Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’zbekiston Milliy universiteti Mirzo Ulug’bek nomidagi Ijtimoiy fanlar yo’nalishi Falsafa fakulteti Taqdimot Ishi


Olamning asosi ikki boshlang‘ich ibtidodan tashkil topgan


Download 1.31 Mb.
bet3/3
Sana08.06.2023
Hajmi1.31 Mb.
#1462730
1   2   3
Bog'liq
ELIN-RIM FALSAFASI

Olamning asosi ikki boshlang‘ich ibtidodan tashkil topgan
atom
Bo’shliq
Epikur qadimgi davrning ajoyib sotsiologi hamdir. U insonlararo munosabatlarda xususan, bir-biriga zarar yetkazmaslik va foydali tadbirli bo‘lish haqida fikr yuritib, umumiy kelishish, tabiiy huquq g‘oyasini birinchi bo‘lib o‘rtaga tashlaydi

Istaklar turi

Misollar

Ularga munosabat

Tabiiy va zaruriy

Oziq-ovqat, kiyim-kechakka bo‘lgan talab. Do‘stlik, fanlar bilan shug‘ullanish

Qondirish zarur

Tabiiy, lekin zaruriy emas

Xirsiy munosabat

Me’yorida qondirish kerak

Notabiiy va zaruriy emas

Cheksiz boylik, shirin taomlar va h.k. Shon-shuhrat.

Butunlay voz kechish zarur

Lukretsiy Kar milodgacha 99–55 yillarda yashab, ijod qildi.
Asarlari:
O‘z dunyoqa­ra­shini «Narsalarning tabiati to‘g‘risida» nomli poemasida yuksak badiiy mahorat bilan bayon qildi.
Ta’limoti:
U Demokrit, Epikur ta’limotini mufassal tahlil qildi, tushuntirdi. Shu bilan birga Lukretsiy Kar ular yaratgan atomistik nazariyani yanada rivojlantirdi.
Materiya abadiy, u bir holatdan boshqa bir holatga o‘tadi, biror nima hech nimadan kelib chiqmaydi yoki ushbudan:
o‘simlik yoki hayvon paydo bo‘ladi.
urug‘dan paydo bo‘ladi.
Materiya mayda zarra – atomlardan murak­kabdir, atom na bo‘linadi, na buziladi, materiya cheksiz bo‘li­navermaydi. Atomning abadiy, azaliy moddiy boshlang‘ich ekanligi haqida Lukretsiy Epikur kabi fikr yuritadi.
Yer ham boshqa dunyolar kabi tabiiy sabablarga ko‘ra paydo bo‘lgan. Yerda ham, ko‘kda ham, suvda ham, nabotot, hayvonot ola­mida ham hamma hodisalar moddiy sababga ega. Lukretsiy tabiiy-ilmiy nuqtai nazardan turib yashin, chaqmoq, yomg‘ir, Shudring, quyun, shamol, qirov, qor, do‘l, zilzila, magnit kabi hodisa­lar­ning sababini tushuntirishga uringan.
Lukretsiy Demokrit va Epikur kabi sensualistik materia­listik bilish nazariyasi asosida olamni, tabiat qonunlarini inson bilishi, tekshirib o‘rganishi lozimligini isbotlaydi. Ijtimoiy, tarixiy hodisalar haqida ham Lukretsiy qiziqarli, sodda, ammo chuqur mulohazalar yuritadi. Lukretsiy Demokrit yo‘nalishining qadimgi jamiyatdagi eng izchil, eng otashin vaki­li bo‘lib, falsafa tarixida o‘chmas iz qoldirgan, tabiyot ilmi taraqqiyotiga katta ta’sir ko‘rsatgan.
E’tiboringiz uchun raxmat
Download 1.31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling