Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Принцип ва қоидалар. Корпоратив бошқарув бўйича доимий мунозаралар раҳбарлик асосан принциплар шаклида бўлиши ёки батафсил қонун қоидаларга эҳтиёжи бор-йўқлиги билан боғлиқ бўлиши керак.
Буюк Британиядаги Hampel ҳисоботи принципларга асосланган ёндашувига қатъий туради. Қўмита компанияларга меъёрий юкни юмшатишни афзал кўради ва корпоратив бошқарув кодларини белгиланган қоидалар тўплами сифатида кўриб чиқишга қарши эди. Ҳисоботда одатда тегишли бўлиши мумкин бўлган кўрсатмалар бўлиши мумкин, аммо компанияларнинг турли хил ҳолатлари баъзан истиснолар учун асосли сабаблар мавжудлигини англатади.
Бироқ, бир қатор шарҳловчилар Хемпел ҳисоботини ушбу ёндашувини танқид қилдилар. Баъзи танқидчилар Хемпел ҳисоботида келтирилган принциплар шу қадар кенгки, улар энг яхши корпоратив бошқарув амалиёти учун қўлланма сифатида жуда кам қўлланилади деб изоҳладилар. Масалан, турли хил келиб чиқадиган ижро этилмайдиган директорларнинг ўз ҳиссасини қўшиши мумкинлиги ҳақидаги таклиф компанияларни эски болалар тармоғи орқали директорларни жалб қилишдан узоқлаштирадиган даражада кучли эмас.
АⱩШда асосий эътибор қоидаларга асосланган ёндашувга қаратилган ва бу Sarbanes- Oxley Act тўғрисидаги қонун 2002 йилда қабул қилинган.²²⁸
Корпоратив бошқарув қуйидаги тамойилларга асосланади:
• Адолатлилик (ҳаққонийлик) - капиталдаги иштирок улуши ва турган жойидан қатъи назар барча акциядорларга нисбатан тенг муносабат, уларнинг ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилиш имкониятини бериш. Ташкилот Кенгаши барча акциядорларга уларнинг ҳуқуқлари бузилган ҳолларда самарали ҳимоя олиш имкониятини беради.
Ҳисоб беришлик - Ташкилот Кенгашининг акциядорларга, ижро органларининг – ижро раҳбарияти (ташкилот Бошқаруви)га ҳисоб бериши. Ушбу тамойил ташкилот бошқарув органларининг ҳисоб бериши ва ваколатларининг чегараланишини, шунингдек акциядорларга тўла ҳисоб беришини таъминлайди, бу ташкилот акциядорларига ташкилотнинг жорий молиявий ҳолатига, эришилган иқтисодий кўрсаткичларга, фаолиятининг натижаларига, ташкилот бошқарув тузилмасига тааллуқли ишончли ахборотни ўз вақтида ва тўлиқ тақдим этиш йўли билан амалга оширилади, бу эса акциядорлар ва инвесторларга асосланган қарорлар қабул қилиш имкониятини беради.
Жавобгарлик – Ташкилот унинг акциядорлари, ходимлари, мижозлари ва шериклари олдидаги жавобгарлик, Банк активларини кўпайтириш, унинг барқарорлиги ва ишончлилигини ошириш мақсадларида улар билан яқин ҳамкорлик. Ушбу тамойил ташкилот акциядорлари ва ходимлари учун одоб-аҳлоқ меъёрларини белгилайди, шунингдек мансабдор шахслар ҳуқуққа хилоф, айбли (атайин ёки эҳтиётсизлик сабабли) ҳаракатлар қилганида ёки ҳаракатсизлигида уларга нисбатан амалдаги қонунчиликка мувофиқ жавобгарликни кўзда тутади.
Шаффофлик – ташкилотнинг ишлашига тааллуқли барча муҳим фактлар ҳақидаги ишончли ахборотни, шу жумладан унинг молиявий ҳолати, фаолиятининг натижалари, мулкининг ва бошқарувининг тузилиши тўғрисидаги ахборотни ўз вақтида ошкор қилиш, шунингдек қонунчилик ва ташкилотнинг ички ҳужжатлари билан кўзда тутилган тартибда манфаатдор шахсларнинг ахборотдан эркин фойдаланишини таъминлаш.
Самарадорлик – ташкилот Бошқаруви ташкилотнинг жорий фаолияти, жумладан ташкилотнинг самарали кадрлар сиёсатини белгилаш, ходимларининг малакасини ошириш, ходимларининг меҳнатини рағбатлантириш ва ижтимоий ҳимоялаш, манфаатларини ҳимоялаш фаолиятига оқилона ва виждонан самарали раҳбарлик қилиши шарт.