Odil sudlov. Huquq-tartibotni muhofaza qilish. Adliya / Adliya organlari. Notariat. Yuridik xizmat]

Oldingi tahrirga qarang.
Mazkur bandning ikkinchi va uchinchi xatboshilarida keltirilgan hujjatlardagi ma’lumotlar bilan yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri sohasidagi vakolatli organning yer uchastkasining maydoni yoki ko‘chmas mulk yoxud uning bir qismi miqdori to‘g‘risidagi ma’lumotlari o‘rtasida farq mavjud bo‘lsa, ko‘chmas mulk yoki uning bir qismiga huquq belgilovchi hujjatlarga notarius boshqa shaxsga o‘tkazilgan qismi haqida belgi qo‘yadi, shuningdek o‘z imzosi va muhrini qo‘yib, nusxasini olib qoladi.
(21-bandning yettinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-iyuldagi 464-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 27.07.2021-y., 09/21/464/0710-son)
22. Bitim rasmiylashtirilayotganida, mazkur Reglamentning 20-bandida ko‘rsatib o‘tilgan mulk huquqini tasdiqlovchi hujjatlar talab qilib olinib o‘rganilgandan so‘ng, quyidagi hujjatlar notarius tomonidan idoralararo elektron hamkorlik yo‘li bilan Tizim orqali avtomatik tarzda yoki kuryerlik xizmatidan foydalangan holda olinadi:
kommunal xizmatlar (gaz ta’minoti, sovuq suv ta’minoti va oqava suvlarni chiqarish, issiqlik ta’minoti (markaziy isitish va issiq suv ta’minoti) bo‘yicha xizmatlar) va elektr energiyasi uchun to‘lanadigan majburiy to‘lovlar bo‘yicha qarzi mavjud emasligi to‘g‘risidagi ma’lumotnomalar (tadbirkorlik subyektlari — yuridik shaxslar o‘rtasidagi ko‘chmas mulk oldi-sotdi shartnomalari bundan mustasno);
Oldingi tahrirga qarang.
MIB ma’lumotlar bazasi orqali jismoniy va yuridik shaxslarning ijro hujjatlari bo‘yicha qarzdorligi mavjud emasligi to‘g‘risidagi ma’lumotnomalar. Bunda tekshirish o‘tkazilgan sana va vaqti ko‘rsatilgan hamda maxsus QR-kodga ega bo‘lgan tekshirish natijalari to‘g‘risidagi ko‘chirma chop etiladi va tegishli hujjatlar yig‘majildi bilan birga tikiladi;
(22-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-iyuldagi 464-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 27.07.2021-y., 09/21/464/0710-son)
kadastr ma’lumotnomasi;
soliqlar bo‘yicha budjet oldida qarzi mavjud emasligi to‘g‘risidagi ma’lumotnoma;
turar joyda doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatda bo‘lgan shaxslar haqidagi ichki ishlar organining ma’lumotnomasi;
ko‘chmas mulk yoki uning bir qismi garovga qo‘yilgan bo‘lsa, garovga oluvchining roziligi.
23. Bitimda yer uchastkasining yoki ko‘chmas mulkning yoxud uning bir qismining haqiqiy maydoni haqidagi ma’lumotlar kadastr ma’lumotnomasi va mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjatdagi ma’lumotlar asosida yoziladi.
Oldingi tahrirga qarang.
Kadastr ma’lumotnomasida ko‘rsatilgan yer uchastkasining yoki ko‘chmas mulkning yoxud uning bir qismining haqiqiy maydoni mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjatda ko‘rsatilganidan ko‘p bo‘lsa, shuningdek ko‘chmas mulkning yoki uning bir qismining mulkdori ustki qavat qurgan, qo‘shimcha imorat qurgan yoki yashash xonasi bo‘lmagan qismini qayta ta’mirlab, yashash xonasiga o‘zgartirgan bo‘lsa yoki boshqacha tarzda o‘zgartirgan bo‘lsa, notarius tuman (shahar) hokimining bu o‘zgarishlar to‘g‘risida qarori va uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini foydalanishga qabul qilish to‘g‘risidagi komissiya dalolatnomasini tasdiqlash haqidagi qarorini va (yoki) tuman (shahar) qurilish bo‘limining qurilishi (rekonstruksiyasi) tugallangan binolar va inshootlarni foydalanishga ruxsatnomasini taqdim etishni talab qiladi.
(23-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 20-apreldagi 200-sonli qarori tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 20.04.2022-y., 09/22/200/0327-son)
Tuman (shahar) hokimining bunday qarori bo‘lmaganda, yer uchastkasining maydoni yoki uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining maydoni mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjat bo‘yicha ko‘rsatiladi.
Kadastr ma’lumotnomasida ko‘rsatilgan yer uchastkasining yoki uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining haqiqiy maydoni mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjatda ko‘rsatilganidan kam bo‘lsa, boshqa shaxsga o‘tkazish to‘g‘risidagi bitimda ularning maydoni kadastr ma’lumotnomasi bo‘yicha ko‘rsatiladi.
24. Ko‘chmas mulk yoki uning bir qismi mulkdori tomonidan ushbu mulkni boshqa shaxsga o‘tkazish bo‘yicha bitimda uning aniq qismlaridan foydalanish tartibi ko‘rsatilishi mumkin.
Umumiy ulushli mulk ishtirokchilaridan biri ko‘chmas mulk yoki uning bir qismining o‘ziga tegishli ulushini boshqa shaxsga o‘tkazish to‘g‘risidagi bitim matnida ushbu mulkning aniq qismlaridan foydalanish tartibini faqatgina quyidagi hollarda ko‘rsatib o‘tishi mumkin:
umumiy ulushli mulkning ishtirokchilari o‘rtasida foydalanish tartibi haqida tegishli bitim mavjud bo‘lganda;
sudning mulkning aniq qismlaridan foydalanish tartibi to‘g‘risidagi sud hujjati mavjud bo‘lganda.
Notarius bitim matnida ushbu ko‘chmas mulk yoki uning bir qismidan foydalanish tartibi ana shu ulushni sotib olayotgan shaxs uchun ham majburiy ekanligini tushuntiradi.
Umumiy ulushli mulk ishtirokchilari o‘rtasida umumiy mulkdagi ko‘chmas mulk yoki uning bir qismidan foydalanish tartibi to‘g‘risidagi kelishuv ushbu mulkning aniq qismlaridan (kvartiralar, xonalar, qavatlar va shu kabilardan) foydalanish tartibi ko‘rsatilgan holda alohida bitim tuzish yo‘li bilan rasmiylashtirilishi mumkin. Bunday bitimlarni tasdiqlashda kadastr ma’lumotnomasi talab qilinadi.
Bitim taraflariga O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 221-moddasi tushuntirilib, bu haqda bitimning matnida yoziladi.
Mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjat ko‘zdan kechirish uchun talab qilinadi va uning nusxasiga notariusning “asliga to‘g‘ri” degan ustxati yozilib, olib qolinadi, asl nusxasi qaytariladi.
25. Ulushlarning miqdorini belgilash haqidagi yoki ulushlarning miqdorini o‘zgartirish to‘g‘risidagi kelishuv, agar ko‘chmas mulk yoki uning bir qismiga bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjatda ulushlarning miqdori ko‘rsatilmagan yoki noto‘g‘ri ko‘rsatilgan bo‘lsa, asosiy bitimga qo‘shimcha kelishuv tuzish yo‘li bilan rasmiylashtirilishi mumkin.
Agar ulushlar miqdorining o‘zgartirilishi umumiy ulushli mulk ishtirokchilaridan biri tomonidan qo‘shimcha qurilish (yonma-yon imorat qurish, bino ustiga qavat qurish va shu kabilar) yoki ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini buzish yo‘li bilan amalga oshirilgan bo‘lsa, notarius tuman (shahar) mahalliy davlat hokimiyati organining bu o‘zgarishlar to‘g‘risida ruxsatnomasini yoki ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini foydalanishga qabul qilish to‘g‘risidagi dalolatnomasini, shuningdek kadastr ma’lumotnomasini talab qiladi. Mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjat tekshirilib, umumiy ulushli mulk ishtirokchisiga qaytarib beriladi.
Ko‘chmas mulk yoki uning bir qismining umumiy ulushli mulkka ega bo‘lgan ishtirokchilaridan har birining ulushlari miqdorini belgilash yoki o‘zgartirish to‘g‘risidagi bitimni tasdiqlashda mulkka bo‘lgan huquqni tasdiqlovchi hujjat (hujjatlar) nusxasi notarial idorada qoldiriladi, asl nusxasi (nusxalari) esa umumiy ulushli mulk ishtirokchilariga qaytariladi.
26. Qurib bitkazilmagan ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini boshqa shaxsga o‘tkazish bo‘yicha bitimni tasdiqlashda, quyidagi hujjatlar talab qilinadi:
kadastr ma’lumotnomasi;
davlat soliq xizmati organining ma’lumotnomasi;
yer uchastkasiga bo‘lgan huquqning davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi Reyestrdan ko‘chirma yoki guvohnoma;
qurilishi tugallanmagan obyektga bo‘lgan huquqni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risida Reyestrdan ko‘chirma.
Mazkur bandning ikkinchi va uchinchi xatboshilarida nazarda tutilgan ma’lumotnomalar notarius tomonidan kuryerlik xizmatidan foydalangan holda yoki idoralararo elektron hamkorlik yo‘li bilan Tizim orqali avtomatik tarzda olinadi.
27. Notarius uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini umrbod ta’minlash sharti bilan boshqa shaxsga berish shartnomasini tasdiqlashda, uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga o‘tkazish bo‘yicha bitimlarni tasdiqlashning umumiy qoidalariga rioya qiladi.
Ushbu shartnomani tasdiqlash paytida uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga beruvchi shaxsning mehnatga layoqatliligi (yoshi yoki sog‘lig‘i bo‘yicha) tekshirilib, bu haqda shartnoma matnida ko‘rsatilishi lozim. Mazkur shartnomada uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga beruvchiga moddiy ta’minotning qanday turlari berilishi, ularni har oydagi pullik bahosi va uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining qiymati ham ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.
Boshqa shaxsga o‘tkazilayotgan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismi va moddiy ta’minotning qiymati taraflar kelishuviga binoan belgilanadi.
Shaxs voyaga yetmagan bo‘lsa, u uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini umrbod ta’minlash sharti bilan boshqa shaxsga beruvchi bo‘la olmaydi.
Umrbod ta’minlash sharti bilan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga berish shartnomasi O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 530 — 534-moddalari talablari asosida amalga oshirilishi va ularning mazmuni tushuntirilganligi shartnomada ko‘rsatib o‘tilishi lozim.
Umrbod ta’minlash sharti bilan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga berish shartnomasi bo‘yicha uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini mulk qilib berish majburiyatini olgan shaxsning vafotiga yoki ushbu shartnoma bekor qilingunga qadar notarius tomonidan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismiga taqiq qo‘yiladi.
28. Mulk huquqi asosida jismoniy shaxslarga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk yoki uning bir qismining davlat tashkilotlari tomonidan sotib olinishida, yuqori tashkilotlarining ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini sotib olishga ruxsati bo‘lgan taqdirda, oldi-sotdi shartnomalari tasdiqlanadi.
29. Yuridik shaxslarga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini boshqa shaxsga o‘tkazish bo‘yicha bitimlarni tasdiqlash mazkur Reglamentning 20-bandida ko‘rsatib o‘tilgan hujjatlar bilan birga quyidagi hujjatlar talab etiladi:
mulk huquqini tasdiqlovchi hujjat;
yuridik shaxs vakolatli organining tegishli qarori (umumiy majlis bayonnomasi, kuzatuv kengashining qarori, buyruq va h.k.);
taraflar o‘rtasida hisob-kitob bo‘lganligini tasdiqlovchi hujjat (kvitansiya, to‘lov topshiriqnomasi, memorial order, kirim va chiqim kassa to‘lov hujjatlari, to‘lov majburiyati kechiktirilgan hollar bundan mustasno).
Yuridik shaxsga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk yoki uning bir qismini boshqa shaxsga o‘tkazish haqidagi yuridik shaxs kuzatuv kengashining qarori taqdim etilgan taqdirda, ko‘chmas mulk yoki uning bir qismining qoldiq balans qiymati haqida yuridik shaxs rahbari va bosh hisobchisining imzosi qo‘yilgan ma’lumotnoma hamda yuridik shaxsning sof aktivlari haqida ma’lumot ham talab etiladi.
30. Budjet tashkilotlarining binolari va inshootlari (shu jumladan qurilishi tugallanmagan binolari va inshootlari) hamda boshqa asosiy vositalar qiymati baholash tashkilotlari tomonidan baholangandan keyin “E-IJRO AUKSION” yagona elektron savdo maydonchasida auksion savdolarda sotiladi.
31. Xususiylashtirilgan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini boshqa shaxsga o‘tkazish haqidagi bitimlarni tasdiqlashda mazkur Reglamentning 20-bandida ko‘rsatib o‘tilgan hujjatlar bilan birga quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:
xususiylashtirilgan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismiga mulk huquqini beruvchi davlat dalolatnomasi yoxud mahalliy davlat hokimiyati organining qarori yoki O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Kengashi va O‘zbekiston Kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashining 1989-yil 21-iyundagi 203-son qaroriga muvofiq notarial tartibda tasdiqlangan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining oldi-sotdi, hadya shartnomalari;
oilaning birgalikda yashovchi barcha voyaga yetgan a’zolarining roziligi;
uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining xususiylashtirilishiga rozilik bergan (vafot etgan shaxslar bundan mustasno) shaxslarning notarius, Qonunning 26-moddasida sanab o‘tilgan mansabdor shaxslar yoki O‘zbekiston Respublikasi konsullik muassasalarining konsullari tomonidan yozma roziligi (agar xususiylashtirish “Davlat uy-joy fondini xususiylashtirish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni qabul qilinguniga qadar amalga oshirilgan bo‘lsa, bunday rozilik talab etilmaydi);
O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlarini boshqarish agentligining hududiy organlaridan (Toshkent shahrida — “Toshkent shahar uy-joylarga davlat orderlari va ma’lumotnomalar berish markazi” davlat unitar korxonasidan) olingan uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismini xususiylashtirishga rozilik bergan shaxslar to‘g‘risida ma’lumotnoma;
uy, kvartira, uyning yoki kvartiraning bir qismining xususiylashtirilishiga rozilik bergan shaxslar vafot etgan taqdirda ularning o‘lim haqidagi guvohnomasi yoki dalolatnoma yozuvidan ko‘chirmasi (nusxasi olib qolinib, asli qaytarib beriladi).
Mazkur bandning beshinchi xatboshisida nazarda tutilgan ma’lumotnoma notarius tomonidan kuryerlik xizmatidan foydalangan holda yoki idoralararo elektron hamkorlik yo‘li bilan Tizim orqali avtomatik tarzda olinadi.