Oila psixologiya

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIALAR VAZIRLIGI
MIRZO ULUGʻBEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETINING JIZZAX FILIALI

“ OILA PSIXOLOGIYA” FAKULTETI
“AMALIY PSIXOLOGIYA” YO‘NALISHI
931.20- GURUH TALABASI CHORIEV BAHROMNING
“Oila psixoterapiyasi nazariyalari”
FANIDAN
Kurs ishi
Mavzu: Kommunikativ paradoks va ikkilamchi bo‘g‘ish fenomini

Bajardi: B.Choriev
Ilmiy rahbar: N.Samatova

Jizzax 2023


MUNDARIJA
Kirish………………………………………………………………….…….3
I.Bob: MULOQAT VA KOMNIKATSIYA JARAYONI…………………..5
1.1. Kommunikatsiya jarayoni……………………………..……………..…6
1.2. Muloqot va metakommunikatsiya o‘rtasidagi farq..................................9
1.3. Muloqat haqida tushuncha…………………………..…………...….....12
I bob bo‘yicha xulosa………………………………………………..…….13

II.Bob: IKKILAMCHI BO‘G‘ISH FENOMINI……..…………….…...12
2.1. Kommunikatsiya nazariyasiga hissa qo‘shgan olimlar...………………………………………………….…………..…....12
2.2. Kommunikatsiyaning noverbal va verbal harakatlari..…………………………………………….…………….….…15
2.3. “Muloqat ko‘nikmalari” treningi……………………………………….…………………………………..……………………….21
II bob bo‘yicha xulosa……………………………………………………..……………………….21

Umumiy xulosa………………………………………………………..….27


KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Ko‘pchilik, qanday qilib muloqot qilishni bilish faqat sotuvchilar yoki menejerlar va ish joylarida talab qilinadi, deb hisoblashadi. Va oddiy kundalik hayotda bunday ko‘nikmalar umuman kerak emas, aksincha, ular odamlar bilan munosabatlarni samimiylikdan mahrum qiladi, soxta va xushomadgo‘y suhbatlar o‘tkazadi. Ba’zilar hatto suhbat qurish yoki suhbatni malakali olib borish qobiliyatining etishmasligidan mamnun.
Bu kommunikativ xatti-harakat nima ekanligini tubdan tushunmaslikdir. Aloqa madaniyatining bir qismi bo‘lgan insonning nutq harakati, rasmiy vazifalarni bajarishdan ko‘ra, kundalik muloqotda muhim ahamiyatga ega. Muloqotni nafaqat nutq, odamlarning og‘zaki xulq-atvori, balki ko‘pgina narsalar deb tushunish kerak.
"Kommunikativ xatti-harakatlar" kontseptsiyasining o‘zi bu hozirgi kunda qabul qilingan me’yorlar va ma’lum bir izolyatsiya qilingan odamlar guruhi ichida avlodlar tomonidan shakllangan aloqa an’analarining kombinatsiyasi, birikmasi.
Xulq-atvorning o‘zi odatiy bo‘lishi mumkin yoki alohida jamiyat vakillari nuqtai nazaridan emas. Jamiyatga qarshi turadigan, lekin unda qabul qilingan dogmalarga zid bo‘lmagan bir xil xatti-harakatlarning xususiyatlari ekssentrik xatti-harakatlar deb ataladi. Odamlarning individual hamjamiyati qancha kichik bo‘lsa, ularning kommunikativ xulq-atvori shunchalik o‘ziga xos va tashqi ta’sir kamroq bo‘ladi. Buni shaharlarda milliy diasporalar tarkibidagi urf-odatlarni saqlab qolish, qiziqish klublari, mazhablar a’zolari va boshqa birlashmalarning katta jamiyat doirasidagi tor jamoalardagi muloqotining o‘ziga xos lahzalari ko‘rinishida kuzatish mumkin.
Ya’ni, jamoaning, jamoaning yoki boshqa bir guruh odamlarning miqdori qanchalik kichik bo‘lsa, ularning xulq-atvori xususiyatlari, aloqa va urf-odatlardagi urf-odatlarga rioya qilish shunchalik ravshanroq bo‘ladi. Jamiyat tashkilotidagi ushbu nuans haqida har kungi nutqida ular "bu erda shunday qabul qilingan" deyishadi.
«Oldimizda turgan keng kòlamli vazifalarni samarali hal etish eng avvalo,davlat rahbari sifati shaxsan mendan,davlat hokimiyatining uchta tormoģidan,shuningdek,barcha rahbar va mansabdor shaxslardan qat'iy intizom talab etadi.Ishimizni tòģri tashkil etish,uning samaradorligini ta'minlash,butun boshqaruv tizimi faoliyatini sifat jihatdan zamon talablari darajasiga kòtarishni bugun hayotning ozi talab etmoqda», deb takidlaydi prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev.[1. B.20]

Odamda muloqot maqsadlari soni ko‘payadi. Ularga yuqorida sanab o‘tilganlardan tashqari, dunyo haqidagi bilimlarga ega bo‘lish va etkazish, ta’lim va tarbiya, odamlarning hamkorlik faoliyatlaridagi turli harakatlarning muvofiqlashuvi, shaxsiy va ish bo‘yicha o‘zaro munosabatlarning oydinlashtirilishi, o‘rnatilishi va boshqalar ham kiradi. Agar hayvonlarda muloqot maqsadlari ular uchun dolzarb bo‘lgan biologik ehtiyojlarni qondirishdan iborat bo‘lsa, odamlarda ular ko‘plab turli: ijtimoiy, madaniy, bilish, ijodiy, estetik, aqliy o‘sish, ahloqiy rivojlanish kabi ehtiyojlarni qondirish vositasi bo‘lib hisoblanadi.

Muloqot, odatda, beshta: shaxslararo, kognitiv, kommunikativ-axborotli, emotiv va konativ tomonlarining birligida namoyon bo‘ladi.
Muloqotning shaxslararo tomoni insonning bevosita atrof-muhiti: boshqa odamlar va o‘z hayotida bog‘liq bo‘ladigan umumiyliklar bilan o‘zaro ta’sirini aks ettiradi.
Muloqotning kognitiv tomoni suhbatdoshning kim, qanday odam ekanligi, undan nima kutish mumkinligi haqidagi, shuningdek, sherikning shaxsi bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa ko‘pgina savollarga javob berish imkonini beradi.
Muloqotning kommunikativ-axborotli tomoni tasavvurlar, g‘oyalar, qiziqishlar, hissiyotlar, mayllar va o‘y-hayollari turlicha bo‘lgan odamlar o‘rtasidagi almashinuvdan iborat.
Muloqotning emotiv tomoni sheriklarning shaxsiy aloqalaridagi his-tuyg‘ular, kayfiyatning vazifa bajarishlari bilan bog‘liq.
Muloqotning konativ (hulq-atvor tomondan) tomoni sheriklar qarashlaridagi ichki va tashqi qarama-qarshiliklarni muvofiqlashtirishga xizmat qiladi.
Kurs ishining obyekti: Psixologiyani o'qitish jarayonida ishlab chiqilgan qonuniyatlar asosida metodika fan sifatida belgilandi. Metodika o'zining o'rganish obyektiga ega bo'lib u psixologiyaning tarbiyalovchi l/a rivojlantiruvchi o'qitishning barcha masalalarini qamrab oladi.
Kurs ishining predmeti: Bilim, mahorat va o'qituvchining shaxsiy qiyofasi, sinf e'tiborini mohirlik bilan jalb etishi o'qitish sifatini oshiradi, lekin shu bilan birga o'qituvchining o'qitish san'ati tug'ma qobiliyatlariga bog'liq deb xulosa chiqarishga asos bo'la olmaydi.