Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat Texnika Universiteti Olmaliq filiali

2.4 Zagotovkalarga ishlov berishda qo’yimlarni xisoblash
Berilgan detalda A yuzani Ø20H8 mm L=25 mm uzunlikda parmalash, zenkerlash mexanik ishlov berish ketma-ketligiga asosan qo’yimlar miqdorini va oraliq chegaraviy o’lchamlarni hisoblaymiz.
Zagatovka R_z=200 mkm T=300 mkm. ([5] 63-bet 4,3 jad)
Parmalashda R_z=40 mkm, T=60 mkm.
Zenkerlashda R_z=50 mkm, T=50 mkm. ([5] 65-bet 4,5 jad)
Qo’yimning ichki yuzalarini xisoblashda
([5] 62b, 4.2j)
Berilgan zagatovkamiz uchun fazoviy chetlanishlarning umumiy qiymati quyidagi fo’rmula bilan aniqlanadi:

B yuzaning korobleniyasini aniqlaymiz

, L=25 mm
mkm
- ni quyma devorining qaligligi dopuskiga teng qilib olish mumkin:
mkm
mkm
Qoldiq fazoviy chetlanish quyidagiga teng boʼladi:
mkm
O’rnatishda hosil bo’ladigan xatoliklarni aniqlaymiz.

Oʼrnatish xatoligi

bu yerda
- 0.43
- 0.07 [2] (441b, 2j)
mm
=125 mkm [1] (79b , 4.12j)
U holda
mkm
mkm
Jadvalga kiritilgan qiymatlarga asosan oraliq, o’tishlardan minimal qo’yimlarni qiymatlarini quyidagi formuladan foydalanib hisoblaymiz:

minimal qo’yim miqdori.
Parmalash
mkm
Zenkerlash
mkm
Hisobiy o’lchamni topamiz.
D=20H8+0.07=20.07 mm.
Hisobiy o’lchamlarni topamiz.
D=20.07-0.265=19.805 mm.
D=19.805-2.027=17.778 mm.
Hisobiy keltirilgan o’lchamlar:
D=19.805+0.07=19.875 mm.
D=17.778+0.43=18.208 mm.
Qo’yimlarni chegaraviy miqdorlari.
mkm
mkm

Umumiy quyim

mm
mm
Tekshirish.
mm
mkm
Hisob toʼgʼri bajarilgan.
Berilgan detalda B yuzani o’lcham saqlanib eni B=12H9 mm L=45 mm uzunlikda qora toza frezalab mexanik ishlov berish ketma-ketligiga asosan qo’yimlar miqdorini va oraliq chegaraviy o’lchamlarni hisoblaymiz.
Zagatovka R_z=200 mkm T=300 mkm. ([5] 63-bet 4,3 jad)
Qora R_z=50 mkm ,T=50 mkm. ([5] 64-bet 4,5 jad)
Qo’yimning yuzalarini xisoblashda :
([3] 62b, 4.2j)
Berilgan zagatovkamiz uchun fazoviy chetlanishlarning umumiy qiymati quyidagi fo’rmula bilan aniqlanadi:

B yuzaning korobleniyasini aniqlaymiz

, L=45 mm
mkm
- ni quyma devorining qaligligi dopuskiga teng qilib olish mumkin:
mkm
mkm
Parmalashdan so’ng qoldiq fazoviy chetlanish quyidagiga teng bo’ladi:
mkm
O’rnatishda hosil bo’ladigan xatoliklarni aniqlaymiz.
;
O’rnatish xatoligi
;
bu yerda
- 0.63
- 0.063 [2] (441b, 2j)
mm
=130 mkm [5] (79b , 4.12j)
U xolda
mkm
mkm
Jadvalga kiritilgan qiymatlarga asosan oraliq, oʼtishlardan minimal qoʼyimlarni qiymatlarini quyidagi formuladan foydalanib hisoblaymiz:
Yoʼnishda minimal qoʼyim miqdori.
mkm
Hisobiy oʼlchamni topamiz.
mm
Hisobiy oʼlchamlarni topamiz.
mm

Hisobiy keltirilgan oʼlchamlar.

mm
mm
Qoʼyimlarni chegaraviy miqdorlari.
mkm
mkm
Tekshirish.
mm
mkm
Hisob toʼgʼri bajarilgan.

Yuzalar	Yuza o’lchamlari	Belgilanishi	Hisobiy qoyimlar. Mkm	Dopusklar. Mkm
A	25F10	Zmin	2000	=62 =250
O	32F10	Zmin	2000	=64 =260
D	17F10	Zmin	2000	=62 =250
E	D=20F10	2Zmin	400 7600	=43 =430
B	h=12H8	Zmin	2000	=52 =520