Operatsion tizimlar tt 11-20 s mustaqil ish Ravshanov Javohir Mavzu

boshladi. 
So'nggi o'n yillikda alohida e'tibor berildi va hozirda korporativ tarmoq operatsion 
tizimlariga alohida e'tibor berilmoqda. Bu yaqin kelajak uchun eng muhim 
vazifalardan biridir. Korporativ OT ko'plab shaharlarda va, ehtimol, turli 
mamlakatlarda filiallariga ega bo'lgan yirik tashkilotlar (korxonalar, banklar va 
boshqalar) uchun xarakterli bo'lgan katta tarmoqlarda yaxshi va barqaror ishlashi 
kerak. Korporativ OT har xil turdagi operatsion tizimlar bilan uzluksiz o'zaro 
ishlashi va turli xil apparat platformalarida ishlashi kerak. Endi korporativ OS 
sinfining etakchilari aniqlandi - bu MS Windows 2000/2003, UNIX va Linux 
tizimlari, shuningdek Novell NetWare 6.5. 
2.
 
Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvi. 
Rejalashtirish parametrlari, rivojlantirish 
ko‘rsatkichlari. Operatsion tizimlarning jarayonni 
rejalashtirish algoritmlari. Jarayonlar o‘zaro 

---

bog‘lanishi algoritmlari (sinxronlashtirish). 
Sinxronlashtirish mexonizmlar jarayonlari.
 
Operatsion tizimlarning ishini o`rganishda asosiy tushunchalardan biri bo`lib, 
ustida tizim aniq amallar bajaradigan asosiy dinamik ob’ektlar sifatida olinadigan 
jarayonlar xisoblanadi. 
Jarayon tushunchasi. 
OT tushunchasini qarab o`tganimizda, biz Ko`pincha “dastur” va “to`shiriq” 
so`zlarini Ko`p ishlatdik. Masalan, xisoblash tizimi bitta yoki bir nechta dasturni 
bajaradi, OT to`shiriqni rejalashtiradi, dasturlar ma’lumotlar almashadi va xokazo. 
Biz bu so`zlarni umumiy xolda ishlatdik va siz xar bir aniq xolda nimani 
tushunayatganingizni taxminan tasavvur qilar edik. Ammo bir xil so`zlar xar xil 
xolatda masalan, xisoblash tizimi ishlov bermaydigan statik xolatdagi ob’ektlarni 
xam (masalan, diskdagi fayllar) va ijro jarayonidagi bo`lgan dinamik xolatdagi 
ob’ektlarni xam bildirar edi. Bu xolat OT lar umumiy xossalari to`g`risida 
gapirganimizda, ya’ni uning ichki qurilmalari va o`zini tutishiga e’tibor berilmagan 
xolatda mumkin edi. Ammo endi zamonaviy kompyuter tizimlari ishini detallashgan 
xolda o`rganganimizda biz amallarni(terminologiyani) aniqlashttirishimizga to`g`ri 
keladi. 
“Dastur ” va “to`shiriq” terminallari statik, faol bo`lmagan(neaktivniy) 
ob’ektlarni tavsiflash uchun ishlatiladi. Dastur esa, bajarilish jarayonida dinamik, 
faol ob’ektga aylanadi. Uning ishlashi borasida kompyuter turli komandalarga 
ishlov beradi va o`zgaruvchilar qiymatlarini o`zgartiradi. Dastur bajarilishi uchun, 
OT ma’lum son operativ xotira ajratishi, unga kiritish chiqarish qurilmalarni va 
fayllarni bog`lashi, ya’ni butun xisoblash tizimi resurslari xisobidan ma’lum qismini 
rezervlab qo`yishi kerak. Ularning soni va konfiguratsiyasi vaqt o`tishi bilan 
o`zgarishi mumkin. Bunday kompyuter tizimlari ichidagi faol ob’ektlarni tavsiflash 
uchun “dastur” va “topshiriq” terminlari o`rnmga yangi “jarayon” terminini 
ishlatamiz. 

---