqa shakllarni chizdik. Chizg‘ich va trasportir yordamida turli xil burchaklarni chizdik. Sirkul yordamida aylana va yoylarni tasvirladik. Ma’lum bo‘lishicha, ko‘plab geometrik shakllarni faqat bo‘linmalarga ega bo‘lgan, bir tomoni to‘g‘ri (burchak) chizg‘ich va sirkul (2-rasm) yordamida yasash mumkin ekan.
Shu sababdan, geometriyada shu ikki asbob yordamida yasashga doir masalalar maxsus ajratib qaraladi.
Bu ikki asbobdan foydalanishning maxsus qoidalari bor- ular faqat quyidagi ishlarni bajarishga ruxsat berilgan.
3. Asosiy oddiy yasash masalalari:

1. 
   Berilgan kesmaga teng kesmani yasash.
   

2. 
   Berilgan burchakka teng burchakni yasash.
   

3. 
   Berilgan burchakni teng ikkiga bo‘lish.
   

4. 
   To‘g‘ri chiziqqa uning berilgan nuqtasidan perpendikulyar o‘tkazish.
   

5. 
   To‘g‘ri chiziqqa nuqtadan perpendikulyar o‘tkaziщ
   

6. 
   Uchta tomoni bo‘yicha uchburchak yasash.
   

7. 
   Kesmani teng ikkiga bo‘lish.
   

8. 
   Berilgan kesmaga o‘rta perpendikulyar o‘tkazish.