Odamdagi xromosoma kasalliklari. Daun sindromi.
Anorganik
kislotalar
8-rasm. Daun sindromiga chalingan insonlar.
Odamdagi xromosoma kasalliklari. Klaynfelter sindromi.
Anorganik
kislotalar
Odamlarda jinsiy xromosomalar soni o‘zgarishi tufayli paydo bo‘ladigan kasalliklar ham aniqlangan. Bular
jumlasiga “Klaynfelter sindromi” va “Shershevskiy–Terner sindromi” kasalliklarini olish mumkin. Klaynfelter sindromi
kasalligi faqat erkaklarda uchraydi. Klaynfelter sindromi kasalligiga duchor bo‘lgan shaxslar jinsiy xromosomalar bo‘yicha
“XXY” genotipiga ega bo‘ladilar. Shuning hisobiga ulardagi diploid xromosomalar soni odatdagicha 46 ta emas, balki 47 ta
bo‘ladi. Klaynfelter sindromi kasaliga duchor bo‘lgan shaxslarda jismoniy, aqliy va jinsiy jihatdan g‘ayritabiiy o‘zgarishlar
paydo bo‘ladi(9-rasm). Ularda bo‘y, qo‘l va oyoqlar haddan tashqari uzun bo‘ladi. Yelka chanoqqa nisbatan tor bo‘lib, badanda
ayollarnikiga o‘xshash yog‘ to‘planishga moyil bo‘ladi. Jinsiy bezlarning rivojlanishi buziladi. Balog‘atga yetish davridan
boshlab, bir qadar aqliy qoloqlik yuzaga keladi. Bu kasallik o‘rta hisobda yangi tug‘ilgan 500 ta o‘g‘il boladan bittasida
uchraydi.
9-rasm. Klaynfelter sindromi.
Odamdagi xromosoma kasalliklari. Shaershaevskiy-Terner sindromi.
Anorganik
kislotalar
Ayollarda jinsiy xromosomalar mutatsiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan, Shershevskiy–Terner sindromi kasalligi
uchraydi(10-rasm). Bu kasalikka duchor bo‘lgan ayollarda juft gomologik jinsiy xromosomalar soni bittaga kamayadi.
Natijada, ulardagi jinsiy xromosomalar bo‘yicha genotip normadagi “XX” xromosoma o‘rniga “X” holatida bo‘ladi. ularda
diploid xromosomalar soni esa odatdagicha 46 ta emas, balki 45 ta bo‘lib qoladi. Bunday ayollarning bo‘yi juda past, bo‘yni
qisqa bo‘ladi. Ularda jinsiy organ (tuxumdon) rivojlanmagan, ikkilamchi jinsiy belgilar ham sust namoyon bo‘ladi.
“Shershevskiy–Terner sindromi” kasalligi o‘rta hisobda yangi tug‘ilgan 5000 qizdan bittasida uchraydi.
10-rasm. Shaersheviskiy-Terner sindromiga chalingan ayollar.
Do'stlaringiz bilan baham: |