Omonim, sinonim, antonim; jargon, sheva, kasb-kor, qo’pol so’zlar

TOG'AY MUROD
Togʻay murod (taxallusi; asl ism-sharifi Mengnorov Togʻaymurod) (1948.3.2. — Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumani Xoʻjasoat qishlogʻi — 2003.27.5, Toshkent) — Oʻzbekiston xalq yozuvchisi (1999).
Qishlogʻidagi 43-maktabni bitirgach (1966), Toshkent Davlat universiteti (hozirgi OʻzMU)ning jurnalistika fakultetida oʻqigan (1966–1972). U respublika radiosida muharrir (1972–1976), „Oʻzbekiston fizkulturachsi“ gazetasida tarjimon (1976–1978), „Fan va turmush“ jurnalida boʻlim muharriri (1982–1984) boʻlgan. 1985–1987-yillarda Moskvadagi Adabiyot institutida oʻqigan.
Ijodi
Dastlab kichik hikoyalari, ocherklari eʼlon qilingan. 1976-yilda bosilgan „Yulduzlar mangu yonadi“ nomli ilk qissasi bilan yaxshi yozuvchi sifatida tanildi. 1979-yilda „Ot kishnagan oqshom“, 1980-yilda „Oydinda yurgan odamlar“, 1985-yilda yozuvchining „Momo yer qoʻshigʻi“ qissalari chop etildi. Keyingi qissasi uchun yozuvchi Oybek nomidagi mukofot bilan taqdirlandi. Ularda halol, oqkoʻngil, toʻgʻrisoʻz, mard oʻzbek kishilarining betakror obrazlari yaratilgan. Oʻzbek adabiyotining yutugʻi sifatida eʼtirof etilgan bu qissalar tilining shoirona jozibadorligi, xarakterlarning yorqinligi, milliy ruhi bilan ajralib turadi. Togʻay Murod oʻzbek va jahon adabiyotining eng yaxshi anʼanalarini muvaffaqiyat bilan davom ettirgan.
Romanlari
„Otamdan qolgan dalalar“ (1993) romanida Oʻzbekistonning mustamlakaga aylanishi va tunu kun mehnat qilib, yashayotgan oʻzbek dehqonlarining mustabid tuzum yillaridagi ogʻir hayoti, iztiroblari hayotiy lavhalarda haqqoniy chizib berilgan. Asardagi Dehqonqul oʻzbek mehnatkashlarining umumlashgan obrazi darajasiga koʻtarilgan. U boshiga yogʻilgan minglab musibatlarga chidab yashashga majbur boʻlsada, oʻz insoniy shaʼni, qadr-qimmatini baland tutadi, mustamlakachilarning yugurdaklarini ayovsiz fosh etadi. Asar asosida badiiy film yaratilgan (2001). „Bu dunyoda oʻlib boʻlmaydi“ romanida ham oʻz ijodiy mezonlariga sodiq qolib, yolgʻon eʼtiqodlar, soxta shiorlarga aldanib, hayotini yelga sovurgan sobiqfirqa rahbarlarining majoziy obrazlarini hajviy boʻyoqlarda tasvirlagan. 1993-yilda „Yoshlik“ jurnalida „Otamdan qolgan dalalar“ romani chop etildi. Togʻay Murod oʻzbek adabiyotiga betakror xarakterlarni, avval uchramagan uslubni olib kirdi. 1999-yilda „Oʻzbekiston xalq yozuvchisi“ unvoni berildi. 2001-yilda yozuvchining „Bu dunyoda oʻlib boʻlmaydi“ romani bosildi.

XULOSA
Badiiy asar tili ko’plab o’xshatish va tasviriy vositalarga boy bo’ladi va his tuyg’uga to’la bo’ladi, ilmiy asar tili esa teskarisi. Unda aytilayotgan fikr jo’n, sodda, hech qanday odamni to’lqinlantiradigan so’z tasviri ishlatilmaydi.
3 Adabiy tili – matbuot, fan, adabiyot, kitob, radio, televideniya, teatr tili, Adabiy nutq ko’pincha yozma matn bilan bog’lik. Xatto maruzalar, radioeshitirishlar, teatr tomoshalari og’zaki nutq shaklida ko’rinsa-da , ularning matnlari yozma shaklda bo’ladi. Adabiy til- garmmatik qonun qoidalarga asoslangan, qattiy talaffuz normalariga ega bo’lgan va eng muximi, turli shevalarda so’zladigan odamlarning hammasi tushinadigan til hisoblanadi. Badiiy asar tili- obrazli til. Yozuvchi o’z asarida bir qancha yo’llar bilan tilning obrazligiga, tasyligiga erishadi. Shulardan biri maxsusu badiiy tasviriv vositalarni, maxsus leksik resurlarni, poetic figuralani, so’z o’yinlarini moxirona qo’llash yo’li bilan asar tilining obrazligiga erishadi.
4.Badiiy asarning tarkibi. Bu ish tarkibidagi qismlar, elementlarning nisbati va joylashishi. Syujet, sahna, epizodning tarkibi. Süjet elementlarining nisbati: kechikish, inversiya va boshqalar. Kechikish (lat dan. retardatio - sekinlashuv) - adabiy va badiiy uslub: matnga qo'shimcha syujet elementlarini kiritish orqali kechikish - lirik qashshoqliklar, turli xil tavsiflar (landshaft, ichki makon, xarakterli). Adabiy adabiyotda inversiya- jumlada odatiy so'z tartibini buzish. So'z tartibi qat'iy belgilangan analitik tillarda (masalan, ingliz, frantsuz), stilistik inversiya nisbatan kam uchraydi; Ingliz tilida, shu jumladan rus tilida, juda yumshoq so'zlar bilan - juda sezilarli darajada.Gusev "nasr san'ati": teskari vaqt tarkibi (Bunin tomonidan "Oson nafas olish"). To'g'ridan-to'g'ri vaqt tarkibi. Retrospektiv ("Uliss" Joys, "Usta va Margarita" Bulgakov) - turli davrlar mustaqil ravishda tasvirning ob'yektlariga aylanadi. Majburiy hodisalar - ko'pincha lirik matnlarda - Lermontov. Tarkibiy kontrast ("Urush va tinchlik") - antites. Izohli kompozitsion inversiya ("Onegin", "O'lik ruhlar"). Paralelizm printsipi - qo'shiqda Ostrovskiyning "Momaqaldiroq". Tarkibiy halqahaqida - "Tekshiruvchi". Majoziy tizimning tarkibi. Xarakter o'zaro ta'sirda. Asosiy, ikkinchi darajali, sahna, haqiqiy va tarixiy belgilar mavjud. Yekaterina - Pugachev bir-biriga rahm-shafqat ko'rsatdi. Tarkibi. Vaqt ketma-ketligida elementlarning qismlari va asarlar rasmlarining tarkibi va o'ziga xos pozitsiyasi. U mazmunli va semantik yukni ko'taradi. Tashqi kompozitsiya - asarni kitoblarga, jildlarga ajratish / yordamchi va o'qish uchun xizmat qiladi. Elementlar yanada mazmunlidir: prefaces, epigraflar, prologlar / ular ishning asosiy g'oyasini ochib berishga yoki ishning asosiy muammosini aniqlashga yordam beradi. Ichki - bu turli xil tavsiflarni (portretlar, landshaftlar, interyer), syujetga oid bo'lmagan elementlar, sahnalashtirilgan epizodlar, har xil siqilishlar, harflar va qarashlarning har xil nutq shakllari. Kompozitsiyaning asosiy maqsadi badiiy olam imidjiga moslikdir. Bu maqsadga kompozitsion usullar yordamida erishiladi - takrorlang eng sodda va eng maqbul bo'lganidan biri, asarning boshlanishi va oxiri o'rtasida rulonli qo'ng'iroq o'rnatilganida maxsus badiiy ma'noga ega bo'lgan asarni, ayniqsa halqali kompozitsiyani osonlashtiradi. Motivlarning tarkibi: 1. motivlar (musiqada), 2. kontrast (takrorlash, kontrastli oyna kompozitsiyalari), 3. tafsilotlar, o'rnatish. 4. sukut bo'yicha, 5. nuqtai nazar - hikoyalar aytilgan yoki qahramonlar yoki voqealarning voqealari qabul qilinadigan pozitsiya. Ko'rish turlari: ideal holistik, lingvistik, makon-vaqt, psixologik, tashqi va ichki. Yo'llarning turlari: oddiy va murakkab.