Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi
Download 460.5 Kb.
|
turkiy tillarning qiyosiy-tariixy grammatikasi-buxoro
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ayrim undoshlar uchun belgilar
- Boshqa shartli belgilar
Transkripsion belgilar
/a/ - keng (quyi), orqa qator (qattiq), lablanmagan unli, /a’/ - keng (quyi), old qator (yumshoq), lablanmagan unli, /o/ - keng (quyi), orqa qator (qattiq), lablangan unli, /o’/ - keng (quyi), oid qator (yumshoq), lablangan unli, /u/ - tor (yuqori), orqa qator (qattiq), lablangan unli, /u’/ - tor (yuqori), old qator (yumshoq), lablangan unli, /i/ - tor (yuqori), orqa qator (qattiq), lablanmagan unli, /i’/ - tor (yuqori), old qator (yumshoq), lablanmagan unli, /ao/ - keng (quyi), orqa qator (qattiq), yarim lablangan unli, /e/ - o‘rta keng, old qator (yumshoq), lablanmagan unli, /ud/ad/ - unli ustidagi d lablangan diftongga ishora qiladi (chunonchi: aow, ow, uw) /ud/ad/ - unli ostidagi d lablanmagan diftongga ishora qiladi (chunonchi: ay, iy, ey) -/=/r – undoshdan oldin istagan turdagi bog‘lovchi unli Ayrim undoshlar uchun belgilar /w/ - lab-lab, sirg‘aluvchi, jarangli undosh /v/ - lab-tish, sirg‘aluvchi, jarangli undosh /dh/ - til-tishlararo (interdental), sirg‘aluvchi, jarangli undosh /th/ - til-tishlararo (interdental), sirg‘aluvchi, jarangsiz undosh /xh/ - /x/ va /h/ oralig‘idagi (indifferent) undosh /’/ = undosh belgisi ustida qo‘yilib, uning old qator (yumshoq) ekanligiga ishora qiladi – chunnchi /b’/ = yumshoq /b/; bu belgining yo‘qligi undoshning qattiqligi yoki indifferentligini ko‘rsatadi. /+i/ - unli/undoshlarda ma’lum bir fonetik farqqa (qattiqlik ~ yumshoqlik, lablanganlik~lablanmaganlik…) nisbatan befarqlik, indiferentlikka ishora qiladi Boshqa shartli belgilar -/=/r – undoshdan oldin istagan turli unli kelaolishiga va bu unli qo‘shimchani undosh bilan tugagan o‘zak/negiz bilan bog‘lash vazifasini o‘tashiga ishora. Unli bilan tugagan o‘zak/negizlarda bu unli odatda bo‘lmaydi. Chunonchi: -/=/r. Demak bu qo‘shimcha undoshlardan keyin –ar/-a`r/ ir/ i`r/ ur/ u`r/ or/ o‘r/ +ar/ +ir/ +u/ +or kabi 12 shaklda, unlilardan keyin esa –r shaklidagiona keladi -ib4/i`b4/ub4… - unlilarning farqlanishiga ko‘ra qo‘shimchaning imkoniyatli fonetik variantlari soni.. Chunonchi, yuqorida sharhlangan -/=/r yana -/=/r12 shaklida ham berilishi mumkin. a : i , b : w , -mar : -maz … fonemalar/morfemalar orasiga qo‘yilib qat`iy tovush/morfem mos kelishi bilan almshashinishga ishora qiladi a ~ i , b ~ w , -mar ~ -maz … fonemalar/morfemalar orasiga qo‘yilib noqat`iy, sporadik almshashinishga ishora qiladi 1-MA’RUZA (2-soat) Download 460.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling