Ona vodiysida fan va texnologiya ilmiy konferensiyasi

 
 
 

---

“FARG’ONA VODIYSIDA FAN VA TEXNOLOGIYA” ILMIY 
KONFERENSIYASI 
278 
KO‘P PROTSESSORLI KOMPYUTERLARDA IN SILICO 
EKSPERIMENTI SAMARADORLIGINI OSHIRISH 
I.A. Jo‘rayev
1,*
, S.Z. Mirzayev
1
, M.S. Yusupov
1,2
 va U.B. Xalilov
1,2 
 
1
 Ion-plazma va lazer texnalogiyalari instituti, O‘zR FA, 100125, Toshkent, O‘zbekiston 
2
 Аntverpen universiteti, 2610, Аntverpen, Belgiya 
*e-mail: 
[e-mail]
 
So‘nggi yillarda kompyuter protsessorlarining ishlash salohiyatini oshirish maqsadida 
ulardagi ishchi chastotani kuchaytirish bilan bir qatorda yadrolar sonini ko‘paytirishga ham 
asosiy e’tibor qaratilmoqda. Xususan, serialli (bir yadroli protsessor bilan ishlovchi) dasturlar 
kam samarali bo‘lganligi tufayli ularning o‘rniga parallel ishlovchi dasturlar uchun 
mo‘ljallangan ko‘p yadroli protsessorlarga bo‘lgan e’tibor ortib bormoqda. Bu esa parallel 
hisoblash tizimlari (mas., parallel dasturlash tillari, parallel algoritmlar) bilan bog‘liq ko‘plab 
tadqiqotlar olib borilishiga sabab bo‘lmoqda. Ayniqsa, fizik, kimyoviy va biologik jarayonlarni 
in silico eksperimenti yordamida modellashtirishda ko‘p yadroli protsessorlardan foydalanish 
hisoblash samaradorligining oshishiga olib kelmoqda va bu bo‘yicha ko‘plab tadqiqotlar 
o‘tkazilmoqda. 
Ushbu ishda ko‘p yadroli kompyuterlarining ishlash samaradorligini oshirish maqsadida 
kompyuterda modellashtirish tadqiqotlari olib borildi. Xususan, Lammps dasturlash paketi [1] 
va ReaxFF [2] kuch maydonini qo‘llash orqali molekulyar dinamika (MD) metodi [3] 
yordamida atomlar soni 5827 tadan iborat bo‘lgan suv muhitidagi 2 ta Ni
55
O
55
klasterlarining 
300 K haroratda 100 ps vaqt mobaynida agregatsiyalanish jarayoni tadqiq etildi. Bunda Intel 
Core i9-11900K protsessorli ko‘p yadroli kompyuterlarning ishlash samaradorligini tekshirish 
maqsadida 2, 4, 8 va 16 yadroli kompyuterlarning hisoblash tezligi aniqlandi (1-rasm). 
1-rasm. MD metodi yordamida atomlar soni 5827 dan iborat bo‘lgan model tizimdagi fizik 
jarayonlarni tadqiq etishda ko‘p yadroli kompyuterlardan foydalanishdagi hisoblash 
tezligining yadrolar soniga bog‘liqlik grafigi. 
Natijalar shu ko‘rsatdiki kompyuter yadrolari sonining ortishi hisoblash tezligining 
ortishiga olib keldi. Bu esa simulyatsiya vaqtining qisqarishiga va u orqali kompyuterlar ishlash 
samaradorligining oshishiga olib keladi.