Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi abduhamid nurmonov struktur tilshunoslik: ildizlari va yo‘nalishlari

CKOAUHKa B.
KoncnrarciicKMH CTpyKTypajiH3M 
m
«Ilpa>K CK aH
uiKOJia». — 
3BerHHueB 
B.A. 
H
ctophb
H3biK03HaHHH..., c. 93.
2
Eepe3UH 
0.M.
H
cto ph h
JiHH rB H CTH H ecK H x y n e H H ft. 
— M., 1975, c. 236.
3
C
koauhko
 
B.
K o n e H ra re H C K H H C T pyK T ypanH 3M
h
«Ilpa>K C K a;i 
uiKOJia*. — 
3BerHHireB 
B.A. 
M
ct o ph h
..., 
c
. 
93.
6 — A. Nurmonov
81
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ta'kidlashicha, agar tilga har qanday sotsiallikdan uzilgan, boshqa 
struktur shakllanishlar bilan m unosabatidan m ahrum qilingan 
mustaqil struktura sifatida qaralganda, bu talab tabiiy hisoblanadi.
L.Yelmslev uchun empirik tamoyil induksiyarri bildirmaydi. 
Aksincha, u induksiyani keskin tanqid qilgan holda, deduksiyani 
targ'ib qiladi.
Deduksiya atamasini ostida butundan bo'lakka tamoyilini, ya'ni 
butun m atndan abzasga, abzasdan gapga, gapdan so‘zga, so‘zdan 
tovushga o ‘tish tamoyilini tushunadi.
An'anaviy tilshunoslik tushunchalarni hosil qilishda soddalikdan 
murakkablikka (alohida tovushlardan fonemalarga, xususiy m a’no- 
lardan um um iy m a'nolarga va boshq.) tom on yo‘nalgan, induktiv 
bo'lgan b o ‘lsa, glossematik nazariya, aksincha, um um iylikdan 
xususiylikka, sinfdan uning qismlariga qarab yo‘naladi va deduktlv 
hisoblanadi. Shuning uchun L.Yelmslev o ‘z metodini empirik va 
deduktiv ekanligini ta'm inlaydi.
Uning fikricha, bu nazariya har qanday tildagi har qanday 
m atnni tavsiflash va oldindan aytish imkoniyatiga ega. Shuning 
uchun u bu nazariyarring universal mohiyat kasb etishiga umid 
qiladi.
F.M .Berezinning fikricha, L.YelmsIevrring bu nazariyasi tabiiy 
tillaming ichki o ‘ziga xos xususiyatlarini yo‘qqa chiqaradi va shuning 
uchun tilning tabiatini o ‘rganishda vosita sifatida bu m etoddan 
foydalanish m ushkuldir.1