O’rnatilgan tizimlarda rfid

---

O’RNATILGAN TIZIMLARDA RFID 
 
Usmonov Maxsud Tulqin o’g’li 
[e-mail] 
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 
Qarshi filiali 
 
Annotatsiya: Har bir fan o’z axboroti, o’zaro bog’lanmagan ma’lumotlari 
majmuyiga ega bo’lib, ularni qayta ishlashni o’z usullari va qoidalari mavjud. 
Mazkur usul va qoidalar shu fanning maqsad va vazifalaridan kelib chiqadi, hamda 
axborot va ma’lumotlar shu o’rganuvchi asosiy abyektga bog’liq bo’ladi. Informatika 
fani uchun o’rganiladigan obyekt bo’lib, axborot hisoblanadi. Shuning uchun ham bu 
fanda axborotlarni yig’ish, hosil qilish, saqlash, qayta ishlash va uzayishda hisoblash 
texnikasi qay tarzda qollanilishi asosiy masala hisoblanadi. Inson tamonidan 
yaratilgan qurilmalar ichida analog axborot bilan ishlaydiganlari ham, raqamli 
axborot bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Analog qurilmalarga telivizor, telefon, 
raqamli qurilmalarga shaxsiy kompyuterlarni misol qilishimiz mumkin. Hozir 
raqamli televizorlar va raqamli telefonlar hayotimizdan chuqur o’rin olmoqda. 
Kalit so’zlar: O’rnatilgan tizimlarda set kabellar orqali bog’lanish, O’rnatilgan 
tizimlarda RFID, dastur icon kalalarini yaratish, O’ranatilgan tizimlar taxlili. 
 
KIRISH 
Informatikada axborotlar ikki tuga - anolog va raqamli (diskret) axborotlarga 
bo’lib o’rganiladi. 
Analog axborotlar uzluksiz mavjud bo’lib, uni istalgan vaqtda qabul qilish 
mumkin, boshqacha aytganda, analog axborotlar atrof muhitga (shu jumladan insonga 
ham) uzluksiz ta’sir etuvchi uzluksiz signallardir. 
Tabiatda bu signallarning ikkita, aynan bir xil kombinatsiyasi uchramaydi. Biz 
ikkita aynan bir xil tovush, xatto bir daraxtda ikkita aynan bir xil yaproq 
uchratmaymiz. Ammo buning teskarisi, ya’ni bir xil shakilga ega bo’lib, turli 
mazmun kasb etadigan holat ham mavjud. Masalan bitta nota qog’ozda bitta yagona 
belgi bilan ifodalansada, u turli musiqa asboslarida (g’ichchak yoki nayda va boshqa 
...) ijro etilganda, uning farqini darhos sezamiz. 
Inson tamonidan yaratilgan qurilmalar ichida analog axborot bilan 
ishlaydiganlari ham, raqamli axborot bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Analog 
qurilmalarga telivizor, telefon, raqamli qurilmalarga shaxsiy kompyuterlarni misol 
qilishimiz mumkin. Hozir raqamli televizorlar va raqamli telefonlar hayotimizdan 
chuqur o’rin olmoqda. 
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
24 September 2021
www.openscience.uz
163

---

1. Qaranatilgan tizimlar taxlili 
O’rnatilgan tizim - kompyuterda dastur o’rnatish (yoki sozlash) (shu jumladan 
qurilma drayverlari va plaginlar) bu dasturni bajarishga tayyor qilish to’g’risidagi 
faoliyat tushiniladi. O’rnatish - bu kompyuterda foydalanish uchun mo’ljallangan 
dasturiy yoki apparat vositalarining konfiguratsiyasini sozlashdir. Uni o’rnatish 
uchun dasturiy ta’minotsifatida dastur yoki dsturni hosil qiladigan muhit nusxasi 
kerak. Dasturni (dasturni) o’rnatishda turli xil jarayonlar mavjud. Jarayon har bir 
dastur va har bir kompyuter uchun har xil bo’lganligi sababli, dasturlar (shu jumladan 
operatsion tizimlar) ko’pincha OT bilan birga keladi, o’rnatish uchun zarur bo’lgan 
barcha ishlarni bajarishga maxsus dastur foydalaniladi. O’rnatish kengroq dasturiy 
ta’minotni joylashtirish jarayonining bir qismi bo’lishi mumkin.O’rnatish odatda 
kodni (dasturni) operatsion tizim tomonidan oson kirish uchun o’rnatish fayllaridan 
kompyuterga yangi fayllarga ko’chirish / yaratish, zarur ma’lumotlarni yaratish, 
dasturni OT tomonidan ro’yxatdan o’tkazish, o’rnatilmagan dastur uchun alohida 
dasturni o’z ichiga oladi. Odatda bir nechta joyda ko’chiriladi / hosil qilinadi, uni olib 
tashlash odatda dastur papkasini o’chirishdan ko’proq narsani o’z ichiga oladi. 
Masalan, aytentifikatsiya va boshqa tizim kodi to’liq o’chirilishi uchun o’zgartirilishi 
yoki o’chirilishi kerak bo’lishi mumkin. 
1.1-rasm:O’rnatilgan tizimlarda set kabellar orqali bog’lanish. 
Ba’zi bir kompyuter dasturlarini ularni kompyuterda saqlangan papkaga 
nusxalash va ularni bajarish orqali bajarish mumkin. Boshqa dasturlar darhol 
bajarilishi mumkin bo’lmagan shaklda taqdim etiladi, shuning uchun ularni o’rnatish 
tartibini talab qiladi. O’rnatilgandan so’ng, dastur har bir bajarilishdan oldin qayta 
o’rnatmasdan, qayta-qayta bajarilishi mumkin. 
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
24 September 2021
www.openscience.uz
164

---

1.2-rasm: Dasturlarni o’rnatish. 
Dasturlarni o’rnatish paytida bajariladigan oddiy operatsiyalar quyidagilarni o’z 
ichiga oladi: 
Tizimning zarur talablariga javob berishiga ishonch hosil qilish. 
Dasturiy ta’minotning mavjud versiyalari tekshirish. 
Dastur fayllari va papkalarini yaratish yoki yangilash. 
Konfiguratsiya ma’lumotlarini windows ro’yxatga olish kitobi yozuvlari yoki 
atrof-muhit parametrlari kabi konfiguratsiya ma’lumotlarini qo’shish. 
Masalan, dastur icon kalalarini yaratish orqali foydalanuvchiga dasturiy 
ta’minotdan foydalanish imkoniyatini berish. 
Avtomatik ishlaydigan tarkibiy qismlarni sozlash, masalan, update yoki 
windows tizimini ishga tushirish bilan bog’lab qo’yish. 
Dasturni boshqa tizimlar bilan bog’lanishini amalga oshirish. 
1.3-rasim: Dastur versiyalarini yangilash 
"Prospects of Development of Science and Education" Conference Proceedings
24 September 2021
www.openscience.uz
165

---