O‘rta Osiyolik olimlarning geodeziya va kartografiya fanining rivojlanishidagi qo‘shgan hissalari mavzusi bo’yicha muammoli savollar

O‘rta Osiyolik olimlarning geodeziya va kartografiya fanining rivojlanishidagi qo‘shgan hissalari mavzusi bo’yicha muammoli savollar

1. 
   Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy IX asrda "Surat-al-Arz” nomli kitob yozib, ushbu kitobda o’zidan qanday buyuk kashfiyotlar qoldirgan?
   

Javob. Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy IX asrda bu kitob orqali Sharq geografiyasiga asos soldi va Yerning sharsimon ekanligini isbotlab, uning o‘lchamlarini nisbatan aniq o‘lchadi.

2. 
   Geodeziya va kartografiya fanining rivojlanishida Ma’mun akademiyasi («Bayt ul-Xikma»)-ning o’rni va ahamiyati haqida misollar keltiring.
   
3. 
   Abu Abdullo Muhammad Ibn Muso al – Xorazmiyning «Al-jabr val muqobala» asarining hozirgi zamonga ahamiyati haqida fikringizni ayting.
   
4. 
   Adabiyotshunos olim Zahiriddin Muhammad Boburning geografiya va geodeziya faniga katta hissa qo‘shgan asarlari va undagi joy nomlarining talqini haqida (Boburnoma misolida)
   
5. 
   Ahmad Farg‘oniyning Nil daryosining suv sarfini o‘lchaydigan "Nilometr” asbobi va hozirgi asboblarning o’xshash va farqli tomonlari. (manbalardagi keltirilgan ta’riflarga asosan)
   
6. 
   O‘rta Osiyolik olimlarning geodeziya va kartografiya fanining rivojlanishidagi qo‘shgan hissalari natijasida dunyo ilm-fanidagi aniq isbotlar va o’zgarishlar haqida
   
7. 
   “Beruniyning: «Yer aylanasi uzunligini sahroni kezib yurmasdan quyidagicha aniqlash mumkin. Buning uchun dengiz sohilidagi yoki tekis joyda qad ko‘tarib turgan baland toqqa ko‘tarilib quyosh chiqishi yoki botishi oldidan quyosh gardishining yarmi ufq orasida bo‘lgan vaqtda doirali armillyar asbob bilan uning pasayish burchagi o‘lchanadi» deydi. Ufq pasayishini o‘lchash usulini chizma va formulalar yordamida tushuntiradi”, ta’rifini izohlang.
   
8. 
   O‘rta Osiyolik olimlarning kartografiyaga oid asarlari va ularning talqini
   
9. 
   Geodeziya fizika, matematika, astronomiya, geografiya, geologiya fanlari bilan chambarchas bog‘liqligini aniq ma’lumotlar asosida tushuntirib bering.
   
10. 
    Texnika va kameralar rivojlanmagan davrda Fototasvirlash o’rta asrlarda qanday amalga oshirilgan