O’pkaning gistalogik tuzilishi. Plevra

PLEVRA

Plevra ko`krak bo`shlig`ini qoplab turuvchi parda bo`lib o`z tuzilishiga ko`ra ko`p jihatdan qorin bo`shlig`i pardasi va perikardga o`xshash. Boshqa zardob pardalar kabi plevra asosini biriktiruvchi tolador to`qima tashkil qilib, mezoteliy bilan qoplangan. Uning biriktiruvchi to`qima qismi besh qavat: bazal membrana, yuza kollagen-tolador qavat, yuza elastik-diffuz qavat, chuqur joylashgan bo`ylama elastik to`r qavat va chuqur joylashgan panjarasimon kollagen-elastik qavatlarga ega. Visseral plevraning elastik tolalari o`pka to`qimasining elastik tolalari bilan yagona sistema hosil qiladi. Qobirg`a plevrasida elastik elementlar kamroq. Mezoteliy plevraning ishqalanishini engillashtiruvchi o`ziga xos suyuqlik ishlab chiqaradi.

QUSHLAR O`PKASI

Qushlar o`pkasi plevra bilan qoplanmasdan ko`krak qafasi bilan qo`shilib o`sib ketgan. Havo yo`llarining oxiri ko`r emas, balki anastomozlar to`rini hosil qiluvchi havo kapillyarlari bilan tamom bo`ladi. Bosh bronxlar birinchi tartibli, ular esa ikkinchi tartibli bronxlarga tarmoqlanadi. Ikkinchi tartibli bronxlarning

189-rasm. Qushlar o’pkasi gistologik tuzilishining sxemasi: 1-parabronx; 2-havo o’tkazuvchi kapillyarlar; 3-gemokapillyarlar; 4-atrofdagi o’pka to’qimasi bilan o’ralgan parabronx (parabronxial segment).

tarmoqlari parabronxlar deyilib, diametri 100-150 mkm ga teng. Parabron-xlar va ularning havo kapillyarlari o`pka bo`lak-chasini hosil qiladi (189-rasm). Uchuvchi qushlarda qo`shni bo`lakchalarning kapillyarlari anastomoz hosil qiladi, yuguruvchi qushlarda bunday anasto-mozlar yo`q. Parabronxlar bir qavatli yassi epiteliy bilan, ularga nisbatan radial joylashuvchi havo kapillyarlarining devori respirator epiteliy bilan qoplangan. Qon va havo kapillyarlari bir-biriga zich tegib yotadi va qo`shilib o`sib ketadi. Ularning bo`shliqlari respirator epiteliy, endoteliy va ular uchun umumiy bo`lgan bazal membrana bilan ajralib turadi (aero-gematik to`siq).