Ushbu kartani chet el olimlaridan K.Miller va A.German, sho'rolar davrida I.Krachkovskiy, I. Umnyakov, S. Umurzakov va boshqalar o'rganganlar. H.Hasanov tadqiqotlari "Devonu lug'otit turk"ga ilova qilingan dunyo kartasining muallifi ham Qoshg'ariyning o'zi ekanligini isbot etdi. Qoshg'ariy kartasi doira shaklida bo'lib, hozirgi yarimsharga to'g'ri keladi. Kartaning arabcha bosma nusxasining diametri 24 sm, o'zbekcha nusxasiniki 18 sm. Xurosonlik olim Muhammad ibn Najib Bakron o'z davrining o'qimishli kishisi bo'lib, geografiya, astrologiya va kartalar tuzish san'atini puxta egallagan, tarix va tibbiyotdan xabardor olim sanalgan. 1209 yilda dunyo kartasini tuzib, unga "Jahonnoma" asarini ilova qilgan. Xurosonlik olim Muhammad ibn Najib Bakron o'z davrining o'qimishli kishisi bo'lib, geografiya, astrologiya va kartalar tuzish san'atini puxta egallagan, tarix va tibbiyotdan xabardor olim sanalgan. 1209 yilda dunyo kartasini tuzib, unga "Jahonnoma" asarini ilova qilgan. "Jahonnoma"ni va kartani "Jahonnoma"ni va kartani tuzishda Najib Bakron, asosan yozma manbalardan, chunonchi: Xurdodbeh, Istahriy, Nasriddin Tusiy kitoblaridan, Abu Rayhon Beruniy, Nosir Xisravning asarlaridan foydalangan. Afsuski, muallifhing noyob kartasi yo'qolib ketgan. Hozir uning "Jahonnoma" nomli sharhi izohigina mavjuddir. "Jahonnoma" matnida 600 tagachajoyning nomi tilga olingan, lekin kartaning o'zida bundan ham ko'proq bo'lsa kerak. XIV-XV asrlar kartografik tadqiqotlari Movarounnahrning o’rta asrlarda eng gullab yashnagan davri Temuriylar davlati rivojlangan davriga to’g’ri keladi. Temuriylar davriga kelib Movarounnahrda Taraqqiyotning barcha sohalari rivoj topib bordi. Shu o’rinda kartografiya uchun ham keng ma’lumotlar olimlar tomonidan yi’g’ildi, to’plandi va kelajak avlod uchun ham bir qancha kartografim qimmatli ma’lumotlar qoldirildi. XIV asr boshidagi ijodiy mehnati bilan shuhrat |
