0,005 mmli zarralar miqdori, % hisaobida
|
Parda suv miqdori, % hisobida
|
Soz tarkibli
Og`ir qumoq
O`rta qumoq
Yengil qumoq
Qo`mloq
|
42,6
24,0
19,8
12,6
3,7
|
27,9
18,5
11,7
6,7
3,9
|
Suv miqdorining o`zgarishi (A.F. Lebedev). 1-jadval
Bu malumotlar parda suv miqdori tuproqning mexanikaviy tarkibiga bog`liq ekanligini kursatad. Parda suv garchi o`simliklarga qisman singsada, lekin o`larning suvga bulgan talabini tamin eta olmaydi.
Kapelyar suv –tuproq qatlamlarining mayda zarralar oralig`idagi juda nozik qilsimon yullar orqali pastdan yuqoriga qarab erkin xarakat eta oladigan suvga kapillyar suv deyiladi.kapillyar suvning qatlamlar orasida yuqoriga qarab harakat etish tezligi va kutarilish balantligi tuproqlarning mexanikaviy tarkibi hamda struktura holatiga kura turlichadir.Tuproqlarda kapilyar suvning xarakati odatda qatlamlardagi nozik qilsimon yullarning diyametri 10mm bulgandan boshlanib, ayniqsa ular 0,1-0,01mm ga yetganda kuchayadi. - Kapelyar suv –tuproq qatlamlarining mayda zarralar oralig`idagi juda nozik qilsimon yullar orqali pastdan yuqoriga qarab erkin xarakat eta oladigan suvga kapillyar suv deyiladi.kapillyar suvning qatlamlar orasida yuqoriga qarab harakat etish tezligi va kutarilish balantligi tuproqlarning mexanikaviy tarkibi hamda struktura holatiga kura turlichadir.Tuproqlarda kapilyar suvning xarakati odatda qatlamlardagi nozik qilsimon yullarning diyametri 10mm bulgandan boshlanib, ayniqsa ular 0,1-0,01mm ga yetganda kuchayadi.
- Tabiiy sharoitda o`tkazilgan kuzatishlar asosida qumoq tarkibli tuproq qatlamlarida kapelyar suv bazan 6 metrgacha yuqori ko’tarilsada, lekin ko’pincha 3-4 m dan oshmasligi, qumloq , qumli tuproqlarda esa ko’tarilishi 40-80 sm atrofida ekanligi aniqlangan. tuproqdagi kapilyar sestema juda murakkab holatda bo’lib,o’zaro munosabatdagi yirik va nozik kapilyar yig`indisidan iboratdir (2-grafik). Shuning uchun ham kapilyar suvning qatlamlar orqali ko’tarilish balandligi tuproqning mexanikaviy tarkibi, suturukturasi va zichlik darajasiga ko’ra har xildir. Suturukturasiz, soz tarkibli tuproqlarda zarralar aro yo’llar juda nozikligi va ular ko’pincha xavo bilan, Gigroskopik hamda parda suvlar bilan ishxol etilganligi sababli kapilyar suv yuqoriga tamon ko’p baland ko’tarila olmaydi. Sutrukturali soz va qumoq tuproqlarda kapilyar suv esa anchagina balandga 3-4 metirgacha ko’tariladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
