Ona tili va bolalar adabiyoti

 
178-mashq. O‘qib chiqing. Bir so‘zi almashtirilgan iboralarni aniqlab, 
qo‘llanishi kerak bo‘lgan so‘zni qo‘yib yozing. 
Dutoriga o‘ynamoq, qo‘yning yog‘ini yalagan, nonini tuya qilmoq, 
oralaridan arqon ham o‘tmaydi, pixini yorgan, chumolidan fil yasamoq, 
qo‘lini sovuq choyga urmaydi, tuzini oqlamoq, barmoq bilan sanarli, 
sigir og‘zidan cho‘p olmagan, bel bog‘lamoq, qaysi shamol to‘zg‘itdi, 
boshida yong‘oq dumalatmoq, etigini to‘g‘rilab qo‘ymoq, bulturdan 
qolgan, xolamning buzog‘i, bulbulning urug‘i, mashinani quruq olib 
qochmoq, bug‘doyini xom o‘rmoq, beti chidamadi. 
179-mashq. Ajratib ko‘rsatilgan iboralarni bir so‘z bilan almashtiring. 
1. Bu voqea sinf rahbarining qulog‘iga borib yetdi.
2. Aziz qo‘li ochiq bola.
3. Ayyor tulki qo‘lga tushdi. 
4. Musobaqada 4-“A” sinf o‘quvchilarining qo‘li baland keldi.  
5. Qarovsiz qolgan bolalar uyni boshlariga koʻtarishdi.
6. Sobir voqeani ipidan ignasigacha so‘zlab berdi.
180-mashq. Quyida iboralarning ma’nosi berilgan. Shu ma’nodan kelib chqib 
iboraning o‘zini yozing. Iboralar lugʻatidan foydalaning. 
Bir vaqtning o‘zida ikki narsani ko‘zlab ish tutmoq, imkoniyatiga 
qarab ish tutmoq, uyalmaydigan bo‘lib ketgan, juda qisqa muddatda, 
soxtaligi, yolg‘onligi fosh bo‘lmoq, juda eski, landovur, boshqalarga 
imkon bermay, nuqul o‘zi gapirmoq, qo‘qqisdan, kutilmagan holda va 
qo‘pol tarzda, ortiq darajada imkoniyatga ega, imkoniyati cheklangan, 
izzat-hurmat qilishni me’yoridan o‘tkazib yubormoq, yoshligidan shu 
ish bilan shug‘ullanib katta bo‘lmoq, yashirin holda kelishib olmoq, 
mashqqat bilan jismoniy mehnat qilmoq, ortiq darajada kamsitmoq, 
biror falokat yuz berishidan benihoya qo‘rqqan holda, a’zoyi badani 

---

80 
chiniqqan, o‘ta darajada ardoqlamoq, parvona bo‘lmoq, gangib qol-
moq, behuda sarfladi, butun tafsiloti bilan, mayda-chuydasigacha, 
benihoya darajada toza, sira uxlamaslik, mensimaslik, tanishdek ko‘rin-
moq.