Obyektga yo’naltirilgan Inkapsulatsiya

Obyektga yo’naltirilgan Inkapsulatsiya

• Obyektga Yo'naltirilgan Dasturlashning tamoyillaridan biri bu inkapsulyatsiya, ya'ni obyektning xususiyatlarga to'g'ridan-to'g'ri (nuqta orqali) murojat qilishni va ularning qiymatini o'zgartirishni taqiqlab qo'yish. Pythonda bunday yopiq xususiyatlarning nomi ikki pastki chiziq bilan boshlanadi:from uuid import uuid4class Avto:
• """Avtomobil klassi""" def __init__(self,make,model,rang,yil,narh,km=0): """Avtomobilning xususiyatlari"""
• self.make = make
• self.model = model
• self.rang = rang
• self.yil = yil
• self.narh = narh
• self.__km = km
• self.__id = uuid4()
• def get_km(self): return self.__km
• def get_id(self): return self.__id

Klassning xususiyatlari va metodlari

Avvalgi darslarimizda biror klassdan yaratilgan har bir obyektning xususiyatlarini klass ichidagidef __init__() medoti yordamida berayotgan edik. Bu metod qanday ishlaydi? Biz har gal klassga murojat qilganimizda klass aynan shu __init__metodini ishga tushiradi va biz bergan xususiyatlar bilan yangi obyekt yaratadi.Pythonda xususiyatlarni nafaqat obyektga balki to'g'ridan-to'g'ri klassga ham yuklash imkoniyati mavjud. Bunda klassning xususiyatiga berilgan qiymat barcha obyektlar uchun umumiy bo'ladi. Bu xususiyatni bir obyekt orqali o'zgartirilganda shu klassga oid barcha obyektlarda ham uning qiymati o'zgaradi.Klassga oid xususiyatlar def __init__() metodidan avval e'lon qilinadi.Keling tushunarli bo'lishi uchun quyidagi misolni ko'ramiz:

Masala

• class Avto:
• """Avtomobil klassi"""
• num_avto = 0 def __init__(self,make,model,rang,yil,narh,km=0): """Avtomobilning xususiyatlari""" self.make = make
• self.model = model
• self.rang = rang
• self.yil = yil
• self.narh = narh
• self.__km = km
• self.__id = uuid4()
• Avto.num_avto += 1

Kod taxlili

• 1-qatroda Avto klassini e'lo qildik
• 3-qatorda Avto klassiga oid bo'lgan xususiyat num_avto yaratdik va unga 0 qiymatini berdik. Keyingi qatorlarda __init__ metodi yordamida klassdan yaratiladigan obyektlarning xususiyatlarini e'lon qildik va har gal bu metdoga murojat qilingandan num_avto ning qiymatini 1 ga oshradigan qilib qo'ydik (13-qator). Yuqoridagi usul bilan endi biz dastur davomida Avto klassidan jami nechta obyektlar yaratilganini kuzatib borishimiz mumkin bo'ladi. Bunda num_avto o'zgaruvchisiga istalgan obyekt orqali yoki klass nomi orqali murojat qilish mumkin