Ona tili va bolalar adabiyoti

UrDU Maktabgacha ta’lim yo`nalishi sirtqi bo`limi 20.10- guruh talabalari uchun “Ona tili va bolalar adabiyoti”dan sessiya oraliq nazorat ishi

17-variant

Topshiriqlar:

Matnni bo`g`inlarga ajratish va urg`usini qo`yish.

Tagiga chizilgan so`zni fonetik tahlil qilish.

Matndagi so`zlarni morfemik tahlil qilish.

Matndagi gaplarni so`z birikmasiga ajratib tahlil qilish.

Matndagi gaplarni sintaktik tahlil qilish

Matn.

1.Gul-no’r o’ta-o’na-si si-qi-g'i os’-ti-da bo’y-ga tur-mu’sh-ga chi-qish’-ga ko'-nik-ka’n-dir. (Oybek). 2. Xol-bo’y sur-na’y-chi ik-ki-ta’ do-ra’-chi bi-la’n mum-to’z mu’-si-qa-lar ta-ro’-na et’-di. (T.Murod.). 3. Er’-ta-si-ga er-ta-la’b Us-mo’n a-ka bi-lan’ uch-ra’sh-dim. ( O’.U.). 4. Er-ta’-si-ga Mas-tu’-ra ha-qi-da ya-na bir kon-g’il-siz gap’ esh-it-dik’: be-cho’-ra-ning to-mo’-gi-dan hech’ nar-sa’ ot-mas’-li-gi us-ti-ga’ qor’-ni-ga tez-tez suv top’-la-nar e-kan. (A.Qahhor). 5. To’g’-ri, par-ti-ya’-ning ta-la’-bi biz u-chun’ qo’-nun! (T.Murod.). 6. Xo’sh, biz u’-chun bu-yu’k o’l-ja’, shon’-li bir za-fa’r- E-mas’-mi bu o’-zing ayt’-chi, a’-ziz bi-ro’-dar? (V.Sh.). 7. U-ning quv-noq’-li-gi, o-zi-ni er-kin’ tu’-ti-shi bi-lan faxr’-la-nar-dim. (Ch.Aytmatov.). 8. A’-jab, uy-ga qa-chon’, kim bi-lan qayt’-di e-kan? (T.M.)

II.

Faxrlanardim

Unli: a,i

Undoshlar: f,x,r,l,n,d,m

a- quyi keng unli,old qator lablanmagan

i-yuqori keng unli, old qator lablanmagan

f-lab tish, til oldi, sirg‘aluvchi,sonor,,jarangsz

x-chuqur til orqa,sig‘aluvchi, jarangsz

r-tiloldi,sirg‘aluvchi sonor, jarangli

l-tiloldi, sirg‘aluvchi sonor, jarangli

n-tiloldi, portlovchi, jarangli

m-lab-lab, portlovchi, jarangli.

III.

.Gulnor(ot) ota-onasi(ot) siqig'i (ot)ostida(fe‘l) boyga(ot) turmushga(ot) chiqishga ko'nikkandir. (fe‘l)(Oybek). 2. Xolboy (ot)surnaychi(ot) ikkita(son) doirachi(ot) bilan mumtoz (sifat)musiqalar(ot) tarona etdi.(fe‘l) (T.Murod.). 3. Ertasiga ertalab(ravish) Usmon aka(ot) bilan uchrashdim.(fe‘l) ( O’.U.). 4. Ertasiga(ravish) Mastura(ot) haqida yana bir(son) ko‘ngilsiz(sifat) gap(ot) eshitdik:(fe‘l) bechoraning(ot) tomog‘idan (ot) hech narsa o‘tmasligi(fe‘l) ustiga qorniga (ot) tez-tez (ravish)suv (ot)to‘planar ekan.(fel) (A.Qahhor). 5. To’g’ri, partiyaning (ot)talabi(ot) biz (olmosh) uchun qonun! (ot)(T.Murod.). 6. Xo’sh, biz (olmosh)uchun buyuk(sifat) o’lja, (ot)shonli(sifat) bir(son) zafar-(ot) Emasmi bu (olmosh)o’zing(olmosh) ayt-chi, (fe‘l) aziz(sifat) birodar?(ot) (V.Sh.). 7. Uning(olmosh) quvnoqligi(sifat), o’zini (olmosh)erkin(sifat) tutishi (ot)bilan faxrlanardim.(fe‘l) (Ch.Aytmatov.). 8. Ajab, uyga(ot) qachon, kim bilan qaytdi ekan? (fe‘l)(T.M.)

IV.

siqig‘i ostida-bitishuv

turmushga chiqishga ko‘nikkandr-boshqaruv

ikkita doirachi-bitishuv

mumtoz musiqachilar-bitishuv

gap eshitdim-bitishuv

bechoraning tomog‘idan-moslashuv

qorniga tez-boshqaruv

suv to‘planar ekan-bitishuv

partiyaning talabi-moslashuv

to‘g‘ri partiya-bitishuv

buyuk o‘lja-bitishuv

aziz birodar-bitishuv

uning quvnoqligi-moslashuv

o‘zini erkini-boshqaruv

uyga qachon-boshqaruv

V

1.Gulnor ota-onasi siqig'i ostida boyga turmushga chiqishga ko'nikkandir. (Oybek). 2. Xolboy surnaychi ikkita doirachi bilan mumtoz musiqalar tarona etdi. (T.Murod.). 3. Ertasiga ertalab Usmon aka bilan uchrashdim. ( O’.U.). 4. Ertasiga Mastura haqida yana bir kongilsiz gap eshitdik: bechoraning tomogidan hech narsa o’tmasligi ustiga qorniga tez-tez suv toplanar ekan. (A.Qahhor). 5. To’g’ri, partiyaning talabi biz uchun qonun! (T.Murod.). 6. Xosh, biz uchun buyuk olja, shonli bir zafar- Emasmi bu ozing ayt-chi, aziz birodar? (V.Sh.). 7. Uning quvnoqligi, ozini erkin tutishi bilan faxrlanardim. (Ch.Aytmatov.). 8. Ajab, uyga qachon, kim bilan qaytdi ekan? (T.M.)