Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi o‘zbekiston respublikаsi rаqаmli texnologiyalаr vаzirligi o. O. Zaripov, M. O. Atajonov
Kondensatorlarni drossellar yordamida himoyalash
Download 2.61 Mb. Pdf ko'rish
|
64d5b5c1e8544 4-Monografiya. REAKTIV QUVVAT. 2-qism
5.1. Kondensatorlarni drossellar yordamida himoyalash
5.1-rasm. Kondensator himoyasining pritsipial sxemasi (a) va ekvivalentli sxemasi (b) bu yerda Scc (kVA) – manba QT quvvati; Q (kVAr) – kondensator batareyalar quvvati; R (kV) – yuklamaning aktiv quvvati. 75 Eslatma. Tok manba induktivligidan elektr dvigatel induktivligi bir necha borabarga yuqori, shu sababli parllel ulaganda dvigatel induktivligini hisobga olmasa ham bo‘ladi. Kondensatorning sig‘im qarshiligi chastotaga teskari proporsional (egri chiziq teskari bog‘liqligini ko‘rsatadi), shu sababli chastota ortishi bilan kondensatorlarning garmonikali toklarini muhosoralash (blokirovka) imkoniyati keskin pasayadi. Yuqori chastotalar garmonikali toklari kondensatorga chiqadi, u xuddi «garmonikali nasoslar» kabi ta’sir qiladi. Bundan kondensatorni shikastlanishidan asrashda albatta o‘nga garmonikalarni filtrlash uchun moslashtirilmagan drosselni ulash kerak. 5.2-rasm. Kondensatorning reaktiv qarshiligi Yuqori garmonika toklari. Yuqori garmonika toklari elektr qurilmalarda yarim o‘tkazgichli jihozlardan generatsiyalanadi: - beshinchi garmonika (250 Gs) – I5 20% I1 - yetinchi garmonika (350 Gs) – I7 -14% I1 - o‘n birinchi garmonika (550 Gs) – I11 – 9% I1 - o‘n uchinchi garmonika (650 Gs) – I13 – 8% I1 bu yerda I1 – 50 Gs li yarim o‘tkazgichli jihozni toki. 76 5.3-rasm. Parallel rezonans sxemasi - manbaning reaktiv qarshiligi XLt chastotaga proporsional, -kondensatorlarning sig‘imli qarshiligi Xs chastotaga teskari proporsional. Fr.p chastotada paralleli rezonans yoki antirezonans joyiga ega (chunki ikkala reaktiv qarshiliklar ham miqdori bo‘yicha bir-biriga teng, lekin teskari yo‘nalgan) va kuchaytirish (F.A) kondensatorlarda va manbalarda (transformatorda) tokning garmonika tashkil qiluvchilari: Takidlash muhum, chunki: - manbaning QT quvvati qancha katta bo‘lsa (scc), shuncha rezonansli chastota xavfli garmonikali chastota tashkil qiluvchilaridan uzoqlashadi. O‘zining (R) quvvati ortishida yuklama tokining garmonika tashkil qiluvchilari kuchli samarali kuchayishi kamayadi. Agar tarmoq garmonikalar bilan kuchli ifloslanganida kondensatorga induktiv g‘altaklarni ketma-ket ulash yo‘li bilan garmanika tashkil qiluvchilar tokini bostiruvchilarni samarali himoyasini ta’minlash mumkin. Bu yerda induktiv g‘altak ikki xil vazifani bajaradi: - tok garmonika tashkil qiluvchilariga nisbatan kondensator to‘la qarshiligini oshiradi; - tokning asosiy garmonikani tashkil qiluvchilari chastotasidan past, kondensator va manba (Fr.p) parallel rezonansli chastotalarini aralashtiradi. 77 5.4-rasm. Garmonikali tashkil qiluvchilarni bostirish - kompensatsiyalovchi reaktiv energiyani, sig‘im yuklamali kondensatorni va induktivlik g‘altaklar tizimdan Fr.3 past chasotalarda induktivli g‘altaklar va kondensator o‘zini xuddi induktivli yuklamadek to‘tadi, g‘altakka parallel ulangan induktivlik XLT biriktirilgan va u bilan birga Fr.schastotadan yuqori bo‘lganida va ayniqsa chastotaning asosiy garmonikalari tashkil qiluvchi chastotalarida har qanday xavfni bartaraf qiladi. Yuqori darajali garmonikali elektr qurilmalar uchun iste’molchilar to‘siqlari ikki talabni bajarishi kerak: -kondensatorlarni himoya qilish va reaktiv energiyani kompensatsiyalash; -kuchlanish buzilish qiymatini foydalanish mumkinlik darajasigacha kamaytirish, ko‘pchilik sezgir energiya iste’molchilari bilan birgalikda me’yorli ishlaydigan (avtomatik boshqarish tizimi, sanoat kompyuterlari, kondensatorlar va bosh). Bu maqsad uchun ishlab chiqarish korxonalari passiv garmonikali filtrlarni tavsiya qiladi. Passiv garmonikali filtrlar kondensator va induktiv g‘altakdan tashkil topgan, liniya yuklamalariga ketma-ket ulangan. Ular tashkil qilgan shaxsiy chastotasi LC – berk zanjirida uni bostirilishi zarur bo‘lgan, kuchlanish garmonika chastotasi mos keladi. Download 2.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling