O‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi personalni boshqarish kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma Qayta ishlangan uchinchi nashr Toshkent «iqtisod-moliya»

xodimlarning cheklangan umumiy soni — korxona, 
tashkilot, muassasaning mehnatni tashkil qilish va texnologik 
rivojlanishning mavjud darajasida oldinga qo‘yilgan maqsad va 

---

71
vazifalarga erishish uchun zarur bo‘lgan xodimlarning maksimal 
soni. Xodimlarning cheklangan umumiy soni quydagicha 
belgilanadi:
— hukumat qarorlariga muvofiq tashkil qilingan davlat va 
xo‘jalik boshqaruvi organlari uchun — O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi qarorlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi 
Vazirlar Kengashi va hokimliklar qarorlari bilan. Bunda, ularning 
hududiy va qaramog‘idagi bo‘linmalar uchun cheklangan 
umumiy soni davlat va xo‘jalik boshqaruvi organining umumiy 
cheklangan soniga qo‘shiladi.
Korxonada kadrlarni rejalashtirish va muvofiqlashtirish
Fan-texnika taraqqiyoti va bozor iqtisodiyotiga o‘tish bilan 
bog‘liq, tashkiliy yangiliklarning joriy etilishi mehnat sharoitini 
yaxshilash bilan bir qatorda insonning bilim darajasi va ruhiy-
fiziologik imkoniyatlariga yangi talablar qo‘ydi.
Bu, o‘z navbatida, yuqori malakali kadrlarga va ishlab 
chiqarishning ruhiy-fiziologik talablariga javob beradigan 
kadrlarga bo‘lgan tanqislikni oshirdi. 
Kadrlarni rejalashtirish shundan iboratki, u odamlarga 
za rur vaqtda va kerakli miqdordagi ish o‘rinlarini ularning 
qobili yatlari, mayllari va ishlab chiqarish talablariga muvofiq 
ta’minlashni vazifa qilib qo‘yadi. Ish o‘rinlari unumdorlik va 
asoslash nuqtai nazaridan ishlovchilarga o‘z qobiliyatlarini eng 
maqbul tarzda rivojlantirish, mehnat samaradorligini oshirish 
imkonini berishi, insonga xos mehnat shart-sharoitlarini yaratish 
va mehnat bilan bandlikni ta’minlash talablariga javob berishi 
lozim.
Kadrlarni rejalashtirish tashkilot manfaatlari nuqtai nazari-
dan ham, uning xodimlari manfaatlarini ko‘zlab ham amalga 
oshiriladi. Tashkilot uchun kerakli vaqtda, kerakli o‘rinda, zarur 

---

72
miqdorda hamda tegishli malakaga ega bo‘lgan xodimlarga ega 
bo‘lish muhimki, ular ishlab chiqarish vazifalarini hal qilish, 
uning o‘z maqsadlariga erishishi uchun zarur bo‘ladi. Kadrlarni 
rejalashtirish ancha yuqori mehnat unumdorligini qo‘lga kiritish 
va ishdan qoniqish hosil qilish uchun shart-sharoitlar yaratib 
berishi lozim. Odamlarni – birinchi navbatda, o‘z qobiliyatlarini 
rivojlantirish uchun shart sharoitlar yaratib berilgan, yuqori 
hamda doimiy ish haqi olib turish kafolatlangan ish o‘rinlari jalb 
qiladi. Tashkilotdagi barcha xodimlarning manfaatlarini hisobga 
olish kadrlarni rejalashtirish vazifalaridan biri hisoblanadi.
Shuni yodda tutish kerakki, kadrlarni rejalashtirish 
tashkilotdagi umumiy rejalashtirish jarayoniga qo‘shilib ketgan 
taqdirdagina samarali bo‘ladi.
Kadrlarni rejalashtirish xodimlar bilan ishlashning tezkor 
rejasida birlashtirilgan va o‘zaro bir-biri bilan bog‘langan 
butun bir tadbirlar majmuini amalga oshirish orqali ro‘yobga 
chiqariladi.