Orifjonov ibrohimning matematika fanidan

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
ANDIJON FAKULTETI
SMMT-2 guruh sirtqi moliya va moliyaviy
texnologiyalar yonalishi talabasi
ORIFJONOV IBROHIMNING
MATEMATIKA FANIDAN
“KOMPLEKS O`ZGARUVCHILI FUNKSIYALAR” MAVZUSIDAGI
TAQDIMOTI
MAVZU:
KOMPLEKS O`ZGARUVCHILI FUNKSIYALAR

REJA:

1. Kompleks o’zgaruvchili funksiya hosilasi.
2. Analitik funksiya tushunchasi.
3. Kompleks o’zgaruvchili funksiya differensiali.

Kompleks o’zgaruvchili funksiya hosilasi ta’rifi shakl jihatdan haqiqiy o’zgaruvchili funksiya hosilasi ta’rifidan farq qilmaydi. Shuning uchun haqiqiy funksiyalarning barcha differensiallash qoidalari kompleks funksiyalar uchun ham o’rinli. Kompleks o’zgaruvchili funksiya differensiallanuvchan bo’lishi talabi haqiqiy ma’nodagi differensiallanuvchanlikdan keskin farq qilib, juda katta talabdan iboratdir. Shuning uchun ham sohada analitik funksiyalar o’ziga xos ajoyib xossalarga ega bo’lib, bunday xossalarga haqiqiy differensiallanuvchi funksiyalar ega bo’la olmaydi

1-misol. funksiyani aniqlanish sohasida analitiklikka tekshiring. Yechish. Bu funksiya butun kompleks tekislikda aniqlangan bo’lib, u faqat nuqtadagina differensiallanuvchi. Haqiqatan ham Bu yerdan 1) bo’lsa, bo’ladi; 2) bo’lsa, u holda limitning mavjud bo’lish yoki bo’lmasligi (13.3) limitdan bog’liq. Oxirgi limit esa mavjud emas. Chunki agar deb olsak, u holda = va agar deb olsganimizda esa quyidagi natijani olamiz: Demak, (13.3) limit intilish yo’liga bog’liq holda turli qiymatlarni bergani uchun mavjud emas. Shuning uchun ham nuqtalarda mavjud emas. Shunday qilib, funksiya nuqtada monogen bo’lib, barcha nuqtalarda differensiallanuvchi emas. Demak u nuqtada va nuqtalarda ham analitik emas.

Kompleks o’zgaruvchili funksiya differensiali. Faraz qilaylik, funksiya biror nuqtada monogen bo’lsin, u holda shu nuqtada hosila mavjud va bu yerdan tenglikni olamiz. Bunda bilan da nolga intiluvchi funksiya (cheksiz kichik miqdor) belgilangan. Oxirgi tenglikda (13.4)ni hosil qilamiz, ya’ni nuqtadagi funksiya orttirmasi ikki cheksiz kichik miqdorlarning yig’indisi shaklida ifodalanadi. Bu miqdorlarning biri bo’lib, agar bo’lsa, u holda u bilan bir xil tartibdagi cheksiz kichik miqdordir va uning koeffisienti dan bog’liq emas. Ikkinchi miqdor esa kichiklik tartibi dan yuqoridir. Qaralayotgan orttirmaning qismi funksiya orttirmasining chiziqli qismi yoki funksiya differensiali deb aytiladi va kabi belgilanadi.