On-linee etiquette Gadjets in our life We spend an increasingly large amount of time online these days, personally and professionally. At the end of 2021, Ladders

Uzbek Yozuvchilari
XI asrda islom odob-axloqining diniy me’yorlari asosida ko‘plab asarlar yaratildi. Bular Yusuf Xos Hojib Balasag‘uniyning “Kugadau bilig” (“Inoyat ilmi” yoki “Baxt ilmi”) ibratli she’rlari, Ahmad Yugnakiyning “Xibat al-xakaik” (“Haqiqat tuhfasi”) she’ridir.

Fors tilidagi mumtoz adabiyot o‘zbek yozma adabiyotining rivojlanishida ulkan rol o‘ynadi. Bunday yodgorliklar barcha turkiyzabon xalqlar uchun alohida madaniy va ilmiy qiziqish uyg‘otadi, chunki keyinchalik axloqiy me’yorlar asosida yaratilgan islomiy didaktik asarlarni, masalan, Mahmud al-Qoshg‘ariy tuzgan “Turkiy shevalar lug‘ati”ni ham kiritish mumkin. .

Badiiy adabiyot tarixiy Amir Temur va temuriylar davrida gullab-yashnagan. Uning mashhurligi asarlarning haddan tashqari diniylikdan xoli dunyoviy xususiyat kasb etishi bilan oqlanadi.
O‘zbekistonda og‘zaki (folklor) va yozma adabiyot taraqqiyotining kelib chiqishini o‘rganish ushbu serhosil hududda yashovchi o‘troq va ko‘chmanchi xalqlar madaniyatining o‘zaro intensiv va dinamik ta’siridan ishonchli dalolat beradi. Bu birinchi navbatda, shimoliy hududlari Alisher Navoiy dahosining gullagan davri bilan bog‘liq bo‘lgan yirik o‘zbek (O‘rta Osiyo) davlat tuzilmalari tarkibiga kirgan zamonaviy Afg‘onistonga taalluqlidir. U o‘zbek adabiyotining klassiki, o‘zbek tilining kashshofi hisoblanadi.
Temuriylar sulolasining oxirgisi Zahiriddin Muhammad Bobur ham o‘z davrining yorqin shoiri sifatida shuhrat qozongan. Uning “Boburnoma” dostoni o‘zbek adabiyotining durdona asari, o‘sha davrning bebaho so‘zma-so‘z yodgorligidir.
17-18-asrlarda adabiy markazlar paydo boʻldi. Ularning faoliyatida qatnashgan yozuvchilarning aksariyati mahalliy madrasalarni tamomlagan va an’anaga ko‘ra ikki tilda – o‘zbek va tojik tillarida ijod qilgan. Bu davrda Buxoro , Xiva va Qoʻqonda mahalliy shoirlarning sheʼrlari antologiyalari paydo boʻldi, bu oʻzbek adabiyotining yangi yuksalishdan dalolat beradi. Masalan, Muhammad Rahimxon (1885-1910) davrida Xorazmda saroyda mahalliy mualliflarning Tabibiy tomonidan to‘plangan she’rlarini maxsus she’riyat antologiyasida nashr etuvchi adabiy markaz paydo bo‘ldi. Tabiiyki, saroy shoirlari ijodida xon va uning amaldorlari qo‘shiq edi.

Biroq o‘zbek adabiyotida saroy shoirlari va tasavvuf shoirlaridan tashqari xalqqa, demokratik fikrlovchi ilg‘or yozuvchi va shoirlarga ham o‘rin berildi. Ular xomaki nasriy va she’riy asarlarida o‘z zamonasining illatlarini, ikkiyuzlamachiligini, xon va beklarning makkorona nayranglarini dadil fosh qildilar. Bunday yozuvchilar, asosan, qashshoqlikda yashab, ta'qibga uchragan. Subxonqulixon (1680-1702) davrida xalqning mard himoyachilari va uning zolimlariga qarshi chiqqanlardan biri mard Turdi (Farogiy) edi.

Demokratik fikrlovchi yozuvchi va shoirlar orasida chuqur va mazmunli asarlari bilan mashhur bo‘lgan yozuvchi va shoirlar orasida Boborahim Mashrab (1654-1711) alohida o‘rin tutgan. Qashshoqlikda, sarson-sargardonlikda kun kechirgan bu ulug‘ zot o‘z satirik satiriklarida xalq zolimlari – feodallar, beklar va ularning kambag‘allarini shafqatsizlarcha masxara qilgan. Mahmud va Gulxaniy ham o‘z asarlarida keng mehnatkash xalq ommasi og‘ir ahvolining haqiqiy manzarasini chizib, adolatsizlik va zo‘ravonlikni dadil fosh qildilar.
Xon davrida oʻzbek adabiyotining oldingi namoyandalaridan biri oʻzining demokratik gʻoyalari va ilgʻor qarashlari bilan mashhur boʻlgan zoʻr shoir, tarjimon va tarixchi Muhammad Rizo Ogaxiy (1809-1874) edi. Uning insonparvarligi, vatanparvarligi shavqatsiz satirik qalam bilan mehnatkash xalq ahvolining haqiqiy manzarasini tasvirlashda, hukmron doiralar adolatsizligini fosh etishda yaqqol namoyon bo‘ldi.
XVIII-XIX asrlar o‘zbek adabiyoti asosan lirik adabiyot bo‘lib, ishq mavzusiga bag‘ishlangan edi. Bu davrda Nodira, Uvaysiy, Mashrab, Xorazmiy va boshqalar ijod qildilar.

Turkiston Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olingandan so‘ng o‘zbek adabiyotining yangi zamonaviy bosqichi boshlandi. Uning yorqin namoyandalari shoir Muqimiy va yozuvchi, shoir va satirik Furqat edi. 20-asr boshlarida Hamza Hakimzoda Niyoziy, Sadriddin Ayniy, Abdulla Qodiriy, faylasuf Fitrat kabi isteʼdod sohiblari bor edi. Ularning adabiy an’analarini Oybek, G‘afur G‘ulom, Abdulla Qahhor, Hamid Olimjon, Uyg‘un va boshqalar davom ettirdilar.