Оиланинг бош=а аъзоларига хос алимент мажбуриятлари

Alimentlarni to`lash va undirish tartibi

1. 
   Aliment to`lashi shart bo`lgan shaxs alimentni ixtiyoriy ravishda shaxsan yoki o`z arizasiga muvofiq ishlab turgan joyida yoxud pensiya, nafaqa, stipendiya va boshqa turdagi mablag` olayotgan joyida to`lanadi. Ixtiyoriy tartibda to`lanayotgan aliment nafaqat bolalarga, qonun bilan belgilangan hollarda, er-xotindan biriga, ota-onalarga, aka-uka, opa-singil va boshqa qarindoshlarga ham berilishi mumkin. Qonun voyaga yetmagan bolalarning manfaatlarini alohida himoya qiladi. Ixtiyoriy tartibda aliment to`lash haqidagi arizada ularga to`lash uchun belgilangan mablag` o`z miqdori jihatidan qonunda belganlangan miqdordan kam bo`lmasligi kerak.
   
2. 
   Aliment olish huquqiga ega bo`lgan shaxs, aliment talab qilish huquqi vujudga kelgandan so`ng qancha muddat o`tganidan qat`iy nazar, xohlagan vaqtda aliment undirish to`g`risidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqlidir.
   
3. 
   Aliment undirish aliment to`lashi shart bo`lgan shaxsning ixtiyoriy ravishda aliment to`lash arizasiga yoki aliment to`lash to`g`risida notarial tartibda tasdiqlangan kelishuvga ko`ra yoxud sudning hal qiluv qaroriga asosan, aliment to`lashga majbur bo`lgan shaxsning ish joyidagi ish beruvchi ma`mur yoki pensiya, nafaqa, stipendiya olayotgan joydagi tashkilot ma`muriyati tomonidan amalga oshiriladi.
   
4. 
   Sudning hal qiluv qarori yoki aliment to`lash to`g`risidagi notarial tartibda tasdiqlangan kelishuv bo`yicha aliment ushlab qolishi lozim bo`lgan ish beruvchi (tashkilot ma`muriyati) aliment to`lovchi shaxs bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganligi haqida, shuningdek uning yangi ish, o`qish joyi yoki turar joyi, unga ma`lum bo`lsa, bu haqda sudning hal qiluv qarori ijro etiladigan joydagi sud ijrochisiga yoki aliment oluvchi shaxsga uch kun muddat ichida xabar berishi shart.
   
5. 
   Aliment qarzi aliment to`lashi shart bo`lgan shaxsning ish haqi va boshqa daromadidan undiriladi.
   
6. 
   Aliment qarzining miqdori sud ijrochisi tomonidan sudning hal qiluvchi qarori yoki aliment to`lash to`g`risidagi notarial tartibida tasdiqlangan kelishuvda belgilangan aliment miqdoridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
   
7. 
   Qonunga asosan aliment miqdori kamaytirilishi yoki aliment to`lashdan ozod qilinishi mumkin.
   
8. 
   Agar aliment to`lashga mas`ul bo`lgan shaxs chet mamlakatga doimiy yashash yoki uch oydan ortiq muddatga ketsa, aliment to`lashini tartibga solib ketishi lozim. Aliment to`lashga mas`ul shaxs chet elga ketishidan avval aliment talab qilishga haqli bo`lgan oila a`zolari bilan bitim tuzishi mumkin. Agar ixtiyoriy ravishda bitim tuzilmasa manfaatdor taraf sudga murojaat etishga haqli.
   
9. 
   Qonunda aliment to`lash tugatilish asoslari ko`rsatilgan, sud tartibida aliment to`lash;
   
10. 
    bola voyaga yetganda yoki voyaga yetmasdan turib to`la muomala layoqatiga ega bo`lganda;
    
11. 
    foydasiga aliment undirilayotgan bola farzandlikka olinganida;
    
12. 
    sud aliment oluvchining mehnatga layoqati tiklangan yoki uni yordamga muhtoj bo`lmay qolgan deb topsa;
    
13. 
    mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj aliment oluvchi sobiq er yoki xotin yangi nikohga kirganda;
    
14. 
    aliment oluvchi yoki aliment to`lashi shart bo`lgan shaxs vafot etganda tugatiladi.
    

Foydalaniladigan adabiyotlar:

1. 
   O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T., “ O`zbekiston”, 2002.
   
2. 
   Karimov I.A. –O`zbekiston buyuk kelajag sari. T., “O`zbekiston”, 1998.
   
3. 
   Karimov I.A. – Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramiz. T., “O`zbekiston”, 1999.
   
4. 
   Karimov I.A. – Xavsizlik va arqaror taraqqiyot yo`lida. T., “O`zbekiston”, 1998.
   
5. 
   O`zbekiston XX1 asrga intilmoqda. T., “O`zbekiston”, 2000.
   
6. 
   O`zbekiston Respublikasi oila kodeksi. T., “Adolat”, 2000.
   
7. 
   O`zbekiston Respublikasining oila kodeksiga sharhlar. T., “Adolat”, 2000.
   
8.