Oda genetikasiga doir masalalar to’plami

ODAM GENETIKASIGA DOIR MASALALAR TO‘PLAMI 
28 
turmushga chiqqan. Ayolning onasi va uning ko‘pgina qaridoshlarida glaukoma 
kuzatilgan, otasi sog‘lom bo‘lgan. Erkakning onasida sindaktiliya bo‘lgan, ota 
tomondan barcha qarindoshlar sog‘lom bo‘lgan. Bir vaqtning o‘zida har ikki kasallik 
bilan tug‘iladigan bolaning yoki shu anomaliyalarning biri bilan tug‘iladigan 
bolaning ehtimolligi qanday? 
Masalaning yechilishi:
Belgi
gen 
Sindaktiliya
S 
Barmoqlarning qo‘shilmaganligi
s 
Glaukoma
G 
Sog‘lom ko‘z
g 
Dastlab masalada keltirilgan shaxslarning shajarasini tuzib olamiz.

Ayol tomonidan 
Erkak tomonidan 
P.
glaukomali, ko‘zi normal ko‘zi normal 
ko‘zi normal 
barmoqlari barmoqlari barmoqlari
barmoqlari
qo‘shilmagan qo‘shilmagan qo‘shilgan 
qo‘shilmagan 
P.
glaukomali, barmoqlari ko‘zi normal, barmoqlari 
qo‘shilmagan qo‘shilgan 
? ? ? 

 
 
 

---

ODAM GENETIKASIGA DOIR MASALALAR TO‘PLAMI 
29 
Ayol tomondan Erkak tomondan 
P. 
♀
GGss x
♂
ggss P. 
♀
ggSS x
♂
ggss
glaukomali, ko‘zi normal, ko‘zi normal, ko‘zi normal, 
barmoqlari
barmoqlari sindaktiliya
barmoqlari 
qo‘shilmagan qo‘shilgan qo‘shilmagan qo‘shilmagan 
g. Gs 
gs g: gS gs 
F
1
:
♀
Ggss
♂
 ggSs 
glaukomali, barmoqlari qo‘shilmagan 
ko‘zi normal, sindaktiliya 
P.
♀
Ggss  
x 
♂
ggSs  
glaukomali, barmoqlari 
ko‘zi normal,
qo‘shilmagan sindaktiliya 
g. Gs, gS 
gs
gs 
F
2
: GgSs-
glaukomali, sindaktiliya
Ggss- 
glaukomali, barmoqlari qo‘shilmagan
ggSs-
ko‘zi normal, sindaktiliya
ggss-
har ikki anomaliyasiz, sog‘lom
Tug‘iladigan farzandlarning 1/4 qismi har ikki anomaliyaga ega bo‘ladi. 
Tug‘iladigan farzandlarning 1/2 qismi anomaliyaning bir turiga ega bo‘ladi. 
Tug‘iladigan farzandlarning 1/4 qismi har ikki kasallikka nisbatan sog‘lom bo‘ladi. 
35-masala.* Ma’lumki odamlarda qonning 4 ta guruhlari mavjud: O (I), A (II), 
B (III), AB (IV). Bular gеnining uch tipdagi allеllari- I
A
, I
B
, i
o
tomonidan 
boshhariladi. Rezus faktor – monogen yo‘l bilan nasldan-naslga o‘tadigan ya’ni bir 
juft dominant (Rh
+
) va retsessiv (rh
-
) allelga bog‘liq bo‘lgan qon xususiyati.
a) III qon guruhli rezus-faktor geterozigota bo‘lgan erkak qon guruhi II qon 
guruhli rezus-faktor geterozigotali bo‘lgan ayol bilan turmush qurgan. Oliada rezus-
faktor geterozigota musbat, III qon guruhli va rezus-faktori manfiy, VI qon guruhli 
farzandlar dunyoga kelgan. Ota-ona va avlodlar genotipini aniqlang.
Kelgusida bu oilada yana qanday qon guruhli va rezus-faktorli bolalar dunyoga 
keladi? 
b) IV qon guruhli rezus-faktori manfiy bo‘lgan erkak qon guruhi III va rezus-
faktori musbat bo‘lgan ayol bilan turmush qurgan. Ayolning otasining qoni I guruh 
va rezus-faktori manfiy bo‘lgan. Oliada ikkita bola bo‘lgan: birinchi bolaning qon 
guruhi III, rezus-faktori manfiy, ikkinchi bolaniki esa – I qon guruh, rezus-faktori 

---