Ona tili qaysi qatorda noto‘g‘ri yozilgan sifat so‘z turkumidagi so‘zlar berilgan? A xayrli, manfaatli b talluqli, taasurot c xiyla, bahil d taaluqli, tajjubli 2

O`ZBEKISTON TARIXI
31. O`rta Osiyoda neolit davri nechanchi ming yilliklarni o`z ichiga oladi?
A)mil. avv. 127 ming yillik
B)mil. avv. 64ming yillik
C)mil. avv. 43 ming yillik
D)mil. avv. 4012 ming yillik
32. Qadimgi qaysi daryoning nomi “ Politiment” deb atalgan?
A)Amudaryo B)Sirdaryo C)Qoradaryo D)Zarafshon
33. Quyidagi qaysi hukmdor o`zini “Iskandariy soniy”deb atagan?
A)Alovuddin Muhammad B)Jaloliddin Manguberdi
C)Qutbiddin Muhammad D)Mahmud G`aznaviy
34. Amir Temurning 660yilligi qachon nishonlandi?
A)1995-yil B)1994-yil
C)1996-yil D)1997-yil
35. “Amiri ma’sum” (Begunoh amir) deb ulug`langan hukmdor kim?
A)Amir Haydar
B)Amir Shohmurod
C)Amir Nasrullo
D)Amir Muzaffar
36. Shahrisabz shahrida Xalqaro maqom san’ati anjumani qachon bo`lib o`tgan?
A)2016-yil B)2019-yil
C)2010-yil D)2018-yil
37. “Shuhrat gazetasi muallifi kim?
A) M. Abdurashidxonov
B) A. Avloniy
C) Ahmadjon Bektemirov
D) A. Fitrat
38. Rossiya imperiyasi va Xiva xonligi o`rtasida Gandimiyon shartnomasi qachon
imzolangan?
A)1873-yil B)1868-yil
C)1885-yil D)1888-yil
39. Kimning rahbarlik davrida O`zbekistonda kadrlarni mahalliylashtirish ommovy
ravishda amalga oshirila boshlandi, islom diniga erkinliklar berildi?
A)Amin Niyozov
B)Sobir Kamolov
C)Nuriddin Muhiddinov D)Usmon Yusupov
40. Toshkent traktor zavodi qachon barpo etildi?
A)1956-yil B)1977-yil
C)1966-yil D)1969-yil
41. Yerning birinchi globusini kim yaratdi?
A)Buxoriy B)Beruniy
C)Xorazmiy D)Farg`oniy
42. Parijda YUNESKO tomonidan “Diniy bag`rikenglik deklaratsiyasi” qachon qabul
qilingan?
A)1996-yil B)1997-yil
C)2005-yil D)1995yil
43. “Shajaraiy turk” asarining muallifi kim?
A)Hasanbek Rumlun B)Abulg`oziy Baxodirxon
C)Muhammad Rahmoxon D)Asfandiyorxon
44. Qachondan boshlab yurtimiz xududi Turkiston deb atalgan?
A)V asr B)VI asr
C)IX asr D)VII asr
45. Qachon O`zbekiston SSR rus grafigiga o`tkizildi?
A)1929yil B)1940-yil
C)1935-yil D)1950-yil

🚗 Majburiy tarix testlari: Qaysi mashina qachondan ishlab chiqarilgan?

- 1996 yilda - "Damas" "Tico" "Neksiya
- 2001 yilda - "Matiz"
- 2002 yilda - "Nexia Dons"
- 2003 yilda - "Chevrolet Lasetty"
- 2004 yilda - "Matiz Best"
- 2006 yilda - yangilangan "Damas"
- 2007 yilda - "Chevrolet Captiva, Epica, Tasuma"
- 2008 yilda - "Neksiya-2"
- 2010 yilda - "Spark" (Chevrolet)
- 2012 yilda - "Malibu" (Chevrolet)
-2013 yilda - Lacetti (Gentra) (Chevrolet)
- 2014 yilda - Orlando (Chevrolet)
- 2015 yilda - Malibu-2 va Nexia-3 (Ravon)
ʻZBEKISTON TARIXIDAN.

1. XVIII asrda hukumronlik qilgan hukumdor.

Javob: Subhonqulixon
2. 1930-yillarda qatagʻonga uchragan shaxs?
Javob: Fayzulla Xo'jayev
3. Chokarlar kimlar.
4. Geodeziya asarining muallifi
5. Oʻrta Osiyoga yurish qilgan shaxs.
6. XIX asr davlatlariga xos atama.
7. 1810-yilda Toshkentni bosib olgan Qoʻqon xoni?
8. 2016-yilda Prezident bo'lgan shaxs.
9. 1995-yil qanday nomlangan?
10. Oʻq yoy hayvonlarni qoʻlga oʻrgatish qaysi davrda boʻlib oʻtdi?
1.Ahmad Yassaviyning asari?
2.Vazirlar mahkamasi tarkibiga quyidagilardan qaysilar kiradi?
Javob: Qo'mita raxbaari
3.Õrta tosh davri?
4.1919 musulmonlar byurosi rahbari?
5.Ashtarxoniylar vakili? Subxonquli
6.Kidariylar poytaxti?
6. Markaziy saylov komissiyasi qachon doimiy organ sifatida tashkil etilgan?
7. Kim 1548-yil tanga zarb ettirgan?
8. Qaysi qo’zg’alonda ayollar va bolalar ham qatnashgan?
9. Nechanchi yilda Boing Dreamliner keltirildi?
10. Kim telefon orqali harbiy kuchlarni chaqirgan?
11. O’zbekistonda Mirsaidovdan keying bosh vazir kim bo’lgan?
1. Cho'ponota asarining muallifi kim?
✅Vyatkin
2. Dor ush shifoni kim tashkil qilgan?
✅Subxonqulixon
3. Muallim us soniy kim?
✅Forobiy
4.Iskandari Soniy kim?
✅Alouddin Muhammad
5.Xivada musiqani rivojlantirgan hukmdor kim?
✅ Muhammad Rahimxon II
6. "Haq olinur, berilmas" kim aytgan?
✅ Behbudiy
7. Qaror chiqaruvchi vakillik organi?
✅ Oliy majlis
8.Jonbosqala qayerda joylashgan?
✅Xorazm

Qo'qon xonligidagi harbiy mansablar

👉 MINGBOSHI-- Oliy Qo’mondon
👉 QO’SHBEGI -- o’z qo’shiniga ega beklik hokimi
👉 BOTIRBOSHI -- beklikdagi harbiy ishning ahvoli uchun mas’ul
👉 VALIY noib -- , artilleriya qo’mondoni
👉 QAL’ABON -- harbiy qal’alar uchu mas’ul shaxs
👉 QO’RBOSHI -- qurol-aslaha ishlab chiqarish ustaxonasi va omborxona boshlig’i
👉 YOVAR -- amiri lashkar maxsus bo’linmasi boshlig’i
👉 TO’PCHIBOSHI -- to’pchilar bo’linmasi boshlig’i
👉 TO’QSABO -- o’z tug’iga ega bo’lgan harbiy bo’linma boshlig’i
👉 PONSADBOSHI -- 500 nafardan iborat harbiy qo’shin qo’mondoni
👉 XOS SOQCHILAR -- Harbiy harakatlar vaqtida askarlari ruhlantirib turg
👉 QOZI ASKAR -- Harbiy harakat boshlanishidan oldin xon nomidan jihod e’lon qilgan.
O’ljani baholagan va qo’shinning ma’naviy qiyofasi uchun ham javobgar bo’lgan
👉 QOZI RAIS -- Qo’shin muftiysi bergan fatvo ijrosini ta’minlagan
👉 5 KISHILIK GURUH -- Harbiy harakatlar chog’ida har bir bo’limmada 5 kishilik guruh bo’lgan. Ular yarador bo’lgan askarlarni jang maydonidan olib chiqish hamdan halok bo’lganlarni dafn etishgan.
1. Quyidagi gazetalardan qaysi biri yurtimiz tarixiga oid.
✅ Javobda: Ulugʻ Turkiston
2. Dukchi Eshon qoʻzgʻaloni qaysi davlatga qarshi bo'lgan
3. Temuriylar davlatining poytaxti.
4. Davlat test markazi qaysi vazirlik qoshida tashkil qilingan?
5. Toʻgʻri yozilgan soʻzni toping
✅ Javobi: Tatbiq edi
6. Oʻzbekiton kelajagi buyuk davlat. Qaysi turdagi fonetik hodisa kuzatilgan.
7. Eftallar davlati mavjud bo'lgan davr.
8. Tarixiy Rashidiy asarining muallifi kim
9. Oʻzbekistonda qachom prezidentlik lavozimini joriy qilingan.
1.Hozirgi qiyofadagi odam
✅ Kramanyon
2.Ichanqala muzeyi qachon
✅ 1969
3. Rimdagi eng katta teatr
✅ Kolizey
4. Ona urg‘i ✅ Matriaxat

5. 2015 yil

✅ Keksalarni e'zozlash yili
6. Ernazarbiy qo‘zg‘oloni
✅ 1855
7. Qoraqolpoq ulisini kim shakllantirgan
✅ Muhammad Rahimxon 1
8. Zebo G‘aniyeva qaysi orden bilan taqdirlangan
✅ Qizil bayroq
9. 2013 ishlab chiqarilgan avtomabil
✅ Gentra
10.Toshkent aviatsiya zavodi
✅ 1941
11. 15 bolani kim saqlab olgan(urush payti)
✅ Shoahmad Shomahmudov
12. Sog‘lom ovlod yili
✅ 2000
13. Tashselmash zavodi
✅ 1948
14. Imom al Buxoriy asari
✅Al jome as Sahih
✔️Bobur va ukasi Jahongir o’rtasida qachon shartnoma imzolandi* 1500-yilda
✔️Bobur Murzo necha yoshida taxtga o’tigan * 12 yoshida
✔️Shayboniylar Buxoroda qancha vaqt hukmronlik qildi * 100 yil
(1501-1601-yillar)
✔️Ilk o’rta asrlarda kimlar “qishloq hokimi” deb atalgan * Dehqonlar
✔️Zaiflashib qoldan Qang’ davlatida brinchi bo’lib qaysi davlat ajralib chiqadi * Xorazm
✔️O’rta asrlarda Samarqandning umumiy maydoni qanchani tashkil qilgan * 200 gektar
✔️Somoniylar davrida Samarqand shahrida hunarmandchiligida quyidagilardan qaysi biri ko’proq tayyorlangan *Qog’oz
✔️Quyidagi xorazm hukdorlaridan qaysi biri o’zini “Iskandari
soniy” deb e’tirof etgan *Alouddin Muhammad
✔️Quyidagilardan qaysi biri “Miqyos an-Nil” inshooti va uning darajoti qayta tiklagan * Al-Farg’oniy
✔️. Qachon Mingtepada (hozirgi Marhamat tumani) da qo’zg’alon bo’lib o’tdi* 1878-yil
✔️1841-yilda qurilgan qaysi madrasa Mang‘it hokimi Xo‘janiyoz tomonidan qurdirilgan * Tosh madrasasi
✔️Qachon xon «Islohotlar loyihasi»ni qabul qildi.* 1910-yilda
✔️hozirda O‘zbekistonda Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni sifatida nishonlanadi * 27-iyun DTM-2021
✔️Sitorai Mohi Xosa Buxoro shahri markazidan qancha uzoqlikda joylashgan. * 2,5 km
1. Marv hozirgi qaysi davlat hududida?
2. Toshkentda foto uyi qachon?
3. Barkamol avlod yili qachon?
4. Qoʻqon xonligida asosiy soliq qaysi?
5. Qadimda tashkil topgan qaysi davlat hozirgi Toshkent vohasida?
6. Turkiston muxtoriyatida moliya vaziri kim?
7. 1798-1810 yillarda qaysi Qoʻqon xoni hukumronlik qilgan?
1. Abu Muslim qoʻzgʻaloni qachon bo'lib o'tgan?
2. Amir Nasrullo qachon harbiy islohot oʻtkazgan?
3. Quyidagi hukumdorlardan qaysi biri Xiva ashtarxoniylarida hukumronlik qilgan?
4. Podsho Rossiyasi qachon Oʻrta Osiyoni bosib olib boʻldi?
5. 1865-yil Ruslar tomonida bosib olgan shahar?
6. 1995-yil qaysi Oʻzbekistonda Partiya tuzulgan?
1. "Haq olinur berilmas" kimga tegishli?
2. Turkiston muxtoriyati markazi qaysi shahar?
3. Yosh xivaliklar partiya qachon tashkil etilgan?
4. Geografiya asari kimga tegishli?
5. Antropologlar kimlar?
6. Turk xoqonligida 6 asrda bo'lgan qozg'olon qaysi?
7. 1186 yilda tugatilgan davlat qaysi?
8. Xiva xonligida yer solig'i qaysi?

1. Insonni o’rab turgan muhitda jon va ruhlar borligiga ishonish nima deb ataladi?

Javob: Animizm
2. Mil.avv VII-VI asrlarda Surxon vohasi, Afg’onistonning shimoli, Tojikistonning janubida yashagan qabilani toping
Javob: baqtriyaliklar
3. 27 noyabr sanasini “Milliy laylatur qadrimiz” deb atagan shaxs kim?
Javob: Fitrat
4. Buxoro xonligida shahzoda va valiahdlarni tarbiya qiluvchi amaldor nima deb atalgan?
Javob: otaliq
5. 1404-yil sentabr noyabr oylarida Samarqandda bo’lib turgan Ispaniya elchisi kim?
Javob: Klavixo
6. 1504-yilda Muhammad Shayboniyxon qaysi shaharni bosib oldi?
Javob: Farg’ona
7. “O’zbek tiliga davlat tili maqomi” qachon berilgan?
Javob: 1989-yil 21-oktabr
8. O’zbekiston qonunchiliga ko’ra har bir viloyatdan Senatga nechtadan vakil tayinlanadi?
Javob: 6 ta
9. 1956-yilda O’zbekistonda ochilgan dunyodagi eng katta gaz koni qaysi?
Javob: Gazli koni
10. Xiva xonligida yer solig’i qanday ataladi?
Javob: solg’ut
11. 865-999-yillarda Movarounnahr va Xuroson hududlarida mavjud bo’lgan davlat qaysi?
Javob: Somoniylar davlati
12. Yosh buxoroliklar partiyasi yetakchisi bo’lga shaxsi aniqlang
Javob: Fayzulla Xo’jayev
13. Yosh xivaliklar partiyasi qachon tashkil topgan?
Javob: 1914-yil
14. Turkiston Muxtoriyati poytaxti qaysi shahar edi?
Javob: Qo’qon
15. “Geografiya” asarini yozgan yunon tarixchisi kim?
Javob: Strabon
16. XIII asrning 20-yillaridan XIV asrning 70-yillarigacha O’rta Osiyo qaysi davlat bosqini ostida bo’ldi?
Javob: mo’g’ullar
1. Chin sof toza so'zi kimga nisbatan ishlatilgan
✅J: Chingizxon
2. Buxoro 1598 sodir bo'lgan voqea ✅J :Abdullaxon 2 vafot etgani

31. Rossiyadagi Muvaqqat hukumatga 1917-yil mart

- iyul oylarida boshchilik qilgan shaxsni belgilang?
A) Georgiy Lvov B) Stalin
C) Lenin D) Aleksandr Kerenskiy
32. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining
nechanchi –moddasiga ko‘ra hokimlarning vakolat muddati – besh yil.
A) 101 B) 105 C) 100 D) 102
33. Amir Timur markazlashgan davlat tuzishga kirishdi. Bunday maqsadni amalga oshirishda
qaysi tabaqalarga suyanadi?
1. Dehqonlar 2. Aslzodalar 3. Oqsaqollar 4. Harbiylar 5. Savdogarlar 6. Ulomolar 7.
Hunarmandlar
A) 2,3,5 B) 3,4,5,7
C) 2,4,6,7 D) 1,2,6
34. Bobur Mirzo kimning nabirasi?
A) Sulton Ahmad B) Said Abdullo
C) Sulton Abu Said Mirzo D) Abulqosim Bobur
35. Ulug’bek va Alouddavla o’rtasidagi jang qayerda
bo’lib o’tadi?
A) Damashq qishlog’i yaqinida
B) Bo’lung’ur anhori yaqinida
C) Sheroz yaqinidagi Zarafshon daryosi bo‘yida D) Tarnobda
36. U 16 ta tarixiy, ma’rifiy, tarjima asarlari muallifi.
Arab, fors, turk tillarini puxta bilgan. Ushbu
jumlada kimga ta’rif berilgan?
A) Ahmad Donish B) Ogahiy
C) Mirxond D) Fazliy
37. Qaysi shahar miloddan avvalgi III-II asrlarga taaluqli Xorazmning qadimga shahri bo’lgan?
A) Jonbosqa’la B) Ko’zaliqir
C) Oybo’yraqal’a D) Tuproqqa’la
38. “Sudlar tog’risida “gi yangi tahrirdagi qonun
qachon qabul qilindi?
A) 2003yil B) 1 995yil
C) 2000yil D) 2005yil
39. Muhammad Amin qachon Xivada inoqlik lavozimiga ko`arilgan?
A) 1763-yil B) 1761-yil
C) 1770-yil D) 1762-yil
40. Dashti Qipchoqning gеоgrafik hududini aniqlang?
A) Sirdaryoning yuqori oqimi va Tyanshanning g`arbiy yonbag`irlaridan Don daryosining quyi oqimiga qadar
B) Sirdaryoning o`rta oqimi va Tyanshanning shimoliy yonbag`irlaridan Dnepr daryosining quyi oqimiga qadar
C) Sirdaryoning quyi oqimi va Tyanshanning g`arbiy yonbag`irlaridan Dunay daryosining o`rta oqimiga qadar
D) Sirdaryoning yuqori oqimi va Tyanshanning g`arbiy yonbag`irlaridan Dnepr daryosining quyi oqimiga qadar
41. Bitta davrda bo’lgan voqeani toping?
A) Turar joylar qurilidi va misdan foydalanish boshlandi;
B) Ishlab chiqaruvchi xo’jalikka o’tildi va patriarxat davri boshlandi;
C) Doimiy turar joylar qurildi va toshga ishlov berishda silliqlash, parmalsh usullari kashf qilindi;
D) Muzlik davri tugadi va doimiy turar joylar qurilidi;
42. Farg`ona viloyati tashkil topgach, kim harbiy
gubernator etib tayinlangan?
A) M.Chernyayev B) general M.Skobelev C) general Veryovkin D) general Abramov
43. Taxt uchun kurashda Shayboniyxon o`z avlidiga
mansub Berka sultonni qachon o`ldirtirib yuborgan edi?
A) 1478-yil B) 1495-yil
C) 1485-yil D) 1480-yil
44. Qaysi kitob XII asrdayoq lotin va ibroniy tillariga tarjima qilinib, nafaqat musulmon Sharqidagi, balki Yevropa mamlakatlaridagi astronomiya ilmining rivojini boshlab berdi.
A) Al-Jabr val Muqobala
B) Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum
C) Tib qonunlari
D) Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar
45. Kim mamlakatda nisbatan siyosiy osoyishtalik
vaziatini yaratishga erishdi?
A) Avaz Muhammad B) Muhammad Rahimxon I
C) Muhammad Amin D) Eltuzarxon

1. 120 yildan ortiq hukum surgan davlat

2. dil bayoru das bakor kimga tegshli
3. qoqon xonlgda mumtazam qoshin
4. turk xoqolgidagi qozgalon
5. rus qoshinlardan kim 1873 yil xiva xonligda urishga qatnashgan degan savol adashmagan bosam
6. 1993-yil 1 noyabr qanday hodisa bolgan

📌 O’tror bilan (o’rta asrlarda) bog’liq ma’lumotlar:

✅ Chingizxon savdo karvoni talanib, barcha savdogarlar qirib tashlangan.
✅ Buyuk sohibquron Amir Temur vafot etgan.
✅ Mo’g’ullar shaharni 5 oy davonida qamal qilgan.
✅ Sirdaryo bo’yida joylashgan.
✅ Mo’g’ullar dastlab hujum qilgan.
✅ G’oyirxon (Inolchiq) O’tror hokimi bo’lgan.
✅ Xorazmshohlar davrida mustahkam qal’ali chegara shahar bo’lgan.
✅ 1210-yilda Xorazmshoh Alouddin Muhammadga qarshi qo’zg’alon ko’tarilgan (Anushteginiylarga qarshi).
📚 Balx bilan bo’gliq statistikalar:

✅ Boqi Muhammad (1602-yil) va Abdulazizxon (1651-yil) – “Balx”ni egallagan Ashtarxoniy hukmdorlari. (kuch bilan)

✅ Boqi Muhammad (1602-yil Vali Muhammadni) va Abdulazizxon (1651-yil Subhonqulixonni) – o’z ukalarini “Balx” hokimi qilib qo’ygan Ashtarxoniy hukmdorlari.
✅ Vali Muhammad (1602-1605-y.y.), Nodir Muhammad (1645-1651-y.y.), Subhonqulixon (1651-1681-y.y.) – “Balx” hokimi bo’lgan Ashtarxoniy vakillari.
✅ M.Shayboniyxon, Abdulazizxon, Boqi Muhammad – turli davrlarda “Balx”ni egallagan hukmdorlar.
✅ Nodir Muhammad va Subhonqulixon – taxtga kelishdan oldin yoki taxtdan mahrum bo’lgach “Balx”ni egallagan Ashtarxoniy vakillari.
✅ Pirmuhammad I, Pirmuhammad II, Vali Muhamad, Subhonqulixon, Abdulmo’min – mamlakat hukmdori bo’lishdan oldin “Balx” hokimi bo’lgan shaxslar.
✅ A.Temur (1370-yilda) va Mahmudbiy otaliq (1706-yilda) – o’zini xon (amir) deb e’lon qilgan shaxslar.
✅ Abulfayzxon va Ubaydullaxon II – davrlarida “Balx” amalda mustaqil bo’lib oladi.
✅ Abbos I, Shoh Jahon, Abdulazizxon, Ubaydullaxon II – “Balx”ni turli davrlarda bosib olgan hukmdorlar.
✅ 1601-1756-y.y. – Ashtarxoniylar sulolasi hukmronlik qilgan.
✅ 1602-1605-y.y. - Vali Muhammad Balx hokimi bo’lgan.
✅ 1645-1651-y.y. – Nodir Muhammad Balx hokimi bo’lgan.
✅ 1651-1681-y.y. – Subhonqulixon Balx hokimi bo’lgan.
✅ 1605-1611-y.y. - Vali Muhammad hukmronlik qilgan.
✅ 1645-1681-y.y. – Abdulazizxon hukmronlik qilgan.
✅ 1681-1702-y.y. – Subhonqulixon hukmronlik qilgan.
✅ 1711-1747-y.y. – Abulfayzxon hukmronlik qilgan. (2013 2015-V)
✅ 1655, 1662-y.y. – Xiva xoni Abulg’oziyxon Buxoroga hujum qilgan.
✅ 1602, 1603-y.y. – Boqi Muhammad va Abbos I (Buxoro-Eron) o’rtasida to’qnashuvlar bo’lib o’tgan.
✅ 1613, 1645-y.y. – Ashtarxoniy hukmdorlari (Imomqulixon va Nodir Muhammad davrida) bilan qozoqlar o’rtasida janglar bo’lgan.
✅ 1602-yilda - Balx Safaviylardan (Boqi Muhammad davrida), 1613-yilda - Toshkent qozoqlardan (Imomqulixon davrida) ozod qilgan.
✅ 1602-yilda - Safaviylardan,
1649-yilda - Boburiylarda – Balx Ashtarxoniylar davrida qaytarib olgan.
✅ 1603-yilda - Eron (Safaviylar Abbos I), 1647-yilda - Hindiston (Boburiylar Shoh Jahon) – Baxlga hujum qilgan davlatlar.
✅ 1602-yilda – Boqi Muhammad, 1645-yilda – Nodir Muhammad, 1651-yilda – Abdulazizxon (Subhonqulixon) – Balxni egallagan Ashtarxoniy shaxslar.
✅ 1645-yilda - otasi Nodir Muhammadga, 1651-yilda - ukasi Subhonqulixonga – Abdulazizxon Baxl hokimligini topshirgan.
✅ 1602-yilda - Vali Muhammad,
1645-yilda - Nodir Muhammad, 1651-yilda - Subhonqulixon – Balx hokimi bo’lgan shaxslar.
✅ 1649-yilda - Shoh Jahondan,
1651-yilda - Nodir Muhammaddan – Abdulazizxon (1645-1681-y.y.) Balxni tortib olgan.

✅1500-1507-y.y. - Shayboniyxon Temuriylarga qarshi yurish qilib, Xuroson va Movorounnahrni zabt etadi.

✅1501-1504-y.y. - Shayboniyxon tomonidan butun Movarounnahrni egallash uchun harbiy harakatlat olib borilgan.
✅ 1505-1507-y.y. - Shayboniyxon tomonidan Xurosonga harbiy yurishlar amalga oshirilgan. ( Sulton Husaynga qarshi)
✅ 1504-1709-y.y - Farg‘ona Buxoro xonligi tarkibida bo‘lgan.

📌 Eslatma: Samarqand – egallangach butun Movarounnahrni egallash uchun harbiy harakatlat boshlagan, Farg’ona – egallangach butun Movarounnahr bosib olingan (Shayboniyxon tomonida).

✅ 1504-1709-y.y. – Farg’ona Buxoro xonligi tarkibida bo’lgan (Shayboniylar va Ashtarxoniylar).

✅ 1500-1601-y.y. – Shayboniylar davlati mavjud bo’lgan.

✅ Shayboniyxon (1500-1510-y.y.) birinchi, Pirmuhammad II (1598-1601-y.y.) oxirgi hukmdori.
✅ Ubaydullaxon I (1533-1540-y.y.) birinchi, Pirmuhammad II – oxirgi Shayboniylar sulolasinining Buxoro xonligidagi (1533-1601-y.y.) hukmdori.
✅ Boqi Muhammad (1601-1605-y.y.) – birinchi, Abulfayzxon (1711-1747-y.y.) – oxirgi hukmdor Buxoro xonligidagi Ashtarxoniylar (1601-1756-y.y.) sulolasining.

📌Eslatma:

✅ 1740-1743-y.y. - Muhammad Hakimbiy Buxoroda Qo’shbegi (Bosh vazir) bo’lgan.
✅ 1743-1756-y.y. – Muhammad Rahimbiy Buxoroda Qo’shbegi (Bosh vazir) bo’lgan.
✅ 1756-1758-y.y. – Muhammad Rahimbiy hukmronlik qilgan.

Buxoro xoni “Ubaydullaxon I”ning (1533-1540-y.y.) davlatchiligimiz tarixidagi xizmatlari:

✅ Poytaxtni Samarqandan Buxoroga ko’chirdi.

✅ Mamlakat xonlik deb atala boshladi (1533-1601-y.y. – Buxoro xonligida “Shayboniylar” sulolasi hukmronlik qilgan. 1601-1756-y.y. – Buxoro xonligida “Ashtarxoniylar” sulolasi hukmronlik qilgan. 1533-1756-y.y. – Buxoro xonligi mavjud bo’lgan).
✅ Ismoil Safaviyning hujumlarini bartaraf etib, Movarounnahrni ularning harbiy siyosiy tazyiqidan saqlab qoldi. (2006,2009,2012 –V)
✅ Buxoroning poytaxt sifatidagi nufuzi har tomonlama o’sdi.
✅ O’z davlatining chegarasini Shayboniyxon davridagi sarhadlarni qayta tiklashga “harakat” qildi. (Aslo “tiklay” olmagan va pul islototi ham o’tkazmagan) (2015-R)
✅ Mamlakat ichkarisidagi siyosiy tarqoqlikka barham berdi.
✅ Mir Arab madrasasi qurildi (1533-1536-y.y.).
✅ Hirotni ishg’ol etgan Eron qo’shinini bir necha marta mag’lubiyatga uchratgan.

Xo’jand bilan (o’rta asrlarda) bog’liq ma’lumotlar:

✅ 1137-yilda Qoraxitoylar Xo’jand shahri yaqinida qoraxoniylar eloqxoni Mahmudga qaqshatqich zarba berdi.

✅ Temur Malik Xo’jand hokimi bo’lgan.
✅ Xo’jand shahri Sirdaryoni ikki qismga ajratgan yerda joylashgan.
✅ Xo’jand mo’g’ullar hujumi vaqtida bir oy davomida himoya qilingan.
✅ Xo’jand shahri mo’g’ullar hujumi vaqtida o’t ichida qolgan.
✅ Xo’jand shahrini Mahmud Yalavoch o’ziga qarorgoh qilib olgan.

📌Balx bilan (o’rta asrlarda) bog’liq ma’lumotlar:

✅ 705-yilda Qutayba harbiy yurishlarini Balx viloyati atroflarini zabt etishdan boshlagan (705-715-y.y. – Qutayba istilosi davri).

✅ 563-yilda Eron askarlarining Balxga hujumi ko’magida turklar Eftallar davlati yerlariga bostirib kirdi (563-567-y.y.).
✅ Kidariylar davlatining poytaxti bo’lgan.
✅ Toxaristonning poytaxti bo’lgan (Kidariylar va Toxariston – davlatlarining poytaxti bo’lgan shahar).
✅ 1370-yilda 10-aprelda ikki kunlik qamaldan so’ng A.Temur tomonidan egallangan (Balx, Xo’jand, Jizzax – ikki kun qamal bo’lgan shaharlar).
✅ 1370-yilda 11-aprelda Balx shahrida A.Temur Movarounnahrning amiri deb e’lon qilingan A.Temur (1370-yilda) va Mahmudbiy otaliq (1706-yilda) – o’zini xon (amir) deb e’lon qilgan).
✅ Balx viloyati noibi Abdulatif tamg’a solig’ini bekor qilgan.
✅ Amir Husayn Balx hukmdori bo’lgan.
✅ Pirmuhammadga suyurg’ol qilib berilgan hududlarning markazi bo’lgan.
✅ Mirxond dunyoga kelgan (1438-1498-y.y.).

📌 1995-yilda:

✅ Najmiddin Kubro tavalludining 850-yilligi nishonlandi.

✅ Mahmud Zamahshariyning 920-yilligi nishonlandi.
✅ Xalqaro Amir Temur jamg’armasi tashkil etildi.

📌 1996–yilda:

✅ A.Temurning 660-yilligi nishonlandi.

✅ O’zbekistonda “Amir Temur yili” deb e’lon qilindi.
✅ “Temuriylar davri muzeyi” barpo etildi.
✅ “Amir Temur” ordeni ta’sis etildi.

📌 1997-yilda:

✅ O’zbekiston respublikasi prezidentining “Xorazm ma’mun akademiyasini qayta tashkil etish” haqidagi farmoni chiqdi.

✅ O’zbekiston respublikasi prezidenti Kamolliddin Behzod nomidagi davlat mukofotini ta’sis etish haqidagi farmoni chiqdi.
✅ Milliy rassomlik va dizayn institutiga Behzod nomi berildi.
📌 1998-yilda:

✅ “Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligini nishonlash haqida” qaror qabul qilindi.

✅ Xorazmda Jaloliddin Manguberdiga haykal o’rnatildi.
✅ Xorazmda yirik ko’cha, maydon, jamoa korxonalariga uning nomi qo’yilgan.
✅ Ahmad al-Farg’oniy tavalludining 1200-yilligi nishonlandi.
✅ Farg’ona shahrida al-Farg’oniy nomi bilan bog’ yaratildi.
✅ Farg’onada buyuk allomaga haykal o’rnatildi.
✅ Imom al-Buxoriy tavalludining 1225 yilligi keng nishonlandi.
✅ Samarqand yaqinidagi Xartang lqishlog’ida “Imom al-Buxororiy yodgorlik majmuyi” barpo etildi.
✅ “Al-jome’ as-sahih” kitobi ilk bor o’zbek tiliga nashr etildi.
✅ Berdoq tavalludining 170 yilligi keng nishonlandi.

📌 1999-yilda:

✅ Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligi nishonlandi.

✅ Toshkent Islom universiteti tashkil etildi.
✅ “Ayollar yili” deb e’lon qilindi.
✅ Ajiniyozning 175 yilligi nishonlandi.
✅ “Xotira maydoni” majmuasi ochildi.

📌 2000-yilda:

✅ Imom al-Moturidiy tavalludining 1130 yilligi nishonlandi.

✅ Burhonuddin al-Marg’inoniyning 910 yilligi nishonlandi.
✅ Kamoliddin Begzod tavalludining 545 yilligi nishonlandi.
✅ “Jaloddin Manguberdi” ordeni ta’sis etilgan. (2011, 2015-V)

📌 Jangsiz egallangan hududlar:

✅ “Marv” – 651-yilda xalifa Usmonga.

✅ “Chag’oniyon” - Qutaybaga.
✅ “Marog’a” - 1225-yilda M.Jaloliddinga.
✅ “Saraxs, Jom, Qavsiya, Sabzavor” - 1381-yilda A.Temurga.
✅ “Samarqand” – 1500-yilda Shayboniyxonga.

📌 Buxoro amirligida: (XIX asr o’rtalarida)

🔸 Qo’shbegi ning vazifalari:

✅ Amirlikdagi ijro hokimiyatini boshqargan;
✅ Viloyat va tuman hokimlari uning tavsiyasi bilan tayinlangan.

🔸 Devonbegi ning vazifalari:

✅ Moliya va xazina ishlarini idora qilish;
✅ Soliq to’plash;
✅ Tashqi aloqalarni yuritish.

🔸 Shayxulislom ning vazifalari:

✅ Shariyat qoidalari va qonunlar ijrosini nazorat qilish;
✅ Sud ishlarini nazorat qilish.

📌 XIX asr o’rtalarida ixtisoslashuv:

✅ Buxoro, Samarqand, Qo‘qon – XIX asr o‘rtalarida zargarlik markazlari bo‘lgan.

✅ Chustda, Shahrixon, Marg‘ilonda – XIX asr o‘rtalarida do‘ppichilik rivojlangan.

✅ Chust va Shahrixonda - XIX asr o‘rtalarida pichoqchilik rivojlangan.

✅ Qo‘qon va Shahrixonda - XIX asr o‘rtalarida duradgorlik rivojlangan.

✅ Buxoro, Samarqand, Qo’qon

🔸 XIX asrda zargarlik markazlari bo’lgan shaharlar;
🔸 Turkistonda tasviriy san’at shu shaharlarning miniaturachilari ijodida namoyon bo’lgan.
1842-yilda:
1. Xiva xonligi va Rossiya imperiyasi o‘rtasida “Majburiyatlar Akti”