Oilaviy munosabatlarning bola shaxsida ijtimoiy

Ёшларга ижтимоий-психологик хизмат кўрсатиш маркази 
 
O’SPIRINLIK DAVRINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI 
Isorov Farruxbek Faxriddinovich
Namangan viloyati Chust tuman 71-maktab psixologi 
Annotatsiya: O’spirinlik davrida yuz beradigan o’zgarishlar, o’spirinlar hayotida 
uchraydigan asosiy vaziyatlar.
Kalit so’zlar: O’spirinlik davri, intelekt, bola “Meni”, xarakter, ahloqiy norma, 
publitsistika, psixologik struktura,
Ilk o‘spirinlik davrini ikkinchi o‘tish davri deb hisoblash mumkin. Agar birinchi 
o‘tish davridagi ko‘proq bolalikka yaqin bo‘lsa, ikkinchi o‘tish davrida bo‘lgan o‘spirin 
ko‘proq yoshlik davriga yaqindir va shu jixatidan o‘rganiladi, hamda tadqiq etiladi. Ilk 
o‘spirinlik davri asosan unda mustaqil hayotning boshlanishi bilan (o‘rta maktabni 
tamomlab litsey, kollejlarga kirishi) xarakterlanadi. Hayotdagi bu o‘zgarishlar ilk 
o‘spirinlik shaxsiga, uni o‘z-o‘zini anglashiga to‘liq taosir ko‘rsatadi. O‘smirlardan 
farqli o‘laroq ilk o‘spirnlar katta hayotni tasavvur etmaydilar, balki snda ishtirok 
etadilar. O‘spirinlarni hali to‘la katta deb hisoblab bo‘lmaydi. Chunki ularning shaxsiy 
xususiyatlari hali bolalikni kuzatish mumkin. Bu ularning fikrlarida berayotgan 
baholarida, hayotga va o‘z kelajaklari munosabatlarida ko‘zga tashlanadi. Ko‘pchilik 
o‘spirinlar maktabni tugatish vaqtiga kelib ham kasb tanlashga nisbatan ma’suliyatsiz 
yondoshadilar. Bu davr o‘spirinning ahloqan o‘z-o‘zini anglashi shuningdek, ahloqning 
yangi bosqichiga o‘tishi bilan xarakterlanadi. Intelekti yaxshi rivojlangan o‘spirinlar 
kattalarni tashvishga solayotgan masala muammolarini tushina oladilar va ularni 
muhokama eta oladilar.
O‘spirinlar juda ko‘p muammoli savollarga javob o‘ylaydilar. Ularning diqqatini 
ko‘proq ahloqiy masalalar tortadi. Agar kichik maktab yoshidagi o‘quvchilar uchun 
ahloqiy masalalarni yechish manbai bu ular uchun o‘qituvchilar bo‘lsa, o‘smirlar bu 
savollarga javobni ko‘proq tengdoshlari davrasida qidiradilar. O‘spirin 
yoshdagilar esa savollarga to‘g‘ri javobni topishda ko‘proq kattta kishilar 
foydalanadigan manbalarga murojaat etadilar. Bunday manbalar asosan real, ko‘pqirrali, 
murakkab insoniy munosabatlar va ilmiy – ommabop badiiy, publitsistik adabiyotlar, 

---