Hujayra qobig’i (plazmolemma, sitolemma)
Hujayrani tashqi tarafdan o`rab turuvchi sitoplazma qobig`i biologik membrananing o`zidan iborat bo`lishi mumkin. Lekin, ko`pincha, hujayra murakkab tuzilgan 3 zonadan: tashqi, o`rta za ichki zonalardan tashkil topgan hujayra (sitoplazma) qobig`i bilan o`ralgan (6-rasm).
Sitoplazma qobig`ining t a s h q i z o n a c i glikokaliks deb nomlanib oqsil va karbonsuvlardan hosil bo`lgan. U elektron mikroskop ostida uzluksiz struktura holida ko`rinadi. Glikokaliks tashqi qavat bo`lgani uchun hujayraning tashqi muhit bilan aloqasida muhim rol o`ynaydi. Glikokaliks zonasining ximiyaviy tarkibi turli hujayralarda farqlanadi. Ba’zi bir hujayralarda glikokaliks moddalarni parchalovchi fermentlarga boybo`lsa, boshqa xujayralardagi glikokaliksni hosil qiluvchi glikoproteidlar immunologik xususiyatga ega. Bu esa shu zonaning immunologik jarayonlarda muhim o`rin tutishini belgilaydi. Ichak epitelial hujayrasining (enterotsit) mikrovorsinkalari ustidagi glikokaliks moddalar parchalanishida, so`rilishida muhim rol o`ynaydi. U hujayra mikrovorsinkalarini apikal qismining mustahkamligini belgilab, ximiyaviy moddalar va ba’zi bir mikroblar ta’siridan enterotsit hujayralarini saqlaydi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‛YXATI
Narziyev D.X., T.: “Mexnat”1986
Kodirov E. “Gistologiya” T.: “O’qituvchi” 1994
Alimov D.A. Gistologiya va Embriologiya. T. “O’qituvchi”
Vrakin V.F. “Morfologiya selskoxozyaystvennix jivotnix” M.: “Kolos” 1984.
Sidorova M.V. M.: VO “Agropromizdat” 1991
6Francis A. Carey. Organic chemistry, University of Virginia, fourth edition- 2012 (darslik)
7.Anatol Malijevskґy.Physical chemistry inbrie., 2005(darslik)
8.A. Abdusamatov “Organik kimyo” Toshkent – 2005(darslik)
9.A. Abdusamatov, S. Zakirov, R.Ziyayev “Fizik va kolloid kimyo” Toshkent -2013. (darslik)
Do'stlaringiz bilan baham: |