Олий ва урта махсус таълим вазирлиги наманган давлат университети


(Узбекистон Республикаси цонун %ужжатлари туплами, 2008


Download 318.91 Kb.
Pdf ko'rish
bet29/35
Sana03.12.2023
Hajmi318.91 Kb.
#1801367
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   35
Bog'liq
67. Одам савдоси жиноятнинг жиноят ҳуқуқий ва криминологик жиҳатлари

(Узбекистон Республикаси цонун %ужжатлари туплами, 2008
м., 
28-
сон, 268-модда)
Узбекистон 
Республикасининг 
«Одам 
савдосига 
карши 
курашиш тугрисида» 2008 йил 17 апрелдаги Конунига мувофик 
хдмда 
одам 
савдосига 
карши 
курашиш 
фаолиятини 
такомиллаштириш максадида:
1. 2008—2010 йилларда одам савдосига карши курашиш 
самарадорлигини ошириш буйича Миллий тадбирлар режаси 1- 
иловага мувофик тасдиклансин.
2. 
Вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар, 
жамоат 
бирлашмалари ва бошка нодавлат нотижорат ташкилотлари 2008— 
2010 йилларда одам савдосига карши курашиш самарадорлигини 
ошириш буйича Миллий тадбирлар режасига киритилган чора- 
тадбирларнинг уз вактида амалга оширилишини таъминласин.
3. Одам савдосига карши курашиш буйича Республика 
Идоралараро комиссияси 2-иловага мувофик таркибда тузилсин.
Маълумот 
учун 
кабул 
килинсинки, 
Узбекистон 
Республикасининг «Одам савдосига карши курашиш тугрисида»ги 
Конунига мувофик Республика Идоралараро комиссиясининг асосий 
шпифалари куйидагилардан иборат:
одам савдосига карши курашиш сохдсида давлат органлари, 
фукароларнинг уз-узини бошкариш органлари ва нодавлат нотижорат 
гпшкилотлари фаолиятини мувофиклаштириш;
одам савдосига имконият яратувчи сабаблар ва шарт- 
ншроитларни 
аниклаш 
хамда 
бартараф 
этиш 
ишлари 
еимарадорлигини оширишга каратилган тадбирларни ташкил килиш;
одам савдоси кулами, холати ва тенденциялари тугрисида 
ихГюрот туплаш ва тахдил этиш;
худудий 
идоралараро 
комиссиялар 
фаолиятини 
м у нофи клаштириш;
одам савдоси жабрдийдаларига ёрдам курсатиш ва химоя 
Килиш ишларини яхшилаш буйича таклифлар тайёрлаш;
одам 
савдосига 
карши 
курашиш 
тугрисидаги 
конун 
Кужжатларини такомиллаштириш юзасидан таклифлар тайёрлаш;


одам савдосига карши курашиш масалалари тугрисида ахолини 
хабардор килиш тадбирларини ташкил этиш.
4. Одам савдосига карши курашиш буйича Республика 
Идоралараро комиссияси тугрисидаги низом 3-иловага мувофик 
тасдиклансин.
Белгилансинки, Одам савдосига карши курашиш буйича 
Республика Идоралараро комиссиясининг ваколатига кирадиган 
масалалар буйича карорлари барча вазирликлар, давлат кумиталари, 
идоралар, жамоат ташкилотлари ва бошка нодавлат нотижорат 
ташкилотлари томонидан бажарилиши шарт.
5. 
К^оракалпогистон 
Республикаси 
Вазирлар 
Кенгаши, 
вилоятлар ва Тошкент шахар хокимликлари одам савдосига карши 
курашиш буйича худудий идоралараро комиссияларни тузсин ва 
фаолиятини ташкил этсин.
Белгилаб куйилсинки, одам савдосига карши курашиш буйича 
худудий 
идоралараро 
комиссияларга 
тегишли 
равишда 
Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши Раиси, вилоятлар 
ва Тошкент шахар хокимлари бошчилик килади.
6. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси бир ой 
муддатда одам савдоси жабрдийдаларига ёрдам курсатиш ва химоя 
килиш буйича ихтисослаштирилган муассасалар тузиш ва уларнинг 
фаолиятини ташкил этиш, ушбу муассасалар томонидан одам 
савдосида жабр курганларни ижтимоий жихатдан тиклаш ишларини 
амалга ошириш юзасидан карор кабул килсин хамда одам савдоси 
жабрдийдаларига ёрдам курсатиш ва химоя килиш буйича 
ихтисослаштирилган муассасалар тугрисидаги низомни тасдикласин. ]
7. Мазкур Карорнинг ижросини назорат килиш Узбекистон ! 
Республикаси 
Бош вазири 
Ш.М. 
Мирзиёев 
ва Узбекистон
Республикаси Президентининг Давлат маслахатчиси И.Б. Абдуллаев 
зиммаларига юклансин.
Узбекистон Республикаси Президенти И. КАРИМОВ 
Тошкент ш.,
2008 йил 8 июль,
Щ-911-сон


ОДАМ САВДОСИГА ОИД ИШЛАР БУЙИЧА СУД АМАЛИЁТИ
ТУГРИСИДА
(Узбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2009 йил 24 
ноябрдаги 12-сонли карори)
XX аср охирларига келиб одам савдоси бутун инсониятга карши 
асосий тахдидлардан бири булиб колди. Одамдан эксплуатация 
максадларида фойдаланиш билан боглик жиноятлар ошиб бориши 
тенденцияси бундай ижтимоий хавфли килмишлар охир окибатда 
жамиятнинг демократик негизларига тажовуз килиши билан миллий 
хавфсизликка хам тахдид солади.
Узбекистон одам савдосига карши курашишга оид катор 
халкаро 
хужжатларни, 
жумладан 
Бирлашган 
Миллатлар 
Ташкилотининг “Трансмиллий уюшган жиноятчиликка карши кураш 
тугрисида”ги Конвенциясини, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 
ушбу Конвенциясини тУлдирувчи “Одам савдоси, айникса аёллар ва 
болалар савдосини олдини олиш хамда унга чек кУйиш ва унинг учун 
жазолаш хакидаги 
Протокол”ни 
ратификация 
килди, 
«Одам 
савдосига карши курашиш тугрисида» К^онун кабул килди ва халкаро 
хукук нормаларини миллий конунчиликка имплементация килишга 
дойр тегишли узгартиришлар киритди.
Одам савдосига оид конунчиликни куллашда масалалар юзага 
келаётганлиги муносабати билан хамда бу тоифадаги ишлар буйича 
ягона 
суд 
амалиётини 
шакллантириш 
максадида, 
«Судлар 
тугрисида»ги 
К^онуннинг 
17-моддасига 
мувофик, 
Узбекистон 
Республикаси Олий суди Пленуми
К А Р О Р
К И Л А Д И :
1. Судларнинг эътибори шунга каратилсинки, Узбекистон 
Республикасида энг олий кадрият инсон, унинг хаёти, эркинлиги, 
шаъни, кадр-киммати ва бошка табиий хукуклари булиб, уларни 
таъминлаш Конституция билан кафолатланади.
Конунда 
одам 
савдоси 
учун 
жиноий 
жавобгарлик 
белгиланганлиги шахе эркинлиги конституциявий кафолатларидан 
бири хисобланади.
2. Жиноят кодекси 135-моддаси биринчи кисми диспозицияси 
мазмунига кура одам савдоси деганда одамни олиш-сотиш ёки 
одамни эксплуатация килиш максадида ёллаш, ташиш, топшириш, 
яшириш ёки кабул килиш тушунилади.


3. Олди-сотди тарщасидаги одам савдоси одамнинг бир шахе 
томонидан бошкасига пул, бошка моддий кимматликлар (мулк), 
мулкий характердаги хизматлар, мулкий ёки пул шаклидаги карздан 
воз кечиш ва х-к.лар сифатидаги хак эвазига берилиши тугрисида 
ёзма ёки огзаки битим тузилишини назарда тутади. Бундай 
куринишдаги одам савдосида одам кандай максадларда сотиб 
олинганлиги (сотилганлиги) хукукий ахамият касб этмайди.
Шахе одамни унинг эвазига хак олинганидан сунг топшириш 
шарти билан сотишга ваъда бериб, бирок азалдан унинг касди моддий 
кимматликларни эгаллашга каратилган ва унда битим шартларини 
бажариш нияти булмаган холларда унинг харакатлари фирибгарлик 
таркибини ташкил этади, олувчининг харакатлари эса сотиб олиш 
тарикасидаги одам савдосига суикасд сифатида квалификация 
килиниши лозим.
4. Судлар шуни инобатга олишлари лозимки, олиш-сотиш 
тарикасидаги одам савдосидан фаркли равишда, ЖК 135-моддасида 
назарда тутилган бошка барча холлар (ёллаш, ташиш, топшириш, 
яшириш, кабул килиш) да жиноий жавобгарлик юзага келишининг 
зарур шарти одамни эксплуатация килишга каратилган максад 
мавжудлиги хисобланади.
Одам 
мехнати 
ва 
хизматларидан 
мехнат, 
фукаролик 
конунчилиги нормаларига мувофик (масалан, курилиш ёки маиший 
пудрат, хак эвазига хизмат курсатиш, йуловчи ва юк ташиш, 
транспорт экспедицияси ва х-к. шартномалар буйича) фойдаланилган 
барча холларда одам эксплуатациям мавжуд булмайди. Бундай 
хукукий 
муносабатлардан 
келиб 
чикадиган 
мажбуриятларни 
бажармаслик билан боглик низолар фукаролик суд ишларини 
юритиш тартибида хал этилиши керак.
5. 
Одамни 
эксплуатация 
килиш 
бошка 
шахслар 
фохишабозлигидан фойдаланиш ёки бошка куринишдаги шахвоний 
эксплуатацияни, мажбурий мехнат ёки хизматлар, куллик ёки 
кулликка ухшаш одатлар, эрксизлик холати ёки одам аъзолари ёки 
тукималари олинишини англатади.
Фохишабозликдан фойдаланиш деганда, одамдан унинг хак 
эвазига номуайян доирадаги жинсий шериклар билан шахвоний 
муносабатларга киришишидан муттасил фойдаланиш тушунилади. 
Бошка куринишдаги шахвоний эксплуатация деганда, одамнинг 
ундан порнографик тасвирлар тайёрлаш, бузук харакатлар содир 
этиш ва х-к. максадларда фойдаланиш учун берилиши тушунилади.


Мажбурий мехнат бирон-бир жазони куллаш билан тахдид 
килиш оркали иш бажаришга мажбурлашни англатади. Х,арбий ёки 
мукобил хизмат тугрисидаги конунлар асосида, фавкулодда холат юз 
берган шароитларда, суднинг конуний кучга кирган хукмига биноан
конунда назарда тутилган бошка холларда бажарилиши лозим булган 
ишлар мажбурий мехнат деб хисобланмайди.
К|уллик - узига нисбатан мулк хукукига хос айрим ёки барча 
хукуклар амалга оширилаётган шахе ахволи ёки холатини англатади.
Эрксизлик холати - шахснинг муайян омиллар мажмуи таъсири 
остида уз эркига хилоф равишда хар кандай иш ёки хизматни 
бажаришга мажбур булганлигини англатади.
6. Одам савдосига оид ишларни тергов килиш ёки куришда 
тергов 
органлари 
ва 
судлар 
куйидаги 
тушунчаларни 
аник 
фарклашлари лозим:
ёллаш деганда эксплуатация килиш максадида одамни бирор 
бир фаолият билан шугулланишга жалб этишга каратилган фаолият 
(эксплуатация объектини кидириш, туплаш, у билан музокара 
юритиш ва х.к) тушунилади;
ташиш - шахсни олиш-сотиш битами тузиладиган (ижро 
этиладиган), бошка шахсга топшириладиган жойга ёки ундан 
эксплуатация максадида фойдаланиладиган жойга етказиб бериш 
(транспортда ташиш)ни англатади. Бунда етказиб бериладиган шахе 
одам савдосини амалга ошириш учун мулжалланганлиги ташувчига 
олдиндан маълум булиши лозим. Ташиш битта ахоли пункти 
доирасида хам, Узбекистон Республикасидан ташкарига чикиш билан 
боглик тарзда хам амалга оширилиши мумкин;
топшириш - одамни бошка шахсга эксплуатация килиш 
максадида жисмоний тарзда беришда ифодаланади;
яшириш 

жабрланувчини 
хокимият 
вакилларидан, 
кариндошларидан 
ёки 
унинг тавдиридан 
манфаатдор 
бошка 
шахслардан хар кандай жойда хуфия саклашда ифодаланади;
кабул килиш - одамни 

Download 318.91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling