O‘qituvchi nutqi madaniyati

4-Mavzu: Nutqning kommunikativ (aloqaviy) sifatlari.
1. Fonetik vositalar to‘g‘ ri ko‘rsatilgan javobni toping.
A) urg‘u, bo‘g‘in, tovush
C) nutq tovushlari vergul, nuqta
С)ohang, nutq a’zolari, pauza
D) * fonemalar, urg‘u, ohang
2. Urg‘uning vazifasi noto‘g‘ ri ko‘rsatilgan javobni belgilang.
A)) hо́zir (ravish) - hozи́r (sifat)
C) qo‘llа́r (a’zo) – qў́llar (fe’l)
С)- nufу́z (obro‘) – nу́fus (aholi)
D) ko‘zlа́r(a’zo)- kў́zlar(fe’l
3. So‘z ma’nosini farqlashda urg‘uning qaysi turi ishtirok etadi?
A) *logik urg‘u B)leksik urg‘u S) gap urg‘usi D) ma’no urg‘usi
4. Baland boloxonali uy. Ushbu birlikda qanday holatda uyning balandligi anglashiladi?
A) *baland so‘zidan so‘ng pauza bo‘lsa
B)boloxonali so‘zidan keyin pauza bo‘lsa
C) uchala so‘z orasida pauza mavjud bo‘lmasa
D) har qanday holatda ham uyning balandligi anglashiladi
5. Qaysi savol noto‘g‘ri tuzilgan?
A) *Nutq tovushlarini hosil qilishda nutq organlaridan qaysilari ishtirok etadi?
B)Nutq tovushlarini hosil qilishda qaysi nutq organlari faol ishtirok etadi?
C) Nutq tovushlarining hosil bo‘lishida tovush (un) paychalarining qanday ahamiyati bor?
D) Qaysi unli tovushlarni talaffuz qilganda havo oqimi og‘iz bo‘shlig‘ida ayrim to‘siqlarga uchraydi?
6. Qanday hollarda nutq to'g'ri bo'lmasligi mumkin?
A) * Adabiy til normalari buzilsa
B)Talaffuz normalari buzilsa
C) Adabiy til normalariga rioya qilinganda
D) AvaV
7. Qanday hollarda nutqning sofligi buziladi?
A) Sheva elementlari qo'llansa
B)Adabiy normadan chekinilsa
C) Boshqa tillardagi so'zlar qo'llansa
D) * Jargonlar, parazit so'zlar, vulgarizmlar qo'llansa
8. Nutqning asosiy xususiyatlari qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) Nutqning to'g'riligi
B)Nutqning aniqligi
C) Nutqning tozaligi
D) *Hammasi to'g'ri
9. Nutqning tozaligiga salbiy ta’sir etadigan unsurlami ko‘rsating?
A) Varvarizmlar va vulgazmlar
B)Arxaizm va dialektizmlar
C) Adabiy me’yor va imlo
D) *А, B javob
10. Nutqning tozaligi deganda nimani tushunasiz?
A)*Adabiy til me’yorlariga yot bo‘lgan birliklarning qo‘llanmasligi
B)Dialektizmlarning qo‘llanmasligi
C) Nutq mantiqiyligiga rioya qilish
D) Nutq ifodaviyligini oshirish
11. Milliy o‘ziga xosligi bilan ajralib turuvchi nutq qanday nomlanadi?
A) Og‘zaki
B)*Madaniy
C) Yozma
D)Badiiy
12.Tabiiyki, grammatik me’yorlar qaysi me’yolrlardan tarkib topadi?
A) morfologik me’yorlardan
B) sintaktik me’yorlardan
C) *morfologik va sintaktik me’yorlardan
D) fonetik me’yorlardan
13. Morfologik me’yorlar-bu…
A)*So’zlarning morfologik shakli va ularning nutqda qo’llanishini tartibga soluvchi qoidalar
B)So’zlarning birikish yo’llari, so’z birikmasi va ran tuzilishi bilan bog’lik qoidalar
C) Unli va undosh tovushlarning qo`llanilishi 
D) Barcha javoblar to’g’ri
14. Sintaktik me’yorlar –bu…
A)So’zlarning morfologik shakli va ularning nutqda qo’llanishini tartibga soluvchi qoidalar
B)*So’zlarning birikish yo’llari, so’z birikmasi va ran tuzilishi bilan bog’lik qoidalar
C) Unli va undosh tovushlarning qo`llanilishi 
D) Barcha javoblar to’g’ri
15. “Agar nutq nоaniq bo`lsa, u maqsalga erishmaydi. Fikr muallifini toping.
A)Beruniy
B)Navoiy
C) *Aristоtеl
D) Kaykоvus
16.«Ey farzand so`zning Yuz va оrqa tоmоnini bilgil, ularga riоya qilgil, so`zlaganda ma’nоli gapir, bu nоtiqlikning alоmatidir”. Fikr muallifini toping.
A)Beruniy
B)Navoiy
C) Aristоtеl
D) *Kaykоvus
17. Aniqlik ikki хil bo`ladi.Bular:
A)* narsaning aniqligi va tushuncha aniqligi
B)to’g’ri va to’liq anglanishi uchun zaruriy bo’lgan sifatlar
C) ma’naviy — ma’rifiy, lisoniy — madaniy saviyasini namoyon etadigan ko’rsatkichlar
D) barchasi
18. Mantiqiylik nutqning tinglovchi tomonidan …. Ushbu nutq sifatlarini aniqlang.
A)narsaning aniqligi va tushuncha aniqligi
B)*to’g’ri va to’liq anglanishi uchun zaruriy bo’lgan sifatlar
C) ma’naviy — ma’rifiy, lisoniy — madaniy saviyasini namoyon etadigan ko’rsatkichlar
D) barchasi
19. 1) shevaga xos so’z, ibora, grammatik shaqllar, urg’u va talaffuz; 2) o’rinsiz qo’llangan chet so’z va so’z birikmalari (varvarizmlar); 3) jargon va argolar; 4) dagal, haqorat so’z va iboralar (vulgarizmlar); 5) "ishlamaydigan" yoki parazit so’zlar; 6) idoraviy so’z va iboralar (kanselyarizmlar) Adabiy nutqning sofligiga putur yetkazuvchi unsurlarning asosiylari sifatida qaysilarni alohida ajratib ko’rsatish maqsadga muvofiq?
A)* 1,2,3,4,5,6
B)faqat 1
C) 1,2,3,6
D)4,5
20. Dasturxonga sumalak, qalisa, holvaytar va turli shifobaxsh ko’katlardan tayyorlangan somsalar tortiladi (S.Juraev,) gapida nutqning sofligini buzgan unsurni tanlang.
A) *shevaga xos so’z
B)o’rinsiz qo’llangan so’z birikmasi
C) dagal so’z
D) barcha javoblar to’g’ri
21. Agar nutq o’zida barcha kommunikativ sifatlarni mujassam etsayu, ya’ni o’z o’rnida bo’lmasa, u maqsad nishoniga borib yetmaydi. Bu nutq sifatlaridan qaysi biriga tegishli?
A) Nutqning to'g'riligi
B)Nutqning aniqligi
C) Nutqning tozaligi
D)*Nutqning jo’yaliligi
22. O‘quvchining yozma nutq orqali asar muallifi, obrazlari bilan muloqati-
A)* mutolaa
b)so‘zlash
С)eshitish
D) ko‘rish