Operativ (RAM)
|
Hozirgi kunda asosan katta hajmdagi dasturlar, o’yinlar bilan kompyuterni band qilganda, kompyuterga tushayotgan yuklama asosan operativ hotira(RAM — Random Access Memory) deb ataluvchi xotira turiga tushadi. Bu xotiraning o’lchami dastur va o’yinlarning ishlash tezligiga katta ta’sir ko’rsatadi.
|
Kesh xotira bu
|
Kesh yoki kesh bu Foydalanuvchi tez-tez kiradigan fayllar va ma'lumotlarning nusxalari saqlanadigan yuqori tezkor va samarali yordamchi xotira.
Uning nomi frantsuz tilidan kelib chiqqan kesh, "yashirin, yashirin" degan ma'noni anglatadi.
|
Xotira turlari
|
Xotira inson hayoti va faoliyatining barcha sohalarida qatnashishi tufayli uning nomoyon bo`lish shakllari ham nihoyat darajada har xildir. Xotiraning har xil turlari uch xil mezon asosida turlarga bulinadi (birlashtiriladi).
1. Ko`proq faoliyatda ko`rinadigan psixik aktivlik xarakteriga ko`ra xotiraning harakat, emosional (hissiy), obrazli va SO`Z-mantikiy turlari farqlanadi.
2. Faoliyat maqsadi xarakteriga ko`ra xotira ixtiyoriy va ixtiyorsiz xotira turlariga bulinadi.
3. Materialni qancha esda olib qolish va esda saqlash muddatiga qarab qisqa muddatli, uzoq muddatli, operativ xotira turlariga bo`linadi.
|
SSD Tashqi xotira
|
SSD disk — bu qattiq diskning(накопитель) bir turi bo‘lib, kontroller va mikrosxemalardan tashkil topgan bo‘ladi. Uning ichida HDD ichida joylashgan qandaydir harakat qiluvchi disklar bo‘lmaydi. SSD disklarning 2 turi mavjud bo‘lib, ulardan biri SSD flesh, ikkinchisi SSD RAM deb nomlanadi. Ikkinchi turi dunyodagi eng tez ishlovchi disk hisoblanadi, narxi ham ancha qimmat.
|
HDD tashqi xotira
|
Qattiq diskni(vinchester, HDD), kompyuterning asosiy xotirasi deyish mumkin. Bu qurilma kompyuterga bevosita ATA yoki SATA porti orqali ulanadi. Hajmi ham xar hil bo‘ladi(250 Gb, 500 Gb, 1 Tb, 2Tb,..). Hajmi qanchalik katta bo‘lsa, narxi ham shunchalik qimmat hisoblanadi. Undan tashqari ma’lumotlarni o‘qish va yozish tezligi ham narxiga ta’sir qiladi. Bu xotira turiga yana tashqi qattiq disklar ham kiradi. Ular USB port orqali ulanadi va kompyuterdan elektr manbai oladi. Bu turi katta hajmdagi ma’lumotlarni olib yurish uchun ishlatiladi.
|
Axborot tashuvchi vositalar TaEQQ
|
Tashuvchining tipiga bog’liq ravishda barcha TaЕQQ larni magnit lentadagi yig’uvchilar va diskli yig’uvchilarga ajratish mumkin.
Magnit lentadagi yig’uvchilar o’z navbatida, ikki turli bo’ladi: bobinali lentadagi yig’uvchilar va kassetali lentadagi yig’uvchilar (strimerlar). SHK da faqat strimerlar ishlatiladi
|
Kompyuter
|
dastur asosida axborotlarni katta tezlikda qayta ishlashni ta'minlovchi universal avtomatik qurilmani tushunish mumkin. Birinchi shaxsiy kompyuter 1973- yilda Fransiyada Truong Trong Ti tomonidan ishlab chiqilgan. Avvaliga mazkur shaxsiy kompyuter elektron o'yinchoq sifatida qabul qilindi. Bu kompyuter 1977- yilda amerikalik Stiv Jobs boshchiligidagi "Apple Computer" firmasi tomonidan mukammallashtirildi hamda dasturlarning katta majmuini tatbiq etib, ommaviy ravishda ishlab chiqarila boshlandi. Shundan beri
kompyuter hayotimizda mustahkam joylashib, axborotni qayta ishlashning eng zamonaviy vositasiga aylandi.
|
Sistema bloki
|
asosiy qurilma Sistema bloki asosiy xotira, protsessor va elektron sxemadan tashkil topgan. Asosiy xotira esa tezkor xotira qurilmasi (TXQ) hamda doimiy xotira qurilmasi (DXQ)dan tashkil topgan. TXQda (boshqacha nomi RAM ― Random Access Memory) kompyuterga kiritilgan va ish jarayonida hosil bo’lgan barcha axborotlar saqlanadi. Kompyuter manbaadan uzilgach TXQdagi ma’lumotlar o’chib ketadi. DXQda esa axborotlar o’zgarmasdan doimiy saqlanadi.
|
Mikroprotsessor
|
Mikroprotsеssor (MP) ShK ning markaziy bloki bo’lib, u mashinaning barcha bloklari ishini boshqarish hamda axborot ustida arifmеtik va mantiqiy amallarni bajarish uchun mo’ljallangan.
Mikroprotsessor- ma`lumotlarni qaytaishlovchi va barcha qurilmalarni boshqaruvchi sxema
|
Tovush platasi
|
(ing. Sound adapter, adapter - moslashtiruvchi) - axborot saqlagichlarga yozilgan raqamli audio-axborotni tovushlarga aylantirib beruvchi qurilma. Qurilmaning chiqish qismiga ovoz kuchaytirgich yoki karnaylarni ulash mumkin. Tovush platasi o'z mikro- protsessoriga ega bo'lib, tovushni kiritishda analog-raqamli o'zgartirish va chiqarishida o'zgartirishni ta'minlaydi.
|
Vinchester
|
Vichestor-qattiq disk(ing.HDD,Hard—qattiq,Disk—disk,Drive—dvigatel) -deb ataluvchi turisiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Bu xotirani asosiy xotira qurilmasi deb ham atash mumkin. Chunki, birinchidan: qattiq disklar, odatda, kompyuterning sistema bloki ichiga joylashtirilib, asosiy 17 platada shleyf orqali ulanadigan maxsus joyi bor (shuning uchun axborot almashinuvi juda tez); ikkinchidan: kompyuterga operatsion sistema o'rnatilayotganda kompyuterga mos parametrlar operatsion sistemaga bog’lab qattiq diskka yozib saqlanadi.
|
Modem
|
Modem–axborotni kompyuterdan uzatish kabeliga o`tkazuvchi maxsus electron qurilma.Modem modulyator va demodulyator so`zlari birikmasidan xosilbo`lgan .Zamonaviy modemlarning tezligi 2400, 9600, 14400, 19200, 22880,33600 bobdan iborat.
Modem tushunchasi va uning vazifasi. Modem modulyator –demodulyator so`zlarining qisqartmasi hisoblanadi.Ushbu qurilmaning asosiy vazifasi kompyuterdan olingan raqamli signalni uzatish uchun analog shakliga aylantirish va qabul qilingan signalni analog shakldan raqamli shaklga qaytarish hamda aloqa kanallari bo`ylab uzatishdan iborat. Modem signalni telekommunikasiyalar bo`ylab Modem ichki va tashqi turlarga bo`linadi va har ikkalasi ham internetga yoki telekommunikasiya tarmoqlariga ulanish uchun hizmat qiladi.
|
Fleshkalar
|
juda katta hajmdagi axborotni o’z ichiga sig’dira oladigan yarim o’tkazgichli elementlardan qurilgan hotira.Hozirda flash hotiralarining hajmi 512 gb gacha bo’lgan axborotni o’ziga sig’dira oladi.
|
CD disklar
|
kompakt disk so’zlarining bosh harflaridan olingan nomli disklar bo’lib, axborotlarni saqlash uchun optic yuzadan iborat,yumaloq disk ko’rinishidagi axborot tashuvchi hisoblanadi.Kompakt disklar 700 Mbayt hajmga ega bo’lib, unga ma’lumot o’quvchi disk qurilmaning lazer nuri yordamida yoziladi va o’qiladi.
|
Operativ xotiralar
|
tezkor hotira bo’lib,odatda zamonaviy platalar ikki turdagi DDR hotiralari bilan ishlay oladi. SDRAM va DDR2.
|
