Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси абу райҳон беруний номидаги тошкент давлат

инкор қилиш — ЙЎҚ,
кўпайтириш - ВА,
қўшиш - ЁКИ киради. Қуйида элементар амалларни кўриб чиқамиз:


Шеффер элементи ( ВА-ЭМАС)
Шиффер элементи - ЭҚ нинг иккилик мантиқ элементи бўлиб, мантиқ кўпайтиришни тескари ўчириш билан бажариб, киришларда бирортасида мантиқий «О» бўлса, чиқишда мантиқий «1» ҳосил бўлади.


Ю
қоридаги расмда элементнинг функция схемаси ва шартли белгиси берилган бу ерда, x₁, х₂, - киришлар, Y-чқиш. Элементнинг чинлик жадвали берилган. Шеффер элементнинг барча киришларига мантиқий «1» берилса, унинг чиқишидаги мантиқий «О» ҳосил бўлади.
Расмда элементнинг вақт диаграммаси берилган, бу ерда, U°, U1 - «О», «1» га моc кучланишлари босқичи.
Расмда, қаршиликли транзистор мантиқи Шеффер элементининг электр схемаси берилган. U0 = О В, деб олайлик; U1 = Uиқ. Схеманинг ишлашидан, xl, х2, киришлардаги U1 кучланиш босқичи мос, келса, транзисторлар очилиб, чиқишда U° босқичи пайдо бўлади. Шеффер элементи асосида ДТМ за ТТМ туркумли элементлар чиқарилади. ДТМ га мисол бўлиб: К156, К202, К 215 ҳамда ТТМ га: К130, К155, К555 х.к.


ПИРС ЭЛЕМЕНТИ (ЁКИ-ЭМАС)
Пирс элементи - ЭҲМ нинг иккилик мантиқ, элементи бўлиб, қўшиш мантиғини тескари ўчириш билан амалга оширувчи элемент ҳисобланади. расмда элементнинг функционал схемаларда кўрсатиладиган шартли белгиси бу ерда, x₁, х₂, - киришлар. у - чиқиш. 2 киришли Пирс элементининг ишлаш мантиғи чинлик жадвали орқали берилган.



расмда элементнинг ишлашини очиб берувчи, вақт диаграммаси берилган, бу ерда, U⁰ - U¹ «О», «1» нинг кучланиш даражаси. Вақт диаграммасидан, агар ЁКИ-ЭМАС схемаси киришига сигналлар ҳар вактда ва ҳар хил моментда келса, унда чиқишдаги сигнал кириш сигналларининг инверсли бирлашиш натижаси бўлиб, аниқданади. Бу элемент киришларнинг барчасига мантиқий «О» берилса чиқишда мантиқий «1» ќосил бўлади. Агар киришлардан бирортаси мантиқий «1» бўлса, чиқиш мантиқий «О» бўлади.