Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti gulshod yunusova

IF OPERATORI

144
IF OPERATORINING SINTAKSISI QUYIDAGICHA:

if condition:

Bayonotning birinchi satri, ya'ni if sharti: if sharti, shart esa mantiqiy ifoda bo'lib, u True yoki False-ni qaytaradi. Keyingi satr - ko'rsatmalar to'plami. Blok - bu bir yoki bir nechta ko'rsatmalar. Agar u if shartiga amal qilsa, blok if blok deb nomlanadi.
Shuni ta'kidlash kerakki, if blokidagi har bir ibora if so'zidan bir xil chuqurchaga ega. Ko'pgina tillar, masalan, C, C ++, Java va PHP, blokning boshi va oxirini ko'rsatish uchun jingalak qavslardan ({}) foydalanadi, ammo Python indentatsiyadan foydalanadi.
Har bir bayonotda bir xil sonli bo'sh joy bo'lishi kerak. Aks holda, dastur sintaksis xatosini qaytaradi. Python hujjatlari 4 bo'sh joyni ajratishni tavsiya qiladi. Ushbu tavsiya va buning uchun dolzarbdir.
U qanday ishlaydi:
If ifodasi bajarilganda shart tekshiriladi. Agar shart to'g'ri bo'lsa, unda if blokidagi barcha gaplar bajariladi. Ammo agar shart noto'g'ri bo'lib chiqsa, ushbu blokdagi barcha ko'rsatmalar o'tkazib yuboriladi.
Agar indentatsiyalanmagan if bandidan keyin keltirilgan gaplar if blokiga tegishli emas. Masalan, if blokining tarkibiy qismi emas, shuning uchun u baribir bajariladi.
MISO UCHUN:

145
number =int(input("Sonni kiriting: "))

if number >10: print("Son 10dan katta")
Birinchi natija:

Sonni kiriting: 100 Son 10 dan katta

Ikkinchi natija:

Sonni kiriting: 5

Shuni ta'kidlash kerakki, ikkinchi holatda, agar shart to'g'ri kelmasa, if blok ichidagi bayonot o'tkazib yuboriladi. Ushbu misolda if bloki bitta gapdan iborat, ammo shuncha ko'p bo'lishi mumkin, asosiysi indentatsiya qilishdir.
Quyidagi kodni ko'rib chiqing:

number =int(input("Sonni kiriting: ")) if number >10:

print("birinchi satr") print("ikkinchi satr") print("uchinchi satr")
print("har safar siz dasturni ishga tushirganingizda amalga ") print("Ohiri")
Brinchi natija:

Sonni kiriting: 45 Birichi satr

146
Ikkinchi satr Uchinchi satr
Har safar siz dasturni ishga tushirganingizda amalga oshiriladi ohiri
Ikkinchi natija:

Sonni kiriting: 4

Har safar siz dasturni yuklaganingizda ohiri

Python konsolida boshqaruv buyrug'larini o'sha erda ishlatganingizda boshqacha ta'sir qiladi. Shuni esda tutish kerakki, davom etish operatori (\) ifodani bir necha qatorga bo'lish uchun ishlatiladi. Ammo bu boshqarish operatorlari uchun kerak emas. Python tarjimoni if shartidan keyin Enter tugmachasini bosgan bo'lsangiz, ko'p satrli rejimni avtomatik ravishda faollashtiradi. Masalan:

Bu erda ta'kidlash kerak bo'lgan muhim narsa shundaki, faqat 3, 4 va 5-satrlardagi bayonotlar if blokiga tegishli. Shuning uchun, ular faqat if sharti to'g'ri bo'lgan taqdirdagina bajariladi. Ammo 7 va 8-qatorlardagi ko'rsatmalar baribir bajariladi.

>>>

>>> n =100

>>>if n >10:

...

If sharti bo'lgan qatorda Enter tugmachasini bosgandan so'ng, buyruq satri >>> dan
... ga o'zgartiriladi. Python konsolida ko'p qatorli ko'rsatmalar uchun ... ko'rsatiladi. Bu shuni anglatadiki, boshlangan ko'rsatma hali ham to'liq emas.

147

>>>

>>> n =100

>>>if n >10:

...print("n v 10")

...

Python avtomatik ravishda joy qoldirmadi. Buni o'zingiz qilishingiz kerak. Ko'rsatmani kiritishni tugatgandan so'ng, ko'rsatmani bajarish uchun Enter tugmasini ikki marta bosishingiz kerak. Shundan so'ng, konsol asl holatiga qaytadi.

>>>

>>> n =100

>>>if n >10:

...print("n esa 10" dan katta)

...

n esa 10 dan katta

>>>

Ushbu dasturlarning barchasi to'satdan tugaydi, agar shart to'g'ri bo'lmasa, hech
narsa ko'rsatmaydi. Ammo aksariyat hollarda foydalanuvchiga hech bo'lmaganda biror narsa ko'rsatilishi kerak. Buning uchun if-else ifoda operatori ishlatiladi.