Одам анатомияси фанидан маъруза матнлари


VI. Узоклаштирувчи нерв - N.alducens


Download 493 Kb.
bet12/31
Sana09.04.2023
Hajmi493 Kb.
#1345155
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   31
Bog'liq
Ан.маъ.5 кит.

VI. Узоклаштирувчи нерв - N.alducens.
Бу нерв унча катта эмас. У миядан Варомей купригининг орка киргоги якинидан чикиб, куз косасини устки ёриги оркали унинг ташки томонига киради ва куз олмасининг ташки тугри мускули (m.rectus lateralis)ни иннервация килади.
VII. Юз нерви - N.facialis.
Сезувчи ва харакатлантирувчи толалари булган бу йирик нерв миядан Варомий купригининг орка киргоги билан узун мия оркасида эшитув-мувозанат нервига (VIII жуфт) якин чикади ва бир канча йулни шу нерв билан бирга утади. Юз нерви аввал чакка суяги пирамида кисмининг орка юзасидан ички эшитув тешиги (porus acesticus infernea) оркали эшитув йули (meatus acusticus infernus)га киради. Бу йул билан анчагина чукур кириб боргач, узига хос канал canalis facialis га (ёки Феллопий) каналига утиб, аввал олдинги ташки томонга боради, сунгра эшитув бушлигининг ички (медиал) девори буйлаб оркага кайрилаб кетади сунгра пастга кайрилиб, чакка суягининг сургичсимон ва бигизсимон усимталари уртасидаги - foramen stylomastoideum оркали ташкарига чикади. канал ичида, нервнинг оркага томон бурилган жойида (канал тиззасида) у кадар катта булмаган тизза тугуни - ganglion gencule пайдо булади.
Юз нерви уз канали (canalis facialis) ичидан утаётганда 3 та шох ташлаб кетади.
А) катта тошсимон нерв (ёки катта тошсимон юза нерв) - n.petrosus major нинг толалари тизза тугунидан чикади ва чакка суяги каттик кисмининг олдинги юзасидаги махсус тешик (hiatus canalis facialis) оркали понасимон суякдаги канотсимон каналга ктади. Бу жойда симпатик нерв билан бирга канот танглай тугуни (ganglion pterygopalatinum) га боради.
Б) узанги нери n.stapedius , харакатлантирувчи толалардан иборат булиб, урта кулок бушлигидаги узангисимон эшитув суягининг мускулига боради.
В) эшитув тори - chorda tympani урта кулок бушлига утади ва ногора парданинг ички юзаси оркали ташкарига чикади. Охири пастга тушиб, тил нерви (n.lingualis) билан кушилади.
Юз нерви foramen stilomastoideum дан ташкарига чиккач, кулок олди бези ичига киради ва куйидаги асосий тармокларга булинади:

  1. Кулок оркасининг нерви - n.auricularis posterior сургичсимон усимта билан ташки эшитув йули оралигидан орка ва юкори томон кетади, йул-йулакай буйин чигалидан келаётган орка миянинг сезувчи нервлари ( n.auricularis magnus ва n.occipitalis major) билан тола алмашадида, иккига булинади. улардан бири - ramus occipitalis энса мускули (ramus occipitalis), иккинчиси - ramus auricularis эса орка кулок мускули (m. n.auricularis posterior) га боради;

  2. Куш коринли (мускул) тармоги - ramus digastricus куш коринли мускулнинг орка корни ва m.stuohyoideus га боради;

  3. Мимика мускулларига борувчи бешта тармоклари кулок олди без ичида ёйилиб, кулок олди бези чигали - plexus parotideus (ёки катта юз панжаси - pes anserinus major) ни хосил килади.

Демак, юз нерви юздаги хамма мускулларни: бош мускуллар, буйиннинг энг юза мускули, узанги суяк мускули, бигиз - тил ости мускули ва куш коринли мускулнинг орка корнини инервация килар экан. Бу уринда юз нервига алокадор булган лекин мустакил яна бир нерв, яъни оралик нерви - n.intermedius хакида тухталиб утамиз.
Оралик нерви - nervus intermedius таркибида соматик нервнинг сезувчи толалари ва парасимпатик нерв толалари бор. Бу нерв ингичка булиб, миядан юз нерви хамда эшитув нерви уртасидан чикади. анчагача бу нервни кузатиб боргач юз нервига якинлашиб, ёнма-ён боради. У ички эшитув йулига киргандан сунг юз нервига жуда хам якинлашади ва унга кушилиб кетади.
N.intermediusнинг тизза тугуни (ganglion geniculi)дан марказга томон кетадиган сезувчи толалари узунчок миядан тил-юткан нерви (n.glossopha rundeus) узагига утади. Тизза тугуни хужайраларининг ташкарига (периферияга) кетувчи толалари эса кулокдаги эшитув торлари (chorada tympani) ва n.petrasus major окали тилга, юмшок танглайга боради ва маза билиш вазифасини бажаради.
N.intermediusнинг парасимпатик толалари узунчок миядаги устки йулак узаклари - (nuclei salivatorius superiores) дан бошланиб, эшитув торлари оркали тил ости ва жаг ости безларига ва (n. pettosus major) оркали куз ёши безига боради.

Download 493 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling